ÇİTA





Nesli Tehlikede: (Ap:1) CITES
Sınıfı: Memeli
Takımı: Carnivora
Erkek: 45-65 kg.
Dişi: 40-50 kg
Yaşadığı yer: Afrika'nın güneyi, Kenya, Tanzanya ve Libya
Yaşam Süresi: 10-12 yıl
Yediği Hayvanlar: Antilop türleri ve diğer küçük hayvanlar.

Karada en hızlı hayvan olan çitanın hızı, 2 saniyede 70 kilometreye ulaşır ve maximum 100-127 kilometre hız yapabilir. Bu hızla avını 200-600 metre kovalayabilen çitalar gün boyu aktiftir. Özellikle sabahın erken saatlerinde, akşamüstü ve geceleri ise dolunay ışığında en hareketli zamanları.
Çitalar genellikle yalnız dolaşırlar. Bazen avlanmak için erkekler birlikte hareket eder. Grup halinde avlanırken biri saldırı durumundayken diğerleri gelen saldırıları savuşturur. Özellikle Namibya'da grup halinde avlanma biçimi daha gelişmiş. Bu farklılığın, oradaki arazi yapısına bağlı olarak geliştiği de söylenebilir. Üzerinde büyük sürülerin dolaştığı, çok büyük, uçsuz bucaksız açık alanlar, çitaları grup halinde avlanmaya yönlendirmiş olabilir. Toplu halde yaptıkları avlarda daha başarılı oluyorlar. Çita, avlanma öncesi çevrede bulunan yüksek bir kayaya ya da varsa ağaca çıkarak çevresini izliyor. Avını en kuvvetsiz grup elemanlarından seçiyor. Avı yemek ya da su içmek için başını öne eğdiğinde veya uzak bir bölgeye baktığında sürünerek yaklaşıyor. Avı ona doğru bakarsa yere yapışıp, kıpırdamadan avın bakışlarını savuşturuncaya dek bekliyor.

Başarılı bir av için�
Benim izlenimlerime ve hayvan davranışlarını ele alan kitaplarda anlatılanlara göre; başarılı bir av için 30 metre yaklaşana kadar sabırlı olması gereken çitalar bazen 100 metreden bile saldırmayı deniyor. Eğer avına 30 metre yaklaştıysa ve av onu hala farketmediyse büyük olasılıkla, av başarılı olur. Çitalar genel olarak ataklarının 2/7sinde başarılı. Saldırdığı avını, ön iki pençesini kullanarak devirip, avını yemeye derinin ince olduğu kasık'tan başlar, sırasıyla uyluk ve karınla devam eder. Dişleri zayıftır. Bu nedenle ancak küçük ve ince kemikleri çiğneyip yiyebilir. Tek başına saldırdığı zaman orta boy antilopları seçer. Grup halinde ise büyük antiloplara saldırdıkları gibi zürafa avladıkları bile görülmüştür. Aslanlar ve sırtlanlar, çitaların avlarını çalabilir. Yine aslanların çita yavrularını öldürdükleri de olabilir.

4 erkek çitayı izledim
Bir kaç kez onları grup halinde görebildim. Bir keresinde 4 erkek çitayı saatlerce izleyebildim. Koşarken nasıl sessiz olduklarına ve eşsiz bir estetik yapıları olduğuna, yakın mesafeden tanıklık ettim. Herkesin en çok merak ettiği bu vahşi ve saldırgan hayvanlara bu denli yaklaşmak "tehlikeli değil mi?" sorusunun yanıtı ise hem ilginç hem de bir o kadar mantıklı ve gerçek.

Temelde ürkütmediğiniz ya da rahatsız etmediğiniz yani özetle saygı duyduğunuz hiç bir hayvan size saldırmaz. Ayrıca üç ilginç nedenle saldırmıyorlar. Hemen tüm Afrika ülkelerinde safariler arazi araçları ile yapılıyor. Ve bunların genellikle üstleri açık. İlk saldırmama nedenleri; doğduklarından bu yana zaman zaman çevrelerinde bu aracı görüyorlar ve onu kendilerinden büyük bir hayvan sanıyorlar. Hayvanlar için büyüklük kavramı çok önemli ve bu caydırıcı bir neden oluşturuyor. Ayrıca bu büyük hayvanın (arazi aracı) daha önce kendilerine saldırdığı hiç olmamış. İkinci saldırmama nedeni ise, vahşi kediler avlarını genellikle boyun veya gırtlağını ısırarak öldürürler. Oysa bu hayvanın (arazi aracının) gıtlağı ve boynu olmadığı gibi ısırılacak pek bir yeri de yok. Üçüncü ve son neden ise basit görünmesine karşın aslında çok temel bir neden. Hayvanlar avlarının kokusunu tanır. Bu büyük hayvanın ise kokusunu tanımak bir yana onlara çok kötü gelen bir kokusu var. Yani petrol kokuyor. İşte tüm bunlar bir araya geldiğinde ve siz onları rahatsız etmediğinizde, araçta ayağa kalkmak, bağırmak ve araçtan inmek gibi kural dışı, onları ürkütebilecek davranışlarda bulunmadığınızda saldırmaları için hemen hiç bir neden kalmıyor.