1. Borçlar Hukukunun Konusu
1)Genel Hükümler
2) Özel Borç İlişkileri
Borçlar hukukunun konusu borç ilişkileridir.
2. Borç Kavramı
Borç Kavramının 3 Anlamı Vardır.
2.1 En Dar Anlamda Borç: Para borcu demektir
2.2 Dar Anlamda Borç:Geniş anlamda yer alan borçların,edimlerin her birine denir.
2.3 Geniş Anlamda Borç(Borç İlişkisi): 2 kişi devrededir.
A (alacaklı) B (borçlu) ise B bir şeyi yapmakla vermekle ya da yapmamakla sorumludur. Örnek olarak iki bakkal aynı malı satmamak için anlaşma yapmış olabilir.
Borçlunun borcuna EDİM denir.
Borç ilişkisi 2 kişi arasında öyle bir ilişkidir ki borçlu alacaklıya bir edimi yerine getirmeye ve de alacaklı da bu edimi isteme yetkisine sahip olmaktadır.
3. Borçlar Hukukunda Geçerli İlkeler
3.1 Alacak Hakkı Nispi Bir Haktır. Yani yalnızca 1 kişiye aittir. Adamın borcu varsa karısından isteyemeyiz. Hakkımızı sadece borçludan isteyebiliriz. Bazı nispi haklar vardır ki güçlendirilebilinir. Böyle haklara güçlendirilmiş nispi hak denir.
Taşınmaz Satış Vaadi: Satıştan önce yapılan bir sözleşmedir ve satıştan önce noterde yapılır. Örnek: Ahmet Mehmet' e 5 yıl içersinde satacak diye anlaşma yapabilir. Güçlendirme varsa 3. kişiye karşı hak iddia edililebilinir.
3.2 Mutlak Hakkın Doğması
Borçlunun borcu bir malın verilmesi ise; borç doğduğu an alacaklının o mal üzerinde mutlak hakkı doğmaz. A B ile sözleşme yapsın. A borçlu arabasını verecek. Alacaklı ne zaman mutlak hakkı kazanır.· Taşınır Malar İçin:Malın Mülkiyetini alacaklıya geçmesi için malın alacaklıya teslim edilmesi gerekir. Zilliyetlik devride olabilir (arabanın anahtarı). · Taşınmaz Mallar İçin: Mutlak hakkın başlaması için tescil yapılmalıdır.
Domates alacaz Arsa Alacaz
Taşınır Mal Taşınmaz Mal
· Satış Sözleşmesi Satış Sözleşmesi
· Domatesin Bana Verilmesi Tescil (Tapuda)
4. Borç ve Sorumluluk
Sorumluluğun 2 anlamı vardır.
1. Sorumluluk: Alacaklının alacağına karşılık borçlu borcunu yerine getirmezse icra dairesine baş vurulup alacağın alınmasıdır. Borç varsa sorumluluk da vardır. Ender olarak borç var sa sorumluluk olmayabilir. Buna Ek*** borç denir.2. Bir zararı giderme hükümlülüğüdür.
4.1 Ek*** Borç
Borçlunu borcu vardır ama sorumluluğu yoktur. Borçlu borcunu yerine getirmezse alacaklı dava açamaz ya da icraya başvuramaz. Borçlu borcunu yerine getirirse verdiğini tekrar geri getiremez. Örnek:Kumar ve bahisten doğan borç ek*** borçtur. Borcun yasa dışı veya izinsiz olması gerekir ek*** borç olması için.
5. Borcun Kaynakları:
5.1 Hukuki İşlem : Araba Alımı
5.2 Haksız Eylem: Kişinin arabasına çarpmam Haksız eylemdir.
5.3 Nedensiz Zenginleşme: Babamın ölümünden sonra arabasını kullanmam
Ders Notu 2: Hukuki İşlem
1. Hukuki İşlem:Hukuki sonuç doğuran irade açıklamasıdır.
İrade: Beynimizdeki duygu ve düşüncelerdir.
2. Hukuki İşlemlerde Sınıflandırmalar
2.1 Katılan Kişi Sayısına Göre Hukuki İşlemler
2.1.1Bir Taraflı Hukuki İşlemler:Vasiyetname yazılması, vakıf kurulması, tek taraflı hukuki işlemlerde bir kişinin irade açıklaması yeterlidir.
2.1.2 Çok Taraflı Hukuki İşlemler:
2.1.2.1 Sözleşmeler: 1 sözleşmenin kurulabilmesi için en az 2 kişi irade açıklamasında bulunmalıdır. 1 den çok irade açıklaması vardır.
2.1.2.1.1 Bir Yana Borç Yükleyen Sözleşmeler:Bağışlar
2.1.2.1.2 İki Yana borç Yükleyen sözleşmeler: Araba satışı; arabayı satan satmakla alan ise parayı ödemekle borçludur.
2.1.2.2 Kararlar:1 den çok irade açıklaması vardır. Kararların sözleşmelerden farkı irade açıklamalarının tek aynı yönde olmasıdır.
2.2 Sonuç Doğurma Zamanına göre Hukuki İşlemler
2.2.1 Ölmeden Önce:
2.2.2 Öldükten Sonra: Vasiyetname, miras sözleşmeleri
2.3 Mal Varlığı Üzerindeki Etkisine Göre Hukuki İşlemler
2.3.1 Borçlandırıcı İşlem: Kişiyi borç altına sokan işlemdir.
2.3.2 Harcama İşlemi: Kişi hakkı azaltan bir işlem yapmış olur. Harcama işleminin yapılabilmesi için borçlandırıcı işlemin yapılması gerekir.
Arabamı sattım: Borçlandırıcı işlem Teslim ettim: Harcama işlem
Borçlandırma işlemi geçersiz ise harcama işlemine bakılır. Harcama işlemi ya soyut harcama işlemi ya da nedene bağlı harcama işlemi olmak üzere ikiye ayrılır.
Nedene Bağlı Harcama İşlemi: Borçlandırıcı işlem geçersiz ise harcama işlemi de geçersizdir. Taşınır ve taşınmaz mallarda harcama işlemi nedene bağlıdır. Taşının mallarda harcama işlemi zilliyetliğin devri ile olur.
Ders Notu 2.1 : Sözleşme
1. Sözleşme Nedir : İki kişinin birbirine söz vermesidir.
1 sözleşmenin kurulabilmesi için 2 kişinin irade açıklaması gerekir.
İrade açıklamaları birbirine uygun olmalıdır.
Sözleşme karşılıklı birbirine uygun irade açıklamaları ile oluşan işlemin adıdır.
İlk irade açıklamasına icap denir. 2. irade açıklamasına kabul denir.
Sözleşme icapla ve kabulle oluşan hukuki işlemdir.
2. İcap:
Sözleşmeyi kurmak üzere yapılan ilk irade açıklamasıdır. İcap tek yanlıdır. Bir irade açıklamasının icap olabilmesi için 3 koşul gereklidir.
İrade açıklaması yöneltilmiş olmalıdır: İcap belli bir kişiye ya da kesime yöneltilmiş olmalıdır.
İrade açıklamasının ciddi olması gerekmektedir. Kişi gerçekten sözleşmeyi yapmak için irade açıklaması yapmış olmalıdır.
İcabın belli şeyleri içermesi gerekmektedir.
Ana Noktaları: Bir sözleşmenin kurulabilmesi için gerekli, üzerinde anlaşmaya gidilecek olmazsa olmaz kurallardır.
Objektif Ana Nokta: 1 sözleşmenin kurulabilmesi için yasanın öngördüğü ana noktadır.
Sübjektif Ana Nokta: Taraflardan birinin istediği bir noktadır. Yasal zorunluluğu yoktur. Örn; arabanın bakımının yapılıp satılması.
Bir irade açıklaması icap değilse buna icaba davet denir. Karşı taraftakini tahrik edip icaba davet etmektir. Mağazada mala fiyat verip sergilemek icap promosyonlar icaba davettir.
3. Duyuru Yolu ile Söz Verme:
Her kim ilan yolu ile vaatte bulunmuşsa bu vaadi yerine getirmek zorundadır.
Duyuru Yolu İle Sözün Kuralları:
Toplumun tamamına ya da bir kesimine vaatte bulunulması gerekir. Aksi taktirde icap olur.
Bu ilanda bir edim olmalıdır. Bir şey yapmalı ki vaadi olsun
edimin maddi değerinin bulunması gerekmektedir. Manevi vaatler ilan değildir.
İlan yolu ile vaatte bulunanlar vaat ettiklerinden vazgeçebilirler. Edimi gerçekleştirmek için çaba gösterenlerin zararına karşılamalıdırlar. Eğer ilan yolu ile vaatte bulunan edimin gerçekleştiremeyeceğini kanıtlarsa zararı ödemek zorunda kalmaz.
4. Sözleşmelerde Şekil
4.1 Geçerlilik Koşulu Şekli: Yasanın öngördüğü şekildir. Bir yasa belli bir konu için belli bir yasa belirlemişse geçerlilik koşulu şeklidir. Örn; Taşınmaz malları devir sözleşmesi tapuda yapılır. Yasa öngörmese idi istediğimiz gibi yapardık. Eğer yasanın öngördüğü şekle uyulmamışsa işlem kesin geçersizdir.
Kesin Geçersizlik:
İşlem hiçbir sonuç doğurmaz.
Alıcı alıcı borçlu borçlu değildir.
Yargıç ressen göz önünde bulundurur.
Verilenler her zaman geri istenebilir.
Yasanın Öngördüğü Şekiller:
4.1.1 Sözlü Şekil: Ender görülür. Bütün sözleşmeler mutlaka sözlü yapıldığı için bu aslında bie şekil türü değildir. Fakat ender de olsa bazı sözleşmeler yazılı yapılamaz. Yasa evlenmede sözlü şekil aramıştır. Vasiyetname sözlü olarak yapılabilir.
4.1.2 Yazılı Şekil: Genel şekildir. Yasada sözleşmenin şekli belli değilse burada yazılı şekil kullanılır. Borç yazısının altında borçlunun imzasını taşıyan belgedir. Örn; senet, adi senet
Metni kimin yazdığı ve dili önemli değildir. Yeter ki borçlu onu okusun ve anlasın. Borçlanma iradesi olması gerekir.
4.1.3 Resmi Şekil: Devletin makamı tarafından yerine getirilen sözleşmelerdir. YA da dışarıda hazırlanıp devlet önünde imzalanan -örn; noterde imzalanan sözleşmelerdir.
Sulh Yargıcı da Resmi Şekil Yaptırabilir.
Yalnızca borçlunun imzasını onaylar. Yasaya göre resmi makam imzayı onar. Borç metni evde yazılabilir. Onama Şekli
Sözleşmenin baştan sona resmi makamın hazırlaması. Düzenleme Şekli
Şirket ana sözleşmelerinde onama şekli, motorlu araç ve taşınmaz malların satışına ilişkin sözleşmelerde düzenleme şekli geçerlidir.
BU sözleşmeler yazılı olduğu için buradaki senet resmi senettir. Bunu içeriği doğrudur. Aksini iddia eden ispatlar.
4.1.4 Tescil Şekil: Bir sicile kayıttır.Örn; mülkiyeti muhazafa kaydıyla satış sözleşmesi . Arabayı satıp devredersek bile satıcı mülkiyet haklarını üstünde bulundurmak sözleşme yapıp sicile bunu kaydetmelidir.
4.1.5 İlan (Duyuru): Bazı sözleşmelerin geçerli olabilmesi için gazete ilanı gereklidir.İki şirketin birleşmesinin geçerli olabilmesi için alacaklılar açısından bu birleşmenin ilam edilmesi gerekmektedir.
4.2 İspat Koşul Şekli:İspat için aranan şekildir. Alacağımızı ispat için senet göstermemiz gerekmektedir. Yazılı bir belge gerekir. İspatta şekil gerekir.
GEÇERLİLİK KOŞUL ŞEKLİ
İSPAT KOŞUL ŞEKLİ
Yasanın öngördüğü şekildir.
Yargılama hukuku için aranan şekildir.
Şekle uyulmasa sözleşme kesin geçersizdir.
Şekle uyulmaz ise ispatta güçlük çekilebilir.
4.3 Kararlaştırılmış Şekil: Sözleşme yapanlar şekli kendileri belirlerler. Kararlaştırılmış şekle uyulmamışsa sözleşme kesin geçersizdir.
4.3.1 Sözleşme Yapma Vaadi:
İlerde sözleşme yapmak için tarafların birbirine söz vermesidir. Taşınmaz malların satışında çok rastlanır.
Tercih Sebepleri:
Taşınmaz malların satış vaadi noterde yapılır. (İşlemin kolay olması)
Satış sözleşmesi için gereken koşulları o anda sağlayamayabiliriz. Güçlendirilebilir nispi haktır.
5. Sözleşmenin Yorumlanması:
Bir sözleşmedeki irade açıklamasının ne anlama geldiğini bulmaktır.
İrade Kuramı: Kişilerin düşüncesi önemlidir. İçinden geçen
Beyan Kuramı: Önemli olan irade değil açıklamalardır.
Güven Kuramı: 1 söz ne iradeye ne açıklamaya göre yorumlanır. Sözleşme ve açıklamalardan dürüst bir insan ne anlıyorsa yorum o şekilde olur.
Soyut ya da Nedene Bağlı Borç Sözleşmesi: 1 borç sözleşmesinde borcun nedeni belirtilecek mi belirtilmeyecek mi. Biri birine borçlanmışsa bir nedeni vardır. Borcun nedeni sözleşmede verilmişse nedene bağlı borç sözleşmesi, borcun nedeni sözleşmede verilmemişse soyut borç sözleşmesidir. 10 milyar borçluyum, aldığım mal için 10 milyar borçluyum.
6. Sözleşmelerde İrade İle Beyan Arasındaki Uyuşmazlıklar
6.1 Taraflardan Biri İsteyerek Bilerek İradesine Uymayan Beyan Yaparsa:
6.1.1 Şaka Açıklaması: Bir sözleşmenin sözde taraflarından birisinin iradesine hiç uygun olmayan bir açıklamada bulunmasıdır.
6.1.2 Gizli Kayıt: Kişi iradesine uygun olmayan açıklamada bulunur.Şaka açıklamasından farklı olarak karşı taraftaki gizli kayıtta irade ile beyan arasındaki farkı anlayamamasıdır. Her kim gizli kayıtta bulunmuşsa sonuçlarına katlanmak zorundadır.
6.2 İki Tarafın Bilerek İsteyerek İradelerine uygun Olmayan Beyanda Bulunması (Danışıklı işlem):
Buna danışıklı işlem denir. Uygulaması son derecede fazladır. Baba oğluna arsayı satar amacı satmak değildir. Kızından kaçırmaktır. Aslında yapılan bağıştır.
6.2.1 Mutlak Danışıklı İşlem (kesin geçersiz): Taraflar bir sözleşme yapmış gözükürler. Amaç 3. kişileri aldatmaktır. Borçluyum arabamı vermek istemiyorum. Bir arkadaşımın üstüne yaparım. Taraflar hiç yapmak istemedikleri bir işlemi 3. kişileri yanıltmak amacı ile yaparlar.
6.2.2 Göreceli Nispi Danışıklı İşlem:Taraflar 2 işlemi birlikte yaparlar.
Görünürdeki İşlem: Yanıltmak İçin yapılan işlemdir. Kesin geçersizdir. Çünkü bu işlmler kişilerin iradelerine uymamaktadır.
Gizli İşlem: Babanın oğluna tarla satması görünürdeki işlem, gizli işlem bağıştır. Yasanın aradığı işlemler yapılmışsa geçerlidir. Baba oğluna arsayı satmış. Danışıklı işlem satış. Gizli işlem bağıştır. Tapuda bağışlama yapılmışsa işlem geçerli tapuda satış yapılmışsa işlem geçersizdir.
.