YUSUF (ALEYHISSELAM) SURESI 661 - Urve tu'bnu Zubeyr (rahimehullah) anlatiyor: "Ben, diyor, Hz. Aise (radiyallahu anha)'ye su ayetten sordum: "Oyle ki, peygamberler umidsizlige dusup, yalanlandiklarini sandiklari bir sirada onlara yardimimiz gelmistir" (Yusuf 110).
-Bu ayette gecen bir kelime kuzzibu seklinde seddeli mi okunmali, kuzibu seklinde seddesiz mi okumali? dedim. Bana: "Onlari kavimleri yalanladi" diye cevap verdi.
Urve der ki: "Oyle ise, yemin olsun, onlar kesinlikle bildiler ki, kavimleri kendilerini tekzib etmistir, (boyle okununca) "tekzib edildikleri zannina dustuler" diye bir mana verme ihtimali kalmaz" dedim. Hz. Aise: "Ey Urvecik, oyledir. Peygamberler bu hususta kesin kanaate vardilar!" dedi. Ben tekrar: "Ama ayet belki de "kuzibu" diye okunmali" dedim. Cevaben: "Allah korusun, peygamberler, Rableri hakkinda boyle bir zanna dusmezler" dedi.
Ben tekrar: "Bu ayet nedir? (kimlerden bahsediyor?)" diye sordum.
Cevaben: "Onlar peygamberlerin kendilerine tabi olan adamlaridir, bu kimseler Rablerine inanmis, peygamberlerini de tasdik etmislerdir. Ancak maruz kaldiklari bela uzamis, Allah'tan onlara gelecek yardim da gecikmistir. O kadar ki, kavimlerinden kendilerini tekzib edenler sebebiyle peygamberler umidlerini kestikleri ve artik etbalarinin kendilerini tekzib ettigi zannina dustukleri bir anda Allah'in yardimi onlara ulasmistir. (Iste ayet-i kerimede bu durumdaki peygamberler ve onlarin etbalari kastedilmektedir.)"
Buhari, Enbiya 19, Tefsir, Bakara 38, Yusuf 6.

662 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) su ayet hakkinda: "Onlarin cogu, ortak kosmadan Allah'a inanmazlar" (Yusuf, 106) su aciklamayi yapmistir: "Yani, "Onlara kendilerini kim yaratti, semavat ve arzi kim yaratti diye sorarsiniz, "Allah" diye cevap verirler, iste bu onlarin imanidir. Ibadet etmeye gelince Allah'tan baskasina taparlar, bu da onlarin ortak kosmalari, sirkleridir."
Rezin'in ilavesidir. (Taberi 13, 51).

RA'D SURESI

663 - Hz. Ebu Hureyre (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), Cenab-i Hakk'in: "Arzda birbirine komsu kit'alar vardir, uzum baglari, ekinler, catalli ve catalsiz hurmaliklar vardir ki hepsi bir su ile sulaniyor. (Boyle iken) biz onlardan bazisini yemislerinde (ve tadlarinda), bazisindan ustun kiliyoruz. Iste bunlarda da aklini kullanacak zumreler icin elbette ayetler vardir" (Ra'd, 4). Kelam-i Ilahisinde gecen "ustunluk"u soyle acikladilar: "Bu onlarin, kalitesiz, farisi cesitten tatli ve eksi oluslaridir."
Tirmizi, Tefsir, Ra'd, (3117).

IBRAHIM (ALEYHISSELAM) SURESI

664 - Ebu Umame (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam): "Ardinda cehennem vardir, orada kendisine irinli su icirilecektir" (Ibrahim 14, 16) ayeti hakkinda su aciklamayi yapti: "Irin agzina yaklastirilir, ondan ikrah eder, igrenir. Biraz daha yaklastirilinca surati yanar ve basinin derisi dokulur. Irini icince kicindan cikincaya kadar, (gectigi yerleri ve bu meyanda) bagirsaklarini param parca eder."
Resulullah bu aciklama uzerine su ayetleri okudu: "...Ateste ebedi kalan ve bagirsaklarini parca parca edecek kaynar su icirilen kimseler..." (Muhammed, 15).
"...Onlar yardim istediklerinde erimis maden gibi, yuzleri kavuran bir su kendilerine sunulur" (Kehf, 29).
Tirmizi, Cehennem, 4, (2586).

665 - Enes Ibnu Malik (radiyallahu anh) anlatiyor: Resulullah (aleyhissalatu vesselam): "Allah'in hos bir sozu; koku saglam, dallari goge dogru olan -Rabbinin izniyle her zaman meyve veren- hos bir agaca benzeterek nasil misal verdigini gormuyor musun?" (Ibrahim, 24-25) ayetinde zikredilen agac hakkinda: "O hurma agacidir" buyurdu. Ve muteakip ayette ifade edilen kotu agaci da hanzale'ye (zakkum, Ebu Cehil karpuzu da denir, mercimek agacidir) benzetti. Ayet soyle: "Cirkin bir soz de yerden koparilmis, hic bir sebati olmayan kotu bir agaca benzer" (Ibrahim, 26).
Tirmizi, Tefsir, Ibrahim (3118).

666 - el-Bera Ibnu'l-Azib (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: "Musluman, kabirde suale maruz kalinca: "Allah'tan baska ilah bulunmadigive Muhammed'in O'nun kulu olduguna sehadet eder". Bunun delili su ayettir: "Allah inananlari dunya hayatinda ve ahirette saglam bir soz uzerine tutar; zalimleri de saptirir..." (Ibrahim, 27).
Buhari, Cenaiz 87, Tefsir, Ibrahim 2; Muslim, Sifatu'l-Cenne, 13, (2871); Tirmizi, Tefsir, Ibrahim (3119); Ebu Davud, Sunne 27, (4750); Nesai, Cenaiz 114, (4, 101); Ibnu Mace, Zuhd 32, (4269).

667 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma), "Allah'in verdigi nimetleri nankorlukle karsilayanlari ve milletlerini helak yurduna, yaslanacaklari cehenneme goturenleri gormuyor musun?" (Ibrahim, 27-2 ayetini aciklama sadedinde: "Onlar vallahi Kureys kafirleridir. Nankorlukle karsilanan nimet de Muhammed (aleyhissalatu vesselam)'dir. "Helak yurduna... goturduler"in manasi, "Bedir gunu atese ... goturduler" demektir.
Buhari, Megazi 7, Tefsir, Ibrahim 3.

668 - Hz. Aise (radiyallahu anha) anlatiyor: Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam)'e su ayetten sordum: "Yerin baska bir yerle, goklerin de baska goklerle degistirildigi, her seye ustun gelen tek Allah'in huzuruna ciktiklari gunde sakin, Allah'in peygamberlerine verdigi sozden cayacagini sanma..." (Ibrahim, 47-4. Ve dedim ki: "Ey Allah'in Resulu, o gun insanlar nerede olacaklar?"
-"Sirat uzerinde" cevabini verdi.
Muslim, Munafikun 29, (2791); Tirmizi, Tefsir, Ibrahim, (3120).

HICR SURESI

669 - Ibnu Abbas (radiyallahu anhuma) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'in arkasinda cok guzel bir kadin namaz kiliyordu. Cemaatten bazilari onu gormemek icin on safa kaciyor, (munafik ve cahil takimindan) bazilari da en arka safa geliyor, rukuya vardigi zaman koltugunun altindan ona bakiyordu. Bu durum uzerine Cenab-i Hakk su ayeti indirdi: "Andolsun, sizden one gecenleri de biz biliriz, geri kalanlari da biz biliriz" (Hicr, 24).
Nesai, Imamet (2, 118); Tirmizi Tefsir, Hicr, (3122).

670 - Ebu Said (radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam): "Mu'minin ferasetinden kacinin, cunku o Allahu Teala'nin nuruyla bakar" buyurup sonra su ayeti okudular: "Elbette bunda fikr u firaseti olanlar icin ibretler vardir" (Hicr, 75)
Tirmizi, Tefsir, Hicr, (3125).