AB jargonunda kullanılan terimlerin açık anlamları:

AB üyeliğine başvuru
Avrupa Birliği Antlaşması (Madde 49), Üye Ülke olabilmek için bir aday ülkenin karşılaması gereken koşulları belirlemektedir; bu koşullar şunları içerir: Aday ülke bir Avrupa Devleti olmalıdır ve Anlaşmanın 6.1. Maddesine göre özgürlük, demokrasi, insan haklarına ve temel özgürlüklere ve hukukun üstünlüğü ilkelerine saygı duymalıdır. Adaylık başvurusu Konseye sunulur; Konsey, Avrupa Komisyonuna danıştıktan ve Avrupa Parlamentosu’nun onayını aldıktan sonra oybirliğiyle karar alır.

Acquis communautaire
1950’lerden bu yana, Avrupa Birliği Fransızcadan “ortak kazançlar” olarak tercüme edilebilen “Topluluk Müktesebatı” olarak adlandırılan yaklaşık 90,000 sayfalık bir yasal belge oluşturmuştur.

Aday ülke
Avrupa Birliğine girmek için başvurmuş ve başvurusu resmen kabul edilmiş olan ülke demektir. Halen üç aday ülke bulunmaktadır: Hırvatistan, Türkiye ve Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti . Bir aday ülkenin AB’ye girmeden önce ‘Kopenhag Kriterleri’ni karşılaması gerekmektedir (bkz. Kopenhag Kriterleri).
Ankara Anlaşması
1963 yılında Türkiye AET ile Ankara Anlaşması olarak bilinen bir Ortaklık Anlaşması imzaladı. Anlaşma, Türkiye’nin AB Ortak Pazarı’na, kurulacak bir gümrük birliği vasıtasıyla kademeli olarak katılımı için aşağıda belirtilen üç aşamayı öngörmekteydi.

Araçlar
Araç, planlanan faaliyetleri yürütmek ve projeyi idare etmek için gerekli olan fiziksel kaynaklar ve fiziksel olmayan kaynaklar (genellikle “girdiler”)dır. İnsan kaynakları ile malzeme kaynakları birbirinden ayrı olarak değerlendirilirler.

Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (ABGS)
Türkiye’nin AB üyeliğine hazırlanmasına yönelik çalışmalar çerçevesinde, kurumlar arası koordinasyon ve uyum plan ve programlarına öncülük eder. Temmuz 2000'de kurulmuştur.


Avrupa Birliği Müktesebatı
AB’nin tüm mevzuatı (Bkz: Topluluk Müktesebatı)

Avrupa Komisyonu
Avrupa Birliğinin çıkarlarını bir bütün olarak temsil eden ve savunan siyaseten bağımsız kurumdur. Yasaları, politikaları ve eylem programlarını önerir ve Parlamento ve Konseyin kararlarını uygulamaktan sorumludur.

Avrupa (Birliği) Konseyi
Üye ülke hükümet başkanları veya eyaletlerin devlet başkanları tarafından oluşturulan organ. AB’nin gelecekteki gelişiminde başlıca politikaları belirlemek için yılda iki kez toplanır. Strazburg merkezli, Türkiye'nin de üye olduğu Avrupa Konseyi ile karıştırılmamalıdır.

Avrupa Parlamentosu
Avrupa Parlamentosu Avrupa Komisyonu’na bilgi verir ve bütün kanun tekliflerini gözden geçirir. Üye eyaletlerin vatandaşları tarafından seçilen temsilcilerden oluşur.

Avrupa Topluluğu Programları
Avrupa Topluluğu Programları birkaç yıla yayılan bir süre boyunca, AB üye ülkeleriyle aday ülkeler arasında Topluluk politikalarına ilişkin farklı alanlardaki işbirliğini teşvik etmek amacıyla kabul edilmiş bir faaliyetler bütünüdür.

Avrupa Toplulukları
1950’lerde altı Avrupa ülkesi ekonomik kaynaklarını bir araya getirme ve ekonomik konularda ortak karar alma sistemi kurma kararı verdiler. Bunu yapmak için üç organizasyon oluşturdular:
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (ECSC),
Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM),
Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET).
‘Avrupa Toplulukları’ olarak bilinen bu üç topluluk, bugünkü Avrupa Birliği’nin dayanağını teşkil eder. AET kısa süre sonra en önemli topluluk haline geldi ve sonra ‘Avrupa Topluluğu’ (AT) ismini aldı.

Bütünsel Yaklaşım
Proje döngüsünün tüm aşamalarında; uygunluk, olabilirlik ve sürdürülebilirliğe önem verilip verilmediğinin tutarlı olarak incelenmesidir.

Cinsiyet
Kadın ve erkekler tarafından öğrenilen veya yüklenilen zamana, içerisinde bulunulan topluma veya gruba göre değişebilen sosyal farklılıklardır. Cinsiyet, kadın ile erkek arasındaki biyolojik farklılıklardan öte bir kavramı ifade eder.

Cinsiyet Analizi
Kalkınmaya yönelik işbirliği çalışmalarında cinsiyet ile ilgili AB yaklaşımı, proje çevrimi boyunca her seviyedeki cinsiyet analizinin entegrasyonunu gerektirir. Cinsiyet analizi, belli bir durumdaki değişim dinamiklerinin tespit edilmesini ve entegrasyonunu mümkün kıldığı gibi, özellikle kadın ile erkek arasındaki farklılıklar açısından gelişmelerin izlenmesini de sağlar. Bir cinsiyet analizi, kadın ve erkeklerin farklı rollerinin (üretkenlik, üreme, karar-alma); kaynaklara ulaşmada ve bunları kullanmadaki farklılıklarının; kendine özgü ihtiyaçlarının, ilgi alanlarının, sorunlarının ve tüm engellerin dikkate alınmasını; proje faaliyetlerinde kadın ve erkeklerin adil bir şekilde yer almasının sağlanmasını ve proje sonucunda elde edilecek olan yararlardan kadın ve erkeklerin yine adil bir şekilde faydalanmasını içermektedir.

Cinsiyet Eşitliği
Kadın ve erkekler arasındaki eşitliğin sosyal ve ekonomik altyapılardan, hizmetlerden ve kalkınmanın sağladığı imkanlardan yararlanma çerçevesinde geliştirilmesi çok önemlidir. Buradaki temel hedef; sağlık, eğitim, istihdam, ekonomik faaliyetler ve her seviyedeki karar alma mekanizmaları çerçevesinde, kadın ile erkekler arasındaki farklılıkların azaltılmasıdır. Tüm program ve projeler, kendi etki alanları içerisinde, cinsiyet farklılıklarının azaltılmasına, aktif olarak katkıda bulunmalıdırlar.

Çerçeve Sözleşme
Bir projenin sonuç ve hedeflerine ulaşmak için gerekli faaliyetleri ve kaynakları ortaya koyan plandır. Mali İşbirliğinin uygulanması esnasında, finansman teklifi AB Komisyonuna sunulmadan önce gerçekleştirilmesi gereken proje dokümanı hazırlıklarının (proje fişi hazırlanması) yapılabilmesi için çeşitli konulardaki uzman desteğinden yararlanmak üzere, mevcut uzman portföyü çerçevesinde yapılan değerlendirme neticesine göre yapılan sözleşmedir.

Çok yıllı belirtici finansal çerçeve
Üç yıllık olarak hazırlanır. Yıllık olarak gözden geçirilir ve Komisyon’un yıllık genişleme paketine konulur; her sonbaharda Konseye ve Avrupa Parlamentosuna sunulur.

Çok yıllı belirtici planlama dokümanı
Her ülke için geliştirilen ve bütün IPA bileşenlerini içeren stratejik planlama dokümanı. MPID’de üç yıllık bir dokümandır ve Komisyon tarafından yararlanıcı ülke ile yakın istişare sonucunda hazırlanır.

Çerçeve Programlar
'Çerçeve Programlar' (FP) Avrupa Birliği’nin neredeyse tüm disiplinleri içine alan araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklediği temel mali araç niteliğini taşımaktadır. Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için: TÜBİTAK ve 7. Çerçeve Programı