Hazırlayan doç. Dr. Hakan Şatıroğlu
Cinsellik kişinin genital davranışı veya cinsel arzusu şeklinde tarif edilmez. Daha ziyade cinsellik bireylerin cinsel bilgilerini inanışlarını tutumlarını ve değer yargılarını içerir.
Günümüzde insanlar daha uzun ve sağlıklı yaşamaktadırlar. Bu durum sadece yaşlı nüfusun artmasıyla sonuçlanmamış ayrıca yaşlanmanın doğal sonuçlarına ve toplam yaşam kalitesine olan ilginin de artmasına neden olmuştur. Şüphesiz ki :-):-):-):-) ve cinsellik ilerleyen yıllarla birlikte tecrübelerin arttığı haz veren bir durum olmalıdır. Menopozdan önceki cinsel hayatın ve evliliğin durumu menopozdan sonraki cinsel aktivite ve cinsel tatmin ile doğrudan ilişkilidir.
yumurtalıktan salgılanan kadın hormonların azalmasına bağlı gelişen :-):-):-):-)üel fonksiyon bozukluklarının direkt ve indirekt etkileri vardır;
Direkt etkiler cinsel organlardaki yaşlanma ve gerilemenin sonucudur. Bunlar ;
Genital bölge kan akımının ve kıllanmasının azalması
Büyük dudaklarda küçülme ve zayıflama
Küçük dudakların ve klitorisin büzülmesi
Vajen dokusundaki yapısal ve kimyasal değişime bağlı olarak ortaya çıkan pH yükselmesi (pH 35-45’dan 5’in üzerine çıkar)
Vajen epitel ve kas tabakasının incelmesi
Vajinal elastisitenin kaybı
Vajinal ıslaklığın azalması hatta kuruluk
Ağrılı cinsel ilişki
Libido (cinsel istek) kaybı olarak sıralanabilir.
İndirekt etkiler yaşlanmayla değişen vücut görünümünün sonucudur ve kişiye cinsel çekiciliğinin kaybolduğu hissini vermektedir. Bu değişikliklerden bazıları kilo alımı veya şişmanlık ve genel olarak tüm dokularda görülen gerginlik ve elastikiyet kaybıdır. Bunların neticesinde ciltte kırışıklıklar ve kuruluk meydana gelmektedir.
Yaşı ilerleyen kadında cinsellik sadece fiziksel değişimlerden etkilenmemektedir; aynı zamanda psikolojik duygusal ve sosyokültürel faktörlerden de etkilenir ve bunların birbirleriyle olan etkileşimlerinin sonucu olarak kadının kendisini nasıl algıladığıyla da ilişkilidir.
Premenopozda düzensiz kanamalar ve diğer belirtiler başladığında sorunlar başlar. En önemli sorun da artık yaşlanıldığı duygusu ile cinsel intihardır.
Diğer önemli bir sorun da adet düzensizliği olması nedeniyle kazara gebe kalma korkusudur. Bu dönemde kullanılacak gebelikten korunma yöntemi doğum kontrol hapları olmalıdır hem adetleri düzenler hem de gebelikten korur. Elbette rahim içi araç ve diğer yöntemlerde kişilerin kendi tercihlerine bağlı olarak ve doktor kontrolü ve tavsiyesi ile kullanılabilir.
Menopoz sonrasındaki kadın :-):-):-):-)üel uyarılma için gerekli zamanın uzadığını fark eder. Orgazmik kasılmalarda ve orgazm yoğunluğunda azalma ağrılı rahim kasılmaları cinsel ilişki düzensizliği ve sayısında azalma gibi değişiklikler ortaya çıkabilir.
Vajinal ıslaklığın azalması nedeniyle vajen duvarlarının yeterince nemlenebilmesi için cinsel ilişki öncesi geçen sürenin uzatılması gerekir. Vajen şekli değişir boyut ve elastisitesi azalır ve bu nedenle idrar yolları üzerindeki basınç artar. Bu istemsiz olarak idrarı kaçırmaya yol açabilir. Üretra ve vajendeki asiditenin kaybı bakterilere karşı olan direncin azalmasına ve dolayısıyla üriner ve vajinal enfeksiyonlara yatkınlığın artmasına yol açar.
Klitoris çevresindeki yağ dokusunun azalması onu direkt uyarılma ile haz almaktan çok ağrı ve acı duyar bir hale getirir.
İnsanlar yaşlandıkça fiziksel yetersizlikler ve kronik hastalıklarla da daha fazla karşılaşmaktadırlar. Örneğin artritin sebep olduğu ağrı veya hareket kısıtlılığı kişinin :-):-):-):-)e olan isteğini azaltabilir veya cinsel ilişkiyi rahatsız bir hale getirebilir.
Sertleşme ve meni çıkarmada gecikme gibi problemlerin ortaya çıkması erkekleri sinirli yapar. O kadar ki kendilerini başarısız hissederek cinsel ilişkiden kaçınır ilişki giderek seyrekleşir. Sonuç cinsel ilişki için uygun ve istekli yeterli bir eş bulunamamasıdır. İşte bu hanımların cinsellik açısından menopozdaki en önemli sorunlarından biridir. Erkek ortalama ömrünün kadınlarınkinden kısa olması nedeniyle çoğu kere kadınların eşlerini kaybetmeleri sorunu iyice büyütür.
Sonuç olarak sağlıklı ve istekli bir partnerin yokluğu ortaya çıkan tıbbi sorunlar yapılmamış veya yetersiz hormon yerine koyma tedavisi ve depresyon menopoz sonrasındaki kadınların cinsel yaşamlarında bozulmaya ve cinsel istek ve ilişkide azalmaya sebep olan esas faktörlerdir.
Menopoz sonrası hormon yerine koyma tedavisi uygulanıyorsa daha önce bahsettiğimiz önlemler alınıyorsa erkek de sağlığına dikkat ediyor ve andropozun gerektirdiği önlemleri uygun bir şekilde alıyor ise pek çok çift bu dönemi ikinci balayı olarak nitelemekte ve cinselliklerini sağlıklı bir şekilde sürdürmektedirler.