Nobel Kimya Ödülü dans eden moleküllere





Nobel Kimya Ödülü, karbon atomlarının gruplaşarak eski bileşiklerden ayrılıp özgün bileşikler oluşturmasındaki katkılarından dolayı bir Fransız ve iki Amerikalı bilim adamına verildi.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nden yapılan açıklamaya göre kimya ödülüne Fransız Petrol Enstitüsü’nden Yves Chauvin, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden Robert H.Grubbs ve Massachusetts Instute of Technology’den Richard R.Schrock layık görüldü.

METATHESİS

Bilim adamlarına ödül organik birleşimlerde "metathesis" yönteminin geliştirilmesindeki katkılarından dolayı verildi. Metathesis yöntemi "bir dans gösterisinde partner değiştiren çiftlere" benzetiliyor.

Üç bilim adamı metathesisi organik kimyanın en önemli reaksiyonlarından biri haline getirdiler. Geçmiş yıllarda kanıtlanan yöntem birçok yeni molekülün oluşturulması için olağanüstü fırsatlar oluşturdu. Bu yöntemle yeni ilaçların keşfedilmesi sağlandı. Bilim dünyasında metathesis yöntemiyle oluşturulacak yeni bileşiklerin sadece "hayal gücüyle" sınırlandırılabileceği konuşuluyor.

Organik yapıların temelinde karbon bulunuyor. Karbon atomları çok uzun zincir ve halkalar oluşturabiliyor, hidrojen ve oksijen gibi elementlere bağlanabiliyor. Yeryüzündeki tüm yaşan karbon bileşiklerinden kaynaklanıyor. Karbon bileşikleri yapay olarak organik sentezleme yoluyla da üretilebiliyor. Metathesis sözcüğü ise "yer-değiştirme" anlamına geliyor. Metathesis reaksiyonlarda molekülün karbon bağları kırılıyor ve karbon atomları başka moleküllerin oluşumuna katılıyor.

Metathesis kimya sanayiinin üretiminde doğrudan kullanılıyor. Özellikle ilaçların ve gelişmiş plastik gerekçelerin geliştirilmesinde bu yöntemden yararlanılıyor. Üç bilim adamı metathesisin daha etkin, daha az çevreye zararlı, daha basit ve çevre dostu kullanımındaki katkılarıyla da takdir topladı.