KOOPERATİF VE BİRLİKLERİN GENEL KURUL BAŞVURULARINDA İSTENEN BELGELER

1. Sanayi ve Ticaret İI Müdürlüklerine hitaben yazılan dilekçe

2. Genel Kurul Gündemi.

3. Yönetim Kurulu karar örneği.

4. Temsilci ücretinin yatırıldığını gösteren maliye veznesi alındı belgesi.

Daha ayrıntılı bilgi Uygulama Şubesi Müdürü Mustafa KORKMAZ ve Şef Hüseyin YÜKSEL'den alınabilir.

(Tel: 0.312.286 03 65 / 2404-2406)

KOOPERATİF VE BİRLİKLERİN GENEL KURULLARI SONRASINDA VERİLECEK BELGELER

1. Sanayi ve Ticaret İI Müdürlüğüne hitaben yazılan dilekçe

2. Genel Kurul tutanağı.

3. Adresli ortaklar listesi (Haziran Cetveli.) 4. Yönetim ve denetim kurulu raporları.

5. Bilanço (1.670.000 TL damga pulu yapıştırılmış.)

6. Gelir/Gider Farkı tablosu (810.000 TL damga pulu yapıştırılmış.) 7. Genel kurul toplantısı için ortaklara yapılan duyuru listesi.

8. Kooperatif ve üst kuruluşları genel durum bildirimi formu.


KOOPERATİF VE BİRLİKLERİN GENEL KURUL TOPLANTILARINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:

A) GENEL KURUL ÖNCESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

a) Genel kurul toplantısı ile ilgili başvuruların; genel kuruldan en az 15 gün önce Sanayi ve Ticaret İI Müdürlüklerine yapılması, başvuru yazılarında; toplantı günü, saati ve yerinin mutlaka belirtilmesi gerekmektedir. (Kooperatifler Kanunu Md. 45, örnek Anasözleşme Md.30/1 )

b) Kooperatif ve Birliklerin genel kurul toplantısı ile ilgili bildirim yazılarında; kooperatifin ünvanı, ortak sayısı, yazışma adresi, telefon ve ticaret sicil numarasının belirtilmesinde fayda görülmektedir.

c) Genel kurul toplantısı ile ilgili yazıların kooperatifte imzaya yetkili iki kişi tarafından imzalanması, bu yazıya toplantı gündemi ile Maliye Saymanlıklarına Bakanlık Temsilcisi ücretinin yatırıldığını gösteren "Vezne Alındısı" makbuzunun mutlaka eklenmesi gerekmektedir. (Kooperatifler Kanunu Md. 60.87, Örnek Anasözleşme Md. 30/2, 46)

d) Genel kurul toplantısının muhtelif nedenlerle Bakanlığımıza bildirilen günde yapılmaması ya da ertelenmesi durumunda, ikinci ve izleyen diğer toplantılar için yeniden ilgili Sanayi ve Tıcaret II Müdürlüğünden temsilci isteminde bulunulması gerekmektedir.

B) GENEL KURUL TOPLANTISI SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:

a) Genel kurul tutanağının toplantı yerinde yazılması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu nedenle toplantı yerinde daktilo makinası ve karbon kağıtları bulundurulması, daktilo makinasının bulunmaması durumunda ise, el yazısı okunaklı kişilerin yazmanlıklara seçilmesinde fayda görülmetedir.

b) 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun 87. maddesine göre, her genel kurul toplantısı nedeniyle ilgili Sanayi ve II Tıcaret Müdürlüğü'nden temsilci isteme zorunluluğu bulunmaktadır. Usulüne uygun temsilci istenilmesi halinde, toplantı açılma saatinden itibaren 1 saat Bakanlık Temsilcisinin gelmesi beklenecek, bu sürede görevli Bakanlık temsilcisi toplantı yerinde hazır bulunmazsa, durum bu tutanakla tespit edilerek, genel kurulun yetkili kişiler tarafından açılması mümküm olabilecektir.

c) Genel kurul toplantısının, toplantı çağrısını yapan kişi ve organca yetkili kılınan kişiler tarafından açılması ve genel kurui başkanı ve yazmanların mutlaka kooperatif ortakları ve üst kuruluş temsilcileri arasından seçilmesi gerekmektedir. (Örnek Anasözleşme Md.34)

d) Genel kurul toplantı tutanağının toplantı yerinde düzenli olarak tutulması, genel kurulda yapılan görüşmelerin ve alınan kararların toplantı tutanağına yazılması, alınan kararlara muhalif kalan ortak ve kişiler varsa, karşı görüşlerin tutanağa yazılması zorunluluğu bulunmaktadır. (Kooperatifler Kanunu Md. 87(53)

C) GENEL KURUL SONRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

a) Genel kurul tutanaklarının; toplantının açılışını mütakiben seçilen genel kurul başkanı, yazmanlar ve toplantıya görevlendirilen Bakanlık Temsilcileri tarafından toplantı yeri terkedilmeden imzalanması gerekmektedir.

b) Genel kurul toplantısı sonrasında düzenlenecek belgelerin, en geç bir ay içinde Ankara merkezinde Bakanlığımıza, diğer illerde ise ilgili Sanayi ve Ticaret Müdürlüğüne verilmesi gerekmekterdir.

c) Bakanlığımıza verilecek belgeler arasynda gösterilen "Kooperatif ve Üst Kuruluşları Genel Durum Bildirimi"nin Bakanlığımız Vakfından ve Sanayi ve Ticaret İI Müdürlüklerinden temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

d) Bakanlık Temsilcisi katılmayan toplantılar için yatırılan temsilci ücretlerinin, ilgili kooperatif yetkililerine iade edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bunun için genel kurul sonrasında Bakanlığımıza ve Sanayi ve Ticaret İI Müdürlüklerine verilecek belgelerin bir yazı ekinde ilgili şubeye ibraz edilmesi yeterli görülmektedir.

e) Bakanlığımıza verilecek belgeler arasında sayılan "Kooperatif ve Üst Kuruluşları Genel Durum Bildirimi"nin kooperatifte uygun olan bölümlerinin daktiloyla ya da el yazısı ile düzgün olarak doldurulmasyna ve kooperatifin iki yetkilisinin isimleri de yazılarak imzalanmasyna özen gösterilmelidir.

f) Kooperatif ve Üst kuruluşların olağan genel kurul toplantılarının her yılın ilk altı ayında yapılması ya da ortaklarının bu süre içinde usulüne uygun olarak toplantıya çağrılması gerekmektedir. (Kooperatifler Kanunun Md.45)

g) Olağan genel kurul toplantılarını her yılın ilk altı ayında yapmayan ya da ortakları bu süre içinde genel kurula çağırmayan yönetim kurulu üyeleri hakkında Kooperatifler Kanununun Ek. 2/2 maddesi hükümlerine göre cezai yaptırım öngörülmüştür. Bu bakımdan olağan genel kurul toplantılarının süresinde yapılması ve belgelerin de Bakanlığımıza ve Sanayi ve Ticaret İI Müdürlüklerine verilmesi konusuna kooperatif yetkililerince gerekli özenin gösterilmesinde fayda görülmektedir.


KOOPERATİFLERDE VERGİ İSTİSNALARI


A- KOOPERATİFLERDE KDV İSTİSNASI

1- Genel Olarak Kooperatiflerde KDV İstisnası

Bilindiği üzere, kooperatifler, eğer muafiyet şartlarını taşımıyorlarsa kurumlar vergisine tabidirler. Kurumlar Vergisi Kanunu' nun 7. maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlar kurumlar vergisinden muaf tutulmuşlardır. Bu düzenlemeye paralel olarak, genelde aynı kurum ve kuruluşların mal ve hizmet teslimleri KDVK' nın 17. maddesiyle katma değer vergisinden de istisna tutulmuştur ("İstisna" tutulmuştur, çünkü "indirim" mekanizmasına dayanan KDV Kanunu' nda "mutlak" olarak muaflık söz konusu değildir. Örneğin bir devlet dairesinin mal ve hizmet teslimleri, KDV' nin konusunun dışında kaldığı halde, bu devlet dairesi piyasadan satın aldığı mal ve hizmetler için KDV ödemek durumundadır.). Ancak bu paralellik yüzde yüz değildir. Örneğin KVK' nın 7/16. maddesindeki şartları taşıyan "Tüketim Kooperatifleri", kurumlar vergisinden muaf oldukları halde, KDV Kanunu' nda tüketim kooperatiflerinin teslimlerinin katma değer vergisinden istisna olduğuna dair bir hüküm bulunmadığından bu tüketim kooperatifleri KDV mükellefidirler. Ayrıca, KDV Kanunu' nun 19. maddesinde "Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir. KDV' ye ilişkin istisna ve muafiyetten ancak bu Kanun' a hüküm eklenmek veya bu Kanun' da değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir" denilmektedir.

Diğer taraftan ileride açıklanacağı üzere, kooperatiflerin iştirak hisselerinin ve gayri menkullerinin satışından elde edilen kazançların, kurumlar vergisinden istisna olmasına paralel olarak bu kapsamdaki teslimler KDV' den de istisna edilmiştir. (KDVK Geçici Md. 6 ve 10)

2- Konut Yapı Kooperatiflerinde KDV İstisnası

a- 01.01.1998 Tarihine Kadar

Bilindiği üzere 25.10.1984 tarih ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, 02.11.1984 gün ve 18563 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.01.1985 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun'da (yürürlüğe girdiğinde) konut ve konut yapı kooperatifleri ile ilgili herhangi bir istisna hükmü yer almamaktaydı. Ancak 3065 sayılı KDV kanunu, daha yürürlüğe girmeden, 06.12.1984 tarih ve 3099 sayılı kanunun 1. maddesiyle KDV Kanununun 17. maddesinin 4. fıkrasına eklenen (1) bendi ile "Net alanı 150 m2.ye kadar konutların teslimi ile konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri" teslimleri KDV'den istisna tutulmuştur. Yine 3099 sayılı kanunun geçici maddesiyle bu istisnanın 31.12.1988 tarihinde sona ereceği hüküm altına alınmıştır. Böylece KDV kanunu daha uygulanmadan değişikliğe uğramıştır.

Daha sonra, söz konusu istisna hükmü 3393 sayılı kanunun 13. maddesiyle kaldırılmış ve aynı kanunun 4. maddesiyle KDV kanununa (31.12.1992 tarihine kadar uygulanmak üzere) geçici 8.madde olarak eklenmiştir. Yine istisna hükmünün uygulanması 3858 sayılı kanunla 31.12.1997 tarihine kadar uzatılmıştır.

b-01.01.1998 Tarihinden Sonra

29.07.1998 tarih ve 23417 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanan 4369 Sayılı Kanun' un 62. maddesiyle (01.01.1998 tarihinden geçerli olmak üzere) Katma Değer Vergisi Kanunu' na eklenen geçici 15. madde aynen aşağıdaki gibidir:

Bu kanunun yayımlandığı tarihten önce bina inşaat ruhsatı alınmış olan inşaatlara ilişkin olarak;

a) Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri,

b) Sadece 150 m2 yi aşmayan konutlara münhasır olmak üzere kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları ve belediyelere yapılan inşaat taahhüt işleri,

katma değer vergisinden müstesnadır.

Diğer taraftan 4369 Sayılı Kanun' un 60. maddesi ile ( 01.08.1998 tarihinden geçerli olmak üzere) Katma Değer Vergisi Kanunu' nun 17. maddesinin 4. fıkrasına eklenen ( k) bendinde "Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri ile konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri" sürekli olarak KDV' den istisna edilmiştir.

Görüldüğü gibi 4369 Sayılı Kanun' la, konut yapı kooperatiflerine tanınan KDV istisnası ile ilgili olarak köklü değişiklikler yapılmıştır. Eski ve yeni düzenlenme arasındaki farklar ana hatları ile aşağıdaki gibidir:

ba-Konut,Arsa ve İşyeri Teslimlerinde KDV İstisnası

-Konut teslimleri ile konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerindeki KDV istisnası, eski düzenlemede, KDV Kanunu'nun geçici 8 maddesinde (birlikte) düzenlendiği halde, 4369 Sayılı Kanun ile yapılan yeni düzenlemede, konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri (geçici olarak) KDVK Geçici 15. maddede, konut teslimleri ise KDVK Md. 17/4-k'de (sürekli olarak) KDV'den istisna tutulmuştur.

-Eski düzenlemede (KDVK Geçici Md.8) "net alanı 150 m2'ye kadar konutların teslimi" KDV' den istisna edilmiş iken, yeni düzenlemede (KDVK MD.17/4-k), konut büyüklüğü şartı kaldırılmış yani, konut yapı kooperatiflerinin üyelerine büyüklüğü ne olursa olsun konut teslimleri KDV'den müstesna tutulmuştur.

- Eski uygulamada " net alanı 150 m2' ye kadar konutların teslimini" kim yaparsa yapsın (kooperatif, müteahhit, yap-satçı vs. dahil) bu konutların teslimi KDV' den istisna tutulmuş iken, yeni düzenlemede, sadece konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri KDV'den istisna tutulmuştur.

- Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimlerine de ilk defa KDV (sürekli olarak) istisnası getirilmiştir.

bb- Konut Yapı Kooperatiflerine Yapılan İnşaat Taahhüt İşlerinde KDV İstisnası

4369 Sayılı Kanun'un yayımlanma tarihinden önce, yani 29.07.1998 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı alınmış olan inşaatlara ilişkin olarak (sadece bu inşaatlara ilişkin olarak) konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri, geçici olarak KDV' den istisna edilmiştir. Görüldüğü gibi konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinin KDV' den istisna olabilmesi için bu inşaatların inşaat ruhsatlarının 29.07.1998 tarihinden önce alınmış olması şarttır. Diğer bir anlatımla, bina inşaat ruhsatları bu tarihten sonra alınan konut inşaatları ile ilgili olarak konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde KDV istisnası yoktur.

(Örneğin, konut yapı kooperatifi; bina inşaat ruhsatını 29.07.1998 tarihinden sonra almış ise, taahhüt karşılığı yaptırdığı inşaatın istihkakını müteahhit firmaya öderken istihkak bedeline ilaveten %1 oranında KDV de ödeyecektir.).

c- KDV İstisnasında Geçiş Dönemi

KDV Kanunu' nun geçici 8. maddesinin uygulanma süresi 31.12.1997 tarihinde sona ermiş ve 4369 Sayılı Kanun, 29.07.1998 tarihinde yayımlanmıştır. Buna göre gerek (01.01.1998-31.07.1998 döneminde) net alanı 150 m2' ye kadar olan konut teslimlerinde, gerekse (01.01.1998-29.07.1998 döneminde) konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri KDV' ye tabi tutulmuştur.

ca- Konut Teslimleri

4369 Sayılı Kanun' la KDV Kanunu' nun 17/4 maddesine eklenen (k) bendi, 01.08.1998 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiğinden konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimi de, 01.08.1998 tarihinden itibaren istisna kapsamına alınmıştır. Böylece 01.01.1998-31.07.1998 tarihleri arasında net alanı 150 m2' ye kadar konutların teslimi %1 oranında KDV' ye tabi tutulmuştur.

cb- Konutlara İlişkin İnşaat Taahhüt İşleri

29.07.1998 tarihinde yayımlanan 4369 Sayılı Kanun' la KDV Kanunu' na eklenen geçici 15. madde 01.01.1998 tarihinden geçerli olmak üzere düzenlendiğinden, 01.01.1998 - 29.07.1998 tarihleri arasında kendilerine yapılan inşaat taahhüt işleri nedeniyle müteahhitlere ( %1 oranında) Katma Değer Vergisi ödeyen konut yapı kooperatiflerine KDV Kanunu' nun 8/2 maddesine göre iade yapılarak, ortaya çıkan bu boşluk doldurulmuştur.