Tanımı [değiştir]Spatyuma

tam anlamıyla karşılamasa da

çeşitli tradisyonlarda öte-alem olarak ifade edilen ölüm-sonrası ortamın spiritizmdeki ya da deneysel spiritüalizmdeki karşılığı denebilir. Ruhçu anlayışa göre ruhlar madde-dışı varlık olduklarından spatyumda 'perispri'leri ile bulunurlar. Bu bakımdan spiritüalistler spatyumu ruhlar alemi olarak değil

ölüm-ötesi alem olarak nitelendirirler.
Ruhçuluğa göre

spatyumun maddeleri maddenin bilinen üç halinden (katı

sıvı ve gaz) daha farklı hallerde olup

bilinen fiziksel maddelere oranla çok daha akıcı

çok daha az yoğunlukta ve atomik vibrasyonları çok daha hızlı

süptil maddelerdir. Eski Yunan tradisyonunda bu maddeler için aether terimi kullanılmıştır. Bu süptil maddelerin düşünceyle

imajinasyon yeteneğiyle şekil alabileceği kabul edilir.
Öleni bekleyen ilk aşama
Ruhçuluğa göre ölen her insan ruhu önce

ölmüş olduğunu

daha doğrusu fiziksel bedenini terk etmiş olduğunu anlayamaz

bir bocalama

kargaşa dönemi geçirir. Bu aşamaya spiritler “kendiliğinden imajinasyon” aşaması adını vermişlerdir. İşte ruhçulara göre

cennet ve cehennem sembolleriyle simgelenen

aslında

bu aşamadaki varlığın kendi imajinasyon yeteneğiyle bilmeden kendisinin oluşturduğu huzur verici ya da huzursuz edici sahnelerden ibarettir. Ölüm olayı ile fiziksel bedenini terk etmiş her insan ruhunu spatyumda vicdani bir hesaplaşma bekler. Fakat burada kendi kendisiyle bir hesaplaşma sözkonusudur

herhangi bir cezalandırma sözkonusu değildir.
Üst aşama ve ortamlar
Varlığın tekamül düzeyi elverdiği takdirde ulaşabileceği diğer aşamalar sırasıyla

"geçiş aşaması"

"şuurlu ve idrakli imajinasyon aşaması" ve nihayet tekamül düzeyi çok yüksek ruhlara özgü olan "kozalite aşaması" olarak bilinir. Bu son aşamanın sözkonusu olduğu kozalite planına (ortamına) yükselebilmiş bir varlık üç boyutlu alemdeki olayların neden sonuç zincirini çözebilecek

daha doğrusu

bu olayların akışındaki neden-sonuç ilişkilerini açıkça görebilecek durumdadır. Fakat klasik spiritüalizmdeki öte-alem anlayışı

öte-alem tasarımı kozalite planında son bulur

yani daha ötedeki bir ortam kavramı klasik spiritüalizmde mevcut değildir. Neo-spiritüalist görüşün getirdiği yeni bir kavram

işte bu kozalite planının da ötesinde bulunduğu varsayılan dört boyutlu alem kavramıdır.
Teozofideki öte-alem tasarımı
Teozoflar fiziksel alem ile ruhsal alem arasındaki aracı-süptil alem için spatyum terimini kullanmazlar

bu aracı alemi astral

mantal

kozal plan gibi çeşitli tabakalar halinde düşünürler. Genel teozofik kabule göre fiziksel dünya ile ruhsal alem arasındaki bu derecelenme 7 tabakadan oluşur.