Cvp: Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS/GIS) Nedir?
CBS Yazılımları
Asagida dünyada yaygin olarak kullanilan CBS yazilimlari hakkinda genel bilgi verilmis bulunmaktadir
1. Arc/Info (ESRI)
Arc/Info harita otomasyonu, veri dönüsümü, veri tabani yönetimi, harita çakistirma, konumsal analiz, etkilesimli görüntüleme ve sorgulama, grafik, tanisal veri girisi ve düzeltme, adres haritalama ve kodlama, ag analizi, harita üzerine niteliklerin yazilmasi ve topografik analiz islemlerinde etkin çözümler sunmaktadir. Yazilim, AML (Arc Macro Language) adi verilen bir makro programlama diline sahip olup, WindowsNT, UNIX, LINUX v.b. de çalisan, donanimdan bagimsiz bir programdir.
2. ArcView GIS (ESRI)
ArcView yazilimi, vektör ve raster kökenli cografi veri tabanlarindan geometrik ve geometrik olmayan verinin sorgulanmasina olanak veren, bir masaüstü haritalama ve cografi bilgi sistemleri yazilimidir. Is istasyonlari, PC ve Macintosh’larda çalisabilen ArcView yazilimi, cografi veri tabanlarina tüm kullanicilar tarafindan erisim imkani saglamakta, degisik formatlardaki (dxf, dgn, dbf, txt, tif, bmp,.. vb.) verilerin kolayca seçilmesi ve görüntülenmesine olanak tanimaktadir. Bu yazilim ESRI’nin CBS ürünlerinin ürettigi konumsal veriyi direkt olarak kullanarak sorgulama ve görüntüleme islerini yapabilir.
3. SDE (ESRI)
SDE (Spatial Database Engine), konumsal verinin (vektör, görüntü ve CAD) ticari bir veri tabani yönetim sistemi içinde depolanmasi ve yönetimi için tasarlanmis bir yazilimdir. Ticari kullanici/sunucu mimarisini kullanan RDBMS’lerde (Oracle, MS SQL Server, Sybase, IBM DB2 ve Informix) kullanilabilir. Küçük gruplardan büyük ölçekli gruplara degisen ortamlarda, konumsal veriyi baska bir konumsal olmayan veriyle bütünlestirme olanagi tanir. Sorgulama, konumsal ve topolojik tabanli veri çikarma olanagi saglayan konumsal sorgu fonksiyonlari kütüphanesi içerir. Çok kullanicili bir ortamda çok miktardaki konumsal verinin depolanmasi ve yönetimi için dizayn edilecek sistemlerde, açik veri erisimi gereksinimi olan herhangi bir çalisma ve proje uygulamasinda SDE’den yararlanilabilir. SDE, TCP/IP protokolü ve XDR kullanarak, Unix, Windows sistemlerini içeren aglarda, hizli bilgi girisine ve bilgilerin geri çagrilmasina olanak verir. Arc/Info gelistiricilere C, C++ ile arayüz programciligi için Visual Basic gibi süratli uygulama gelistirici (RAD) araçlari arasinda seçim yapma ya izin verecek sekilde kurulabilir. SDE, tüm haritalama uygulamalarinda kullanilmakta olan diger bilgi teknolojisi ürünleri ile bütünlesmeye uygun çözümler sunmaktadir.
4. MapObjects (ESRI)
MapObjects, masaüstü haritacilik ve CBS’de, çözüm üretmek için özellesmis araçlari saglar. Varolan uygulamalari gelistirmek için haritacilik araçlari eklemek, veri görüntülemesi için uygulamalar insa etmek, özel isleri ve ihtiyaçlarin yerine getirilmesi için CBS programlari üretmek, CBS çözümleri ile üretilmis veriye kolaylikla erisim saglayan basit sorgu tabanli uygulamalar gelistirmk MapObjects ile karsilanabilecek gereksinimlerdir.
5. ArcIMS (ESRI)
ArcIMS, CBS ve harita ile ilgili servislere Internet yoluyla veri gönderim olanagi saglar.
ArcIMS, sistem kullanicisi için
- veri kaynaklarinin görüntülenmesine,
- sorgulanmasina,
- analiz edilmesine olanak verir.
Arc IMS yazilimi ile kullanici Internet ortaminda CBS verisine erisebilir ve etkilesimli olarak kullanabilir. Internet ortami, harita gelistirme veya bu ortamda mevcut haritalari dinamik olarak dogrudan veri tabanina eristirerek kullanabilme özelligine sahiptir. Günümüzde hemen tüm büyük projelerde kullanilan ArcIMS, daha önce yine ESRI tarafindan üretilmis olan Internet Map Server (IMS) ürününün yeni bir versiyonudur.
6. Microstation GeoGraphics
Diger yazilimlarda oldugu gibi temel konumsal analiz fonksiyonlarini yerine getirir.Microstation GeoGraphics, Bentley sistemlerinin ana CBS modülüdür. Microstation Java ve CAD birlestirerek gelistirmistir. Bu kategorideki mühendislik ürünleri Enterprise Engineering Modeling (EEM) olarak adlandirilmaktadir.
7. GeoEngineering
Microstation, harita projelerinde grafik verileri üreten, yöneten, degisiklik yapan genis tabanli bir CAD yazilimidir. Bunun yaninda CBS, konumsal planlama, problem çözme ve karar verme gibi tasarim tabanli analizleri ortaya çikarmayi saglar. Microstation GeoGraphics’te CAD/CBS eleman yapisi tanimlanmistir.
8. INTERGRAPH MGE: Modular GIS Environment
Modüler bir CBS ortami olan MGE? ; Basic Nucleus (veri sorgulama ve inceleme), Base Mapper (veri kolleksiyou), Basic Administrator (veri tabani kurma ve bakimi) olmak üzere çesitli yazilim parçalarindan olusmaktadir. NT ve UNIX isletim sistemlerinde çalisabilmektedir. MGE, grafik verinin üretimi ve düzenlenmesi için MicrostationCAD ürününü kullanir. MGE, konumsal olmayan, öznitelik verilerinin kullanimi için Intergraph’in Iliskisel Veritabani Sistemi (RIS-Relational Interface System) ile alti veritabani yazilimina (Informix, Oracle, Ingres, DB, SYBASE, MS SQL Server) ve ODBC (Open Database Standart) uyumlu dillere dogrudan erisim olanagi sunar.
9. GeoMedia
GeoMedia ürün grubu GeoMedia tabanli uygulamalarin gelistiricilerine ve GeoMedia ürün ve nesnelerini, gelisim, danisma, sistem bütünlemesi ya da veri temini için kullananlara yönelik gelistirilmistir. Bazi GeoMedia ürünleri olarak GeoMedia Proffessional ve GeoMedia Web Map verilebilir.
10. AutoCAD MAP?
AutoCAD Map, AutoCAD‘in haritacilik ve CBS uygulamalari için gelistirilmis bir ürünüdür. Belediye gibi hizmet üreten kuruluslarda, dogal kaynaklar veya çevreyle ilgili kuruluslarin harita grubunda, telekominikasyon sirketleri, gaz dagitim organizasyonlari, bakanlikta veya kamu kuruluslarinda, haritayla ilgili çalisan her türlü kurumda cografi bilgi amaçli harita üretimi, istenen geometrik dogruluk ve kalitede çikti alinmasinda AutoCAD Map kullanilabilir.
11. MapInfo Ürünleri
Yazilim genis uygulama çesitliligine sahiptir ve DOS, Windows, Macintosh altinda çesitli Unix, Linux gibi platformlarda kosabilir. MapInfo, cografi, ekonomik, politik, kültürel ve endüstriyel uygulamalar içeren kaynaklara yardim hizmeti sunmaktadir. MapInfo, farkli uygulamalar için birçok CBS ürününe sahip olup, bunlardan bazilari asagidaki sekildedir.
12. MapInfo Professional
MapInfo Professional; haritacilik ve mekansal analiz islevleri için, etkili ticari uygulamalarda ve karar vermede daha iyi sunumlar, analiz ve strateji saglar.
13. MapInfo MapBasic
MapInfo ortami için tasarlanmis olan uygulama gelistirme ortamidir.
14. MapX
VB, Delphi gibi RAD ortamlarinda, temel CBS uygulamalarini gerçeklestirmeyi mümkün kilmistir. MapX kullanilarak gelistirilmis görsel uygulamalar, MapInfo ve MapBasic olmadan her makinede çalisabilmektedir. Bu sayede kullanici sayisi 20’yi asacak uygulamalar için çok etkin ve hesapli bir ortam hazirlamak mümkündür.
15. SpatialWare
Kurumsal CBS kullanicilari için merkezi bir CBS veritabani hizmeti sunan yazilim ortamidir.
16. Maptitude
Maptitude Windows ortaminda çalisan CBS yazilimidir. Ticaret, kamu ve egitim sektörlerinde haritacilik çözümü sunar.
17. Landmarks Graphics
Landmarks Graphics, konumsal kesif ve üretim endüstrisine; yazilim uygulamalari, veri yönetimi teknolojileri, danisma servisleri, egitim ve destek içeren konularda bilgi teknoloji çözümleri saglar.
18. ARGUS
ARGUS, bir organizasyondaki teknik disiplinler ve yönetim düzeyleri için veri girisi araçlari saglayan jenerik bir kullanici arayüzüdür. Nesne tabanli ve bagimsiz mantiksal veri modellidir. Yönetici Bilgi Sistemi ve Cografi Bilgi Sisteminin özellikleri ARGUS’a gerçek-zaman modunda birlesik veriyi sorgulama ve sorgu sonuçlarini gösterme olanagi tanir. WindowsGUI kullaniciya masaüstü bilgisayarlardaki kelime islemci, hesap tablosu gibi yayin uygulamalari ARGUS ile bütünlestirme olanagi saglar. ARGUS Script Language, temel bir programlama dili saglamak için harita arayüzüyle bütünlestirilmistir.
19. Geo-dataWorks
Geo-dataWorks grafiksel proje yönetimi saglar.. Geo-dataWorks ile, etkilesimli bir harita tabanindan grafik sorgulama ve seçim yapilabilir.. Kullanici dünya haritasini kullanarak seçilen bölgeye iliskin profil bilgilerini rapora dönüstürebilir.
20. Caris
CARIS, ürünleri dört temel konuda uzmanlastirmistir. Bunlar; CARISMarine Information Systems, CARIS LIS/GIS, CARIS Spatial Components, CARIS Projects’tir.
21. CARIS LIS/GIS
CARIS GIS, verinin üretimi, yönlendirilmesi, analizi ve sunulmasi için bütünlesik bir CBS çözmü sunar. Windows ve Unix isletim sistemleri üzerinde çalisabilir unix istasyonlari ile erisebilir konumda olan masaüstü bilgisayarlarda CARIS kullanilabilir.
22. SMALLWORLD
Smallworld ticari anlamda konumsal veri ihtiyaci olan ve bu verileri amaçlari dogrultusunda analiz etmek isteyen firmalara genelde CBS tabanli özel uygulamalar gelistirmektedir. WINDOWS NT, UNIX, LINUX v.b. sistemlerde çalisabilir. Uluslararasi kabul edilen formatlardan giris ve çikis islemlerini gerçeklestirebilir. Ayrica Arc Info gibi programlarla birlikte çözüm üretmeye yönelik çalismalarin yapilmasini saglar.
23. IDRISI
IDRISI kullanimi kolay insa edilmistir ve profesyonel düzeyde CBS saglamamaktadir. Göiüntü isleme ve konumsal analiz, DOS ve Windows tabanli kisisel bilgisayarlar üzerinde kullanilabilir.. Bir grafik kullanici arabirimi, esnek kartografik yazi olanaklari ve analitik araç setleri ile bir veritabani yönetim sistemi bütünlestirilmistir. Degisiklik için özel programlar ve time-seri analizleri, konumsal karar- destek, belirsizlik ve birlesme analizleri içerir.
24. GRASS
GRASS genel kamusal kullanim (GNU) lisansi ile ücretsiz olarak kullanima açik bir veri yönetimi, görüntü isleme, grafik üretim, konumsal modelleme ve veri görsellestirme Cografi Bilgi Sistemi olarak adlandirilmaktadir. Dünyanin çesitli yerlerinde uluslar arasi bir ekip tarafindan GRASS için destek, arastirma ve gelistirme çalismalari yürütülmektedir. Standart bir komut satiri girisi ve/veya Tcl/Tk grafik kullanici arabirimi ile kullanilabilmektedir. Degisik isletim sitemi ve islemci mimarilerinde kullanilabilen GRASS açik kodlu bir sistem olarak 800’den fazla CBS fonksiyonuna sahip olmasinin yaninda kisa progr*****lar yardimiyla kolaylikla yeni uygulamalarin yaratilmasina da açiktir. 2 ve 3 boyutlu raster veri formatinin yaninda nokta ve topolojik vektör veri tipleri ve özellestirilebilir bir çok projeksiyon ve elipsoid desteklenmektedir. Bilinen hemen hemen tüm bilimsel ve ticari raster ve vektör formatlari program tarafindan okunabilmekte ve diger programlar tarafindan kullanmak üzere kaydedilebilmektedir. GRASS her türlü mekansal analizi yapabilme, harita üretme, sayisal arazi modelleri üzerinde ölçme ve analizler yapabilme, veri görsellestirme ve depolama özellikle rinin yaninda iliskisel veri tabani yönetim programlarina bagli olarak çalisabilmektedir.
Sehir ve bölge planlama basta olmak üzere mühendislik, hidroloji, jeoloji, fizik, istatistik, uzaktan algilama alanlarinda gelistirilen ve kullanilan GRASS, kullaniciya hizla ve kolayca veriyi analiz etme, depolama güncelleme, modelleme ve görüntüleme olanaklarini saglamaktadir. Dünyadaki tüm kullanici ve gelistiricilere GNU lisansi ile açik kodlu sunulan GRASS her kullanicinin kendi özellestirmelerine ve mevcut modüllere kolayca ekleme yapabilmesine olanak saglayan gerekli tüm kütüphane ve kullanim kilavuzlari ile birlikte kullanima sunulmaktadir. 25. NETCAD
Modüler yapiya sahip NETCAD, Harita, Planlama, Peyzaj, Insaat, Mimarlik Firmalari,Belediye ve Kamu Kurumlari, Tasarim/Çizim gereksinimi olan tüm mühendisler tarafindan kullanilabilecek özelliklere sahip CAD fonksiyonla rina dayali, ana modül ve özel ihtiyaçlar için çesitli diger modüllere sahiptir.
26. EGHAS
Arazi çalismalarini ilgilendiren tüm disiplinlere yönelik olarak gelistirilen EGHAS, çesitli modüllerden olusmakta ve Windows 95/98/NT/2000 platformlari altinda çalisabilmektedir. EGHAS ayni anda birçok göiüntü ile çalisabilir ve bir ekranda yapilan islem diger ekranlardan takip edilebilir. EGHAS komutlari ile Basic dilinin birlesimi kullanilarak etkin yeni foiiksiyon ve komutlar olusturulabilir. EGHAS, diger programlar ile veri iletisimi için DXG ve DGN formatlarini okuyup yazabilmektedir. Windows ortaminda sürücüsü bulunan tüm yazici, çizici ve sayisallastiricilari destekler.
|