Yaz aylarında çocuklarda iştahsızlık probleminin daha fazla görülmeye başladığına tanık oluruz. Kışın okula giderken kahvaltı etmese bile bir şey atıştıran çocuklar, yaz ve tatil atmosferine girdiklerinde yemek yemelerinde de bir tatil hareketi göstermektedirler. Bu durumda ailenin ve de özellikle annenin baskısı iştahsızlığı arttırabilmektedir.

Çocuklar gelişim döneminde olduklarından, boy uzamaları hızlı olacağından dolayı aileleri onların zayıfladığı düşüncesine kapılabilir. Yaz atmosferinde çocuklar yüzer veya koşturarak yediklerini hızla yakar, bu durumda aile çocuklarının ya hiç kilo almadığı ya da zayıfladığı saplantısına kapılacaktır. Çocuklar içinde bulundukları yaşa ve psikolojik gelişim dönemlerine göre özellikle iştahsızlık konusunda inatçılık davranışları gösterebilirler. Geleneksel toplumlarda gözlediğimiz sık görülen bir yanlış özellikle annenin birincil ve tek görevi, çocuğu olarak görüldüğü için anneler genellikle çocuğun beslenmesine fazla yoğunlaşabilir.

Geleneksel toplumlardaki bir başka yanlış ise çocukların sıhhatli oluş kriterlerinin içinde çocuk şişman ve toplu olmazsa sağlıklı değildir düşüncesinin olmasıdır. Bu durum yanlış olmasına rağmen anne üzerinde büyük bir toplumsal baskıyı oluşturabilir. Çocuklar yaz aylarında deniz, kum, oyun, arkadaşla oynama, ev ortamından çıkma gibi aktivitelerin içine girmektedirler. Yemek yemek onların durması, oturması anlamına gelir. Çocuklar durmak ve engellenmek istemezler.

Çocuklardaki iştahsızlığın bir başka nedeni ise annenin rejim yapıyor olması olabilir. Çocuklar yakın çevrelerini özellikle annelerini taklit ederler. Annelerine şöyle söylerler “Bana yediriyorsun ama sen yemiyorsun”derler. Bazen de evde fazla kilodan dolayı babanın bir sağlık sorunu yaşanmıştır. Bu durumda çocuğun kafasını karışabilir. Çocuklar ev içinde yaşanan sorunlardan dolayı kendilerini sorumlu veya suçlu hissedebilirler. Ya da evde yaşanan olumsuz olaylardan dolayı kendilerini suçlarlar ve kendilerini aç bırakarak cezalandırma yoluna gidebilirler.

Yine hiperaktif hareketli çocuklarda iştahsızlık davranışını görürüz. Hiperaktif çocuklar oturmak konusunda zorlandıkları için iştah problemleri yaşarlar. Bu çocuklar ya aileleriyle bir sen-ben tartışmasını yemek olayında da yaşatırlar. Ya da oyun, oyuncak, bilgisayar veya arkadaşa o kadar kendilerini kaptırırlar ki yemek yemek bu takıldıkları faaliyetlerinden kendilerini kopartacaktır. Bu kopma çok kısa süreli hatta birkaç dakika şeklinde olsa da bir türlü katlanamazlar. Yemeği ya elde yemek isterler ya da annelerini peşlerinden koştururlar, önce anne yemek için onları çağırmak, onları masaya oturtmak için koşar. Daha sonra da yemeği bitirmek için koşar. Büyüdüklerinde bile yemek yeme zamanını kaybedilmiş zaman olarak düşünürler.

Yazın daha fazla su, meşrubat veya abur cubur yeme eğilimleri olduğu için bu durum iştahlarını kapatır. Böylece yemek masasında annesinin özellikle hazırlamış olduğu besleyici yiyecekleri yememek konusunda direniz. Bazen de bir kardeşinin olacağını öğrenmesi veya yakın zamanda bir kardeşinin dünyaya gelmiş olması onu etkilemiş ve kafasını karıştırmıştır. Böyle durumlarda iştahsızlık davranışları göstererek ilgiyi devamlı olarak üzerinde tutmak istiyordur.

Çocuğunuzdaki uyku sorunları da iştahsızlığı yaratabilir. İştahsız çocukların çoğunda uyku sorunları vardır. Çocuğunuzun iştahını düzeltmeden önce uyku düzenini devreye sokarsanız iştahsızlık probleminin kendiliğinden, hiçbir şey yapmanıza gerek kalmadan düzeldiğini göreceksiniz. Tabi ki ailedeki geçimsizlikler, tartışmalar önce çocukları etkiler. Ailedeki kısa ve uzun süreli ayrılıklar, boşanma gibi ailenin dengesini bozacak durumlar çocukların beslenmelerine yansıyacaktır. Ailede yaşanmış korkular, sıkıntılar, ekonomik zorluklarda çocuklara iştahsızlık biçiminde yansıyabilecektir.

Bazen anne ile babanın arasındaki kavgaları kesebilmek, durdurabilmek için çocuk iştahsızlık davranışını kullanır. Bir süre sonra bu davranış alışkanlık haline gelir ve kalıcı olabilir. Hatta benzer durumlar ergenlik döneminde de görülebilmektedir.

İştahsızlık bir beslenme uzmanı veya bir çocuk doktorunun yardımcı olacağı bir konu gibi görünmesine rağmen, asıl bu konuyla ilgilenmese gereken uzman bir çocuk psikologudur. Bu durumda önceliği çocuk psikologuna vermekte yarar vardır. Çocuk doktorunuz ve beslenme uzmanınız yeteri kadar yardımcı olmasına rağmen çocukta yine iştahsızlık gözleniyorsa bir çocuk psikologunda da yardım istemek uygun olacaktır.

Uzman Psikolog Alanur Özalp