XML Belgesini CSS Kullanarak Görüntülemek:
CSS yani Basamaklı biçem sayfası kullanarak öğeler içindeki verileri ve görüntüleme şeklini değiştirebilirsiniz. Bu işlemi gerçekleştirmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz.
- Not Defteri programını açıyoruz ve aşağıdaki kodları yazıyoruz.
Kod:
/* Dosya Adı: Deneme.css */KISI {display:block;} AD {margin-top:12pt; font-size:14pt; font-style:italic;}SOYAD {font-size:12pt;}TELNO {font-weight:bold;}
- Dosyayı “Deneme.css” adı altında önceden oluşturduğumuz “Deneme.xml” dosyası ile aynı ortama kayıt ediyoruz.
- “Deneme.xml” dosyamızı tekrar metin düzenleme programında açıp kök öğenin hemen üstüne yani <!—- Dosya Adı: deneme.xml --> satırının hemen altına aşağıdaki kodu ekliyoruz. <?xml-stylesheet type=”text/css” href=”Deneme.css”?>
- Dosya simgesinin üzerine çift tıklıyoruz (“Deneme.xml”) ve Tarayıcıda açılmasını sağlıyoruz.
XML Belgelerini Tarayıcıda Görüntüleme
XML belgelerini önceki bölümde gösterildiği gibi .xml formatında oluşturup tarayıcıda açıp kullanabiliriz. Ama bu bize pek işlevsellik sağlamaz. XML belgelerini işlemek farklı alternatifler vardır. Bunlar;
- “Basamaklı Biçem Sayfası” (CSS) kullanarak görüntülemek.
- “Veri Bağlama Kullanarak” görüntülemek.
- “Belge Nesne Modeli” komut dosyaları (DOM) kullanarak görüntülemek.
- XSL Biçem sayfaları kullanarak görüntülemek.
“Basamaklı Biçem Sayfası” (CSS) kullanarak görüntülemek:
CSS kullanarak XML belgesindeki öğelerin görünümlerini değiştirmekle ilgili daha önceki konuda bir örnek verilmişti. Öğelerin her birine farklı özellikler atayarak daha farklı ve istenilen şekilde görünümler elde edilir.
“Veri Bağlama Kullanarak” görüntülemek:
Veri bağlama HTML sayfası içinden XML belgesini görüntülemeyi sağlayan kolay bir tekniktir. HTML sayfaları içinden XML belgelerini görüntülemek güzel avantajlar sağlar. Özellikle veriyi işlemek için kullanışlıdır.
XML belgesini HTML sayfasına bağladıktan sonra TABLE veya SPAN gibi standart HTML takıları ile veriyi yani XML öğelerinin içeriğini görüntüleyebilirsiniz.
Veri Bağlama yöntemi ile ilgili bir örnek ve işlem adımları aşağıdaki gibidir.
- Metin editörü programımızı açıyoruz ve XML belgemizi oluşturuyoruz. Bu işlem için daha önce oluşturduğumuz “Deneme.xml” XML belgesini kullanabiliriz.
Kod:
<?xml version="1.0" encoding="windows-1254"?><!—- Dosya Adı: ornek2.xml --><REHBER> <KISI> <AD>Hasan</AD> <SOYAD>Miroğlu</SOYAD> <TELNO>0800 00 000 00</TELNO> </KISI> <KISI> <AD>Memoli</AD> <SOYAD>Alabora</SOYAD> <TELNO>0 900 0000 00</TELNO> </KISI></REHBER>
2. Verileri görüntülemek için kullanacağımız HTML sayfasını (“Deneme.htm”) yine metin düzenleme veya başka bir programla oluşturuyoruz.
Kod:
<!-- Dosya Adı: Deneme.htm --><HTML><HEAD><TITLE>XML Belgesini HTML sayfasında görüntülemek.</TITLE></HEAD><BODY> <XML id= "xmlBelgesi"src="deneme.xml"></XML> <TABLE Datasrc="#xmlBelgesi" BORDER=1 CELLSPACING=1 CELLPADDING=1 width=75%> <THEAD> <TH><b>Ad</b></TH> <TH><b>Soyad</b></TH> <TH><b>TelefonNo</b></TH> </THEAD> <TR> <TD><SpanDatafld="AD"></Span></TD> <TD><SpanDatafld="SOYAD"></Span></TD> <TD><SpanDatafld="TELNO"></Span></TD> </TR> </TABLE></BODY></HTML>
3. Bunun ardından oluşturduğumuz HTML sayfasını tarayıcımızda açtığımızda eğer bir hata yoksa HTML sayfasında oluşturulan formatta görüntüyü elde ederiz.
Sayfalama Kullanmak:
Sayfalama kullanarak istenilen sayıda verinin “aynı anda” görüntülenmesini sağlarız. Aşağıdaki örnek bu yönteme bir örnektir.
- XML belgesi olarak yine daha önce oluşturduğumuz “deneme.xml” belgesini kullanacağız.
- Daha önce oluşturduğumuz “deneme.htm” sayfasını metin düzenleme programımızda açıp aşağıdaki şekilde değiştirip kaydediyoruz.
Kod:
<!-- Dosya Adı: Deneme.htm --><HTML><HEAD><TITLE>XML Belgesini HTML sayfasında Sayfalama Kullanarak Görüntülemek.</TITLE></HEAD><BODY> <XML id="xmlBelgesi" src="deneme.xml"> <TABLE Datasrc="#xmlBelgesi" id="xmlBelgeTablosu" DataPageSize=1 BORDER=1 CELLSPACING=1 CELLPADDING=1 width=75%> <THEAD> <TH><b>Ad</b></TH> <TH><b>Soyad</b></TH> <TH><b>TelefonNo</b></TH> </THEAD> <TR> <TD><SpanDatafld="AD"></Span></TD> <TD><SpanDatafld="SOYAD"></Span></TD> <TD><SpanDatafld="TELNO"></Span></TD> </TR> </TABLE> <Input Type="Button" Value="İlk Sayfa" onclick="xmlBelgeTablosu.firstPage()"> <Input Type="Button" Value="Önceki Sayfa" onclick="xmlBelgeTablosu.previousPage()"> <Input Type="Button" Value="Sonraki Sayfa" onclick="xmlBelgeTablosu.nextPage()"> <Input Type="Button" Value="Son Sayfa" onclick="xmlBelgeTablosu.lastPage()"></BODY></HTML>
3. Değiştirdiğimiz HTML sayfasını yine tarayıcıda açarsak yaptığımız değişikliklerle beraber görüntüleriz.
Burada eklediğimiz bazı farklı özellikler var. Aynı anda görüntülenecek kayıt sayısı için Tablonun özelliklerine DataPageSize=1 özelliğini ekliyoruz. Bunun ardından sayfalar arasında dolaşabilmek için “Button” nesnesi ve onclick yord..... ilgili komutu yazıyoruz. “Belge Nesne Modeli” komut dosyaları (DOM) kullanarak görüntülemek:
Öncelikle XML belgesinin HTML sayfasına bağlanması gerekir. Sonra DOM kullanarak XML belgesinin içeriğinin görüntülenmesi ile ilgili script yazılır. Aşağıdaki örnekteki adımları izleyerek bu konuda bilgi sahibi olabilirsiniz.- Metin editörü programımızı açıyoruz ve XML belgemizi oluşturuyoruz. Bu işlem için daha önce oluşturduğumuz “Ornek.xml” XML belgesini kullanabiliriz.
Kod:
<?xml version="1.0" encoding="windows-1254"?><!—- Dosya Adı: ornek2.xml --><REHBER> <KISI> <AD>Hasan</AD> <SOYAD>Miroğlu</SOYAD> <TELNO>0800 00 000 00</TELNO> </KISI> <KISI> <AD>Memoli</AD> <SOYAD>Alabora</SOYAD> <TELNO>0 900 0000 00</TELNO> </KISI></REHBER>
2. Yine editör programımızda XML belgesini bağladığımız ve DOM kullandığımız HTML belgesini oluşturuyoruz.
Kod:
<!-- Dosya Adı: Deneme.htm --><HTML><HEAD><TITLE>XML Belgesini HTML sayfasında görüntülemek.</TITLE></HEAD><BODY> <XML id= "xmlBelgesi"src="deneme.xml"></XML> <TABLE Datasrc="#xmlBelgesi" BORDER=1 CELLSPACING=1 CELLPADDING=1 width=75%> <THEAD> <TH><b>Ad</b></TH> <TH><b>Soyad</b></TH> <TH><b>TelefonNo</b></TH> </THEAD> <TR> <TD><SpanDatafld="AD"></Span></TD> <TD><SpanDatafld="SOYAD"></Span></TD> <TD><SpanDatafld="TELNO"></Span></TD> </TR> </TABLE></BODY></HTML>
3. HTML sayfanızı OrnekXMLDOM.htm adıyla kaydedip tarayıcınızda açtığınızda aşağıdaki gibi sonuç elde etmiş olursusunuz.
Eklentiler
Bu bölümde XML belgenize ekleyebileceğiniz, kullanmanızın yarar sağlayacağı bazı konular üzerinde duracağız. Öğelere "Öznitelik" eklemek, XML belgesine "Yorum" eklemek, "İşlem yönergeleri" ve CADATA konuları anlatılacaktır.
Öznitelikler
Bir öğenin başlangıç etiketinde istenilen sayıda öznitelik tanımlanabilir. Öznitelik; bir öğeye, onunla ilişkili bir özellik ve değer belirtmek için kullanılır. Örnek kullanımı aşağıdaki gibidir;
<AD akraba="evet"> Mehmet İlker</AD>Burada "<AD>" öğesine "akraba" adında bir öznitelik ve değer olarak "evet" verilmiştir.
Veya başka bir örnek olarak da bir resime ilişkin öğe ile ilgili resmin kaynak yolunun o öğenin özniteliğinde tutulması; <RESIM kaynak="C:\resim\res.gif"> Benim resmim </RESIM>Resim öğesi ve içerik olarak da "Benim resmim" verisi kullanılmıştır. "kaynak" özniteliği kullanılarak da resmin bulunduğu konum belirtilmiştir. Yorumlar
XML belgesinde kullanılan yorumların amacı tıpkı diğer programlama dillerindeki amaca benzer. Yani belgeye açıklayıcı bilgiler koyarak hem kendimiz hemde belgeyi okuyan başkaları için kolaylık sağlamış oluruz. Kullanım şekli şöyledir;
<!-- buraya yorumları yazabilirsiniz --> Bu yorumlar XML işlemcisi tarafından dikkate alınmaz. Yani belgedi verileri hiç bir şekilde etkilemezler.
Kod:
<?xml version="1.0" encoding="windows-1254"?><!—- Dosya Adı: ornek2.xml --><!-- yorum yorum yorum --><REHBER> <KISI> <AD>Hasan</AD> <SOYAD>Miroğlu</SOYAD> <TELNO>0800 00 000 00</TELNO> </KISI> <!-- yorum yorum yorum --> <KISI> <AD>Memoli</AD> <SOYAD>Alabora</SOYAD> <TELNO>0 900 0000 00</TELNO> </KISI></REHBER>
Bazı kurallara uyarak belgenin istenen yerine yorum, yani açıklayıcı bilgi ekleyebilirsiniz. Öğenin içine yorum ekleyemezsiniz.
<AD <!-- yorum -->> Mehmet İlker </AD>Üstteki yorum kullanımı şekliyle yanlıştır. İşlem Yönergeleri
İşlem yönergesinin amacı, XML işlemcisinin uygulamaya aktardığı bilgiyi sağlamaktır. İşlem yönergesi aşağıdaki gibi genel yazım şekline sahiptir.
<? hedef yönerge ?>Burada hedef, yöndergenin yönlendirildiği uygulamadır. Herhangi bir ad kullanılabilir. Bir CSS sayfasını XML belgesine ekleyip istenilen şekilde görüntülenmesini sağlayan işlem yönergesini aşağıdaki şekilde yazarız. <?xml-stylesheet type="text/css" href="xxxx.css" ?>"İşlem yönergeleri" ekleme kuralları "yorum" ekleme ile aynıdır. Belgede giriş bölümüne yada belge öğesinden sonra ekleyebilirsiniz. CDATA
CDATA öğe içerisine yerleştirilir. Amacı karakter verileri hiçbir sınırlama koymadan öğe içerisine yazabilmektir. Örneğin öğe başlangıcı olan < işareti bir öğede sık kullanılacaksa o öğenin başlangıcına <![CDATA[ ve bitiminde de ]]> kullanılması zorunlu olmasada, kolaylık açısından iyi olur.
Burada anlaşılacağı üzere öğenin ver içeriğine < karakteri eklemek yeni bir öğe başlangıcı anl..... gelmektedir. Bu da hataya sebep olur. Bir örnek XML belgesinde CDATA kullanımı inceleyelim.
Kod:
<?xml version="1.0" encoding="windows-1254"?><!—- Dosya Adı: ornek2.xml --><REHBER> <KISI> <AD>Hasan</AD> <SOYAD>Miroğlu</SOYAD> <TELNO>0800 00 000 00</TELNO> <ACIKLAMA><![CDATA[ buraya istediğimi yazıyorum. < & vs.. ]]> </ACIKLAMA> </KISI> <KISI> <AD>Memoli</AD> <SOYAD>Alabora</SOYAD> <TELNO>0 900 0000 00</TELNO> </KISI></REHBER>
Bu şekilde öğe içerisine HTML tagları dahil istenilen karakter bilgi yazılabilir.