KONU: EZAN DINLEMEK
Müslüman bilim adamlarynyn konu?macy olarak bulundu?u bir panelde, ezan için konu?mayy kesmemeleri dikkatimizi cekti. Yoksa Islâmy anlatan konu?malar yapyyor olmalary, ezany dinlemelerine ruhsat verir mi?

Normal ve anormal ölçülerinin bir ?eyin aly?agelmesiyle tespiti herhalde ho? olmayan avamca bir hüküm olmalydyr. Bu açydan bakyldy?ynda -tabir ho? de?il ama- Yslamyn "Istiklâl Mar?y" diyebilece?imiz ezan için durmayy ve dinlemeyi küçümsemek, entellektüelli?in de?il avamly?yn bir belirtisi olmalydyr.

Fykyh kitaplanmyza bakty?ymyzda "Ezana Icabet" konusunda söylenenler arasynda ?unlar da vardyr: Ezana icabet aslynda, ezanla ça?rylan namaza gitmektir, naim bizzat ezanyn sözlerini dinleyip müezzinin söylediklerini söylemek de icabetin bir parçasydyr. Hatta bu yüzdendir ki, cünup olan kimse ezan okunurken onun sözlerini tekrarlar ama, hayyzly ve nifasly kadyn tekrarlamaz; çünkü onlar o hallerinde ezana asyl icabet sayylan namaza ehil de?illerdir.

Resulullah Efendimiz (sav): "Ezany duydu?unuzda müezzinin dedi?i gibi deyin" buyurur.(Müslim, salat 7) Buna göre Hanefiler bunun, vacip oldu?unu söylerler, çünkü emir "vücup" ifade eder. Malyki'lerden bazylary ve Zahirilerin mezhebi de budur. Imam Malyk, ?afii, Ahmed ve Hanefilerden Tahavî'nin de içinde bulundu?u cumhura göre sözle icabet vacipde?il, müstehaptyr.(Davudo?lu NI/27; lbn Hacer, Fethu'1-Bârî, N/92-93; Aynî, IV/280)

Kendi kendine Kur'an okuyan ve tesbih çeken kimse de bunlary byrakyp ezana icabet etmelidir. Ama mescidde (ba?kalary dinlerken) Kur'an okuyan, okumasyna devam edebilir. Dini bir konuda konu?an ve vaaz eden de konu?masyna devam edebilir mi? Bunu açyklayan bir fykyh ibaresine rastlamadym. Herhalde vaazlarda anlatylan ?ey Kur'an'yn açyklamasy oldu?u, daha do?rusu olmasy gerekti?i için, ona kyyasla bu tür konu?malar devam ettiriliyor olmalydyr. Bu açydan bakyldy?ynda Yslam'yn her hangi bir müessesesini ya da bir meselesini inceleyen seminerler, ya da paneller de böyle sayylabilir. Zaten ezan esnasynda konu?manyn mekruh olmady?y da söylenmi?tir.(bk. Bilmen, Ilmihal 128) Ama okunmakta olan ezana hiçbir türlü icabet etmemek, bir an için olsun durup ona i?tirak etmemek mahzursuzdur, denemez. Bunun için elbette ezanyn, lahnsiz, tegannisiz, yani sünnet üzere okunan bir ezan olmasy gerekir. Böyle sünnet üzere olmayan ezany dinlemek zorunlu de?ildir.(Tahtavî,162) Ayryca, hepsini dinlemesi gerekir diyenler varsa da, sadece ilk duydu?u ezany ya da sadece kendi mescidinin ezanyny dinlemesi yeterli olur.(Hindiyye. I/57)