ceyLin
2 December 2008, 17:06
Besin Piramidi
Besin piramidi [Only Registered Users Can See Links] lıklı ve yeterli beslenme diyetinin yapı taşlarını içerir.
Her besin grubu[Only Registered Users Can See Links] besin ö elerinin bir kısmını karşılamaktadır.Besin ö esi içerikleri de işti i için bir besin grubunda yer alan besin di er grubtaki besinin yerine geçmez.
Sonuçta hiçbir besin grubu birbirinin yerine geçmez. Ancak ayrı besin grubundaki yiyeceklerden farklı miktarlar birbirinin yerine geçebilir veya yer de iştirebilir.
Besin Piramidinin verdi i mesajlar:
1 - Çeşitlilik
2 - Denge
3 - Aşırı gıda veya besin tüketiminden kaçınma[Only Registered Users Can See Links]
Mesajları ile bireylerin yeterli ve dengeli beslenmesine [Only Registered Users Can See Links]ımcı olmakta ve yaşam kalitesini arttırmaktadır.
Dengeli ve yeterli beslenmede her zaman hedef çeşitli gıdalarla beslenmektir.
BESLENME PİRAMİDİ VE İÇERİKLERİ:
Beslenme piramidi neleri içerir?
Her ülkenin kendine ait bir besin tüketim piramidi vardır.Her topluluk veya ülke yöresel besinler vb nedenlerle çeşitli farklılıklar içerir ve bu farklılıklar hepsi piramidin içinde alternatifleri ile yer almaktadır.
1 - Ekmektahıl pirinç ve makarna grubu:
Piramidin tabanı ekmek tahıl ürünleri pirinç ve makarna gibi tahıllardan yapılmış besinleri içerir .Ekmek grubun’da yer alan besinler belki de kompleks karbonhidrat içerikleri ve çok iyi enerji kayna ı olmalarından dolayı diyetin temeli olarak tanımlanmıştır.
Bir çok tahıl ürünü [Only Registered Users Can See Links]özellikle zenginleştirilmiş veya tam tahıl ürünü olanlar[Only Registered Users Can See Links] vitaminlerini ve demiri de sa layabilirler.Zenginleştirilmiş tarımı[Only Registered Users Can See Links]şleme aşamalarında kayba u rayan besin ö elerini tekrar ürüne eklemek anlamındadır.
Tahıl ürünleri genelde Bvitaminleri( tiamin[Only Registered Users Can See Links] ) ve demirle zenginleştilirken folik asitle katkılandırılır.
Günlük tahıl ürünü oldukça tüketiminizin yarısını veya en az üç porsiyonunu [Only Registered Users Can See Links] tahıl ürünü şeklinde tüketmeye çalışmak sa lı ı korumak adına önemlidir.
Ekmek grubundaki porsiyon miktarlar yetişkin ve sa lıklı orta aktivitedeki bireyler için 6-11 porsiyon[Only Registered Users Can See Links] önerilmektedir.
Toplumların tüketim alışkanlıklarına göre de işim gösterebilmektedir.Türk toplumu için ekmek tam tahıl ekme i tahıl çorbaları vb tahıl grubu besinler bu grubun en iyi kaynaklarıdır.
Önerilen sa lıklı miktarda tüketildi inde halk arasındaki yanlış inanışa göre ŞİŞMANLATMA özelli i taşımazlar
.Ancak tahıl grubu gıdalar bol ya ve sos vb[Only Registered Users Can See Links] yo un enerji içeren bir lezzet verici gıda ile hazırlanırsa enerji miktarı artar.
2-Sebze grubu:
Çeşitli vitamin ve minerallerin ayrıca posanın en iyi kaynaklarıdır.
Bu aktif kaynaklardan etkin biçimde yararlanmak için.
. Çeşitli sebzeleri mevsimine göre tüketin
. Koyu yeşil ve sarı kırmızı turuncu sebzelerden mevsimine göre bol miktarda pişirme ve saklama kurallarına dikkat ederek tüketin
. Günlük tüketti iniz besinlerin arasına daha fazla sebze ekleme yollarını düşünün.
. Mevsim koşulları dikkate alınarak sıklıkla tüketti iniz sebzelerden keyif alarak tüketmeye çalışın.
Ayrıca bu sebzeleri iyi yıkayarak tarımsal atıklardan uzaklaştırmayısısısa çalışın.
. Kabukları ile tüketilen sebzeleri kabukları ile iyice yıkayarak tüketin.Günlük posa ihtiyacınızı sa lamak için ideal çözüm kayna ıdır.Bu tüketim şekli kabızlık[Only Registered Users Can See Links]şeker hastalı ı vb. hastalıkların tedavisine yardımcı olacaktır.
3-Meyve grubu:
Meyveler sebzelerde oldu u gibi de işen oranlarda A ve C vitamini çeşitli mineraller ve posa kayna ıdırlar.Turunçgilller[Only Registered Users Can See Links] karpuz –kavun A vitamini ve C vitamini çilek –bögürtlen gibi meyveler C vitaminin çok iyi kayna ıdırlar.
Koyu sarı meyvelerin ço u[Only Registered Users Can See Links] kavun[Only Registered Users Can See Links]ısı[Only Registered Users Can See Links] ise A vitamininin çok iyi kayna ıdırlar.Özellikle kabuklu olarak yenebilen elma[Only Registered Users Can See Links] erik gibi meyvelerle kuru meyveler iyi birer posa kayna ıdır.
Günlük 3-5 porsiyon meyve ve sebze tüketimi günlük vitamin [Only Registered Users Can See Links] mineral v posa ihtiyacınızın büyük bir ço unlu unu karşılamanıza yardımcı olacaktır.
Günlük meyve tüketiminizi arttırmak için:
- Mevsimine uygun meyveleri mutlaka ara ö ün veya ana ö ünlerde tüketin.
- Çeşitli meyveleri ö ünlerde bulundurmayısısısa çalışın.
- Sa lıklı olması yönünden atıştırma olarak kuru meyveleri yanınızda bulundurun
- Herhangi bir davet veya toplantıda özellikle kilo problemi olan bireyler de a ır şerbetli tatlılar yerine meyve tabaklarını tercih edin.
- İçecek olarak do al meyve sularını tercih edin
- Her türlü yeme inize meyveleri ekleyin
4-Süt[Only Registered Users Can See Links] urt ve peynir grubu:
Bu grubun içinde sütün dışında[Only Registered Users Can See Links] sütten elde edilen yo urt [Only Registered Users Can See Links] süzme peynir[Only Registered Users Can See Links]ık ayranı dondurulmuş yo urt [Only Registered Users Can See Links] [Only Registered Users Can See Links] ve milk shake gibi besinler de yer almaktadır.
Süt [Only Registered Users Can See Links] urt ve peynir[Only Registered Users Can See Links]ücudumuz için gerekli kalsiyum ve riboflavininin en iyi kayna ıdırlar.Kemik sa lı ı için gerekli olan kalsiyum [Only Registered Users Can See Links]üt grubu besinler tüketilmeden sa lanamaz. Bu grubta ki besinler aynı zamanda protein[Only Registered Users Can See Links] [Only Registered Users Can See Links] D vitamininin iyi kayna ıdırlar.
Günlük süt tüketiminizi arttırmak için Öneriler:
- Günlük ihtiyaçlar göz önüne alındı ında ve özellikle bebekler [Only Registered Users Can See Links]üyüme ça ındaki çocuklar[Only Registered Users Can See Links] menapoz dönemindeki kadınlar[Only Registered Users Can See Links]şlılar için kalsiyum ihtiyacı dikkate alınarak [Only Registered Users Can See Links] süt grubunda yer alan besinleri bulundurmayısısısa dikkat edin .
- Atıştırma yaptı ınızda kolesterol[Only Registered Users Can See Links]öbrek taşları vb sa lık sorunlarınızı da dikkate alarak kalsiyumdan zengin süt ürünlerini tercih ediniz (Süt[Only Registered Users Can See Links] yo urt[Only Registered Users Can See Links] ayran[Only Registered Users Can See Links])
- İçeceklerinizde ya dan zengin krema yerine süt kullanın
- İçecek olarak ayranı tercih ediniz
- Çocuklarınızı bebeklik ça ından itibaren peynir ve süt tüketimine alıştırın.
- Yemeklerin yanında yo urt veya ayran veya cacık tüketerek ihtiyaçalarınızı karşılayabilirsiniz
5-Et[Only Registered Users Can See Links]ümes hayvanları[Only Registered Users Can See Links]ık[Only Registered Users Can See Links] baklagiller[Only Registered Users Can See Links] ve ya lı tohumlar grubu:
Bu grubtaki tüm besinler çeşitli oranlarda çok iyi birer protein kayna ıdırları ır[Only Registered Users Can See Links]ık eti[Only Registered Users Can See Links] deniz ürünleri[Only Registered Users Can See Links] hayvanları[Only Registered Users Can See Links] [Only Registered Users Can See Links] lı tohumlar .
Et grubu besinlerin diyet ya ı açısındanda bir kaynak oldu u görülebilir.Bu grupta [Only Registered Users Can See Links] sız et ve derisiz tavuk eti(kızartılmamış) düşük ya lı besinler arasında yer almaktadır. Bunun yanında [Only Registered Users Can See Links] ikiside hayvansal kaynaklı oldu undan [Only Registered Users Can See Links] işen oranlarda kolesterol içerdikleri unutulmamalıdır.
Bitkisel kaynaklı olmalarına ra men kuru baklagiller [Only Registered Users Can See Links]çok iyi birer protein kayna ıdırlar ve bu nedenle et grubu içinde yer alırlar .Kuru baklagiller tahıllarla birlikte diyette yer aldıkları durumlarda et[Only Registered Users Can See Links] veya balı ın yerine çok rahatlıkla tam bir protein kayna ı olarak kullanabilirler.
Kuru baklagiller [Only Registered Users Can See Links] karbonhidratlar ve posa yönündende çok iyi kaynaktırlar[Only Registered Users Can See Links] ve do al olarak hem kolesterol hemde ya içermezler !
Ya lı tohumlar ve bunların ya ları [Only Registered Users Can See Links] ve bazı vitaminlerin kayna ı olmalarına karşın[Only Registered Users Can See Links] (ço unlukla doymamış) ve enerji içerikleri yüksektir.
Kurubaklagillerin yarım kupası bir porsiyon sebze veya et grubu besine eş de erdedir
Öneriler:
. Yemek taba ınızın dörtte birli kısmında et grubu besinleri –ya sız et [Only Registered Users Can See Links] tavuk eti [Only Registered Users Can See Links]ık ve kuru baklagilleri bulundurunuz
. Her zaman kırmızı et ve tavuk etinin porsiyon miktarlarına dikkat edin
. Ço unlukla kurubaklagilleri veya tofu’yu tercih edin
. Ete alternatif olarak yumurtayı tercih edin
6- Katı ve sıvı ya lar[Only Registered Users Can See Links]ılar:
Piramidin en üstünde hangi besinler yer alıyor?
Salta sosları[Only Registered Users Can See Links]ıvı ya lar[Only Registered Users Can See Links] katı ya lar[Only Registered Users Can See Links] peynir[Only Registered Users Can See Links]şekerler[Only Registered Users Can See Links] içecekler[Only Registered Users Can See Links] suları[Only Registered Users Can See Links]çeller[Only Registered Users Can See Links] şekerlemeler[Only Registered Users Can See Links]ılar.
Çok küçük miktarlarda [Only Registered Users Can See Links]üm bu besinler yemeklere lezzet katarlar .Bu grubtaki besinler çok fazla enerji ve çok az besin ö esi sa ladıkları için az tercih edilmelidirler.Katı ve sıvı ya lar ile tatlılar aslında bir besin grubu olarak tanımlanmazlar[Only Registered Users Can See Links]çünkü bu besinler için ihtiyaç duyulan miktarlar belirlenmiştir.Bu nedenle herhangi bir porsiyon ölçüsüde verilmemektedir.
Öneriler:
.Salata soslarını sınırlayın.
.Hafif içeçekleri ve şekerlemeleri az tüketin. window.google_render_ad();
Besin piramidi [Only Registered Users Can See Links] lıklı ve yeterli beslenme diyetinin yapı taşlarını içerir.
Her besin grubu[Only Registered Users Can See Links] besin ö elerinin bir kısmını karşılamaktadır.Besin ö esi içerikleri de işti i için bir besin grubunda yer alan besin di er grubtaki besinin yerine geçmez.
Sonuçta hiçbir besin grubu birbirinin yerine geçmez. Ancak ayrı besin grubundaki yiyeceklerden farklı miktarlar birbirinin yerine geçebilir veya yer de iştirebilir.
Besin Piramidinin verdi i mesajlar:
1 - Çeşitlilik
2 - Denge
3 - Aşırı gıda veya besin tüketiminden kaçınma[Only Registered Users Can See Links]
Mesajları ile bireylerin yeterli ve dengeli beslenmesine [Only Registered Users Can See Links]ımcı olmakta ve yaşam kalitesini arttırmaktadır.
Dengeli ve yeterli beslenmede her zaman hedef çeşitli gıdalarla beslenmektir.
BESLENME PİRAMİDİ VE İÇERİKLERİ:
Beslenme piramidi neleri içerir?
Her ülkenin kendine ait bir besin tüketim piramidi vardır.Her topluluk veya ülke yöresel besinler vb nedenlerle çeşitli farklılıklar içerir ve bu farklılıklar hepsi piramidin içinde alternatifleri ile yer almaktadır.
1 - Ekmektahıl pirinç ve makarna grubu:
Piramidin tabanı ekmek tahıl ürünleri pirinç ve makarna gibi tahıllardan yapılmış besinleri içerir .Ekmek grubun’da yer alan besinler belki de kompleks karbonhidrat içerikleri ve çok iyi enerji kayna ı olmalarından dolayı diyetin temeli olarak tanımlanmıştır.
Bir çok tahıl ürünü [Only Registered Users Can See Links]özellikle zenginleştirilmiş veya tam tahıl ürünü olanlar[Only Registered Users Can See Links] vitaminlerini ve demiri de sa layabilirler.Zenginleştirilmiş tarımı[Only Registered Users Can See Links]şleme aşamalarında kayba u rayan besin ö elerini tekrar ürüne eklemek anlamındadır.
Tahıl ürünleri genelde Bvitaminleri( tiamin[Only Registered Users Can See Links] ) ve demirle zenginleştilirken folik asitle katkılandırılır.
Günlük tahıl ürünü oldukça tüketiminizin yarısını veya en az üç porsiyonunu [Only Registered Users Can See Links] tahıl ürünü şeklinde tüketmeye çalışmak sa lı ı korumak adına önemlidir.
Ekmek grubundaki porsiyon miktarlar yetişkin ve sa lıklı orta aktivitedeki bireyler için 6-11 porsiyon[Only Registered Users Can See Links] önerilmektedir.
Toplumların tüketim alışkanlıklarına göre de işim gösterebilmektedir.Türk toplumu için ekmek tam tahıl ekme i tahıl çorbaları vb tahıl grubu besinler bu grubun en iyi kaynaklarıdır.
Önerilen sa lıklı miktarda tüketildi inde halk arasındaki yanlış inanışa göre ŞİŞMANLATMA özelli i taşımazlar
.Ancak tahıl grubu gıdalar bol ya ve sos vb[Only Registered Users Can See Links] yo un enerji içeren bir lezzet verici gıda ile hazırlanırsa enerji miktarı artar.
2-Sebze grubu:
Çeşitli vitamin ve minerallerin ayrıca posanın en iyi kaynaklarıdır.
Bu aktif kaynaklardan etkin biçimde yararlanmak için.
. Çeşitli sebzeleri mevsimine göre tüketin
. Koyu yeşil ve sarı kırmızı turuncu sebzelerden mevsimine göre bol miktarda pişirme ve saklama kurallarına dikkat ederek tüketin
. Günlük tüketti iniz besinlerin arasına daha fazla sebze ekleme yollarını düşünün.
. Mevsim koşulları dikkate alınarak sıklıkla tüketti iniz sebzelerden keyif alarak tüketmeye çalışın.
Ayrıca bu sebzeleri iyi yıkayarak tarımsal atıklardan uzaklaştırmayısısısa çalışın.
. Kabukları ile tüketilen sebzeleri kabukları ile iyice yıkayarak tüketin.Günlük posa ihtiyacınızı sa lamak için ideal çözüm kayna ıdır.Bu tüketim şekli kabızlık[Only Registered Users Can See Links]şeker hastalı ı vb. hastalıkların tedavisine yardımcı olacaktır.
3-Meyve grubu:
Meyveler sebzelerde oldu u gibi de işen oranlarda A ve C vitamini çeşitli mineraller ve posa kayna ıdırlar.Turunçgilller[Only Registered Users Can See Links] karpuz –kavun A vitamini ve C vitamini çilek –bögürtlen gibi meyveler C vitaminin çok iyi kayna ıdırlar.
Koyu sarı meyvelerin ço u[Only Registered Users Can See Links] kavun[Only Registered Users Can See Links]ısı[Only Registered Users Can See Links] ise A vitamininin çok iyi kayna ıdırlar.Özellikle kabuklu olarak yenebilen elma[Only Registered Users Can See Links] erik gibi meyvelerle kuru meyveler iyi birer posa kayna ıdır.
Günlük 3-5 porsiyon meyve ve sebze tüketimi günlük vitamin [Only Registered Users Can See Links] mineral v posa ihtiyacınızın büyük bir ço unlu unu karşılamanıza yardımcı olacaktır.
Günlük meyve tüketiminizi arttırmak için:
- Mevsimine uygun meyveleri mutlaka ara ö ün veya ana ö ünlerde tüketin.
- Çeşitli meyveleri ö ünlerde bulundurmayısısısa çalışın.
- Sa lıklı olması yönünden atıştırma olarak kuru meyveleri yanınızda bulundurun
- Herhangi bir davet veya toplantıda özellikle kilo problemi olan bireyler de a ır şerbetli tatlılar yerine meyve tabaklarını tercih edin.
- İçecek olarak do al meyve sularını tercih edin
- Her türlü yeme inize meyveleri ekleyin
4-Süt[Only Registered Users Can See Links] urt ve peynir grubu:
Bu grubun içinde sütün dışında[Only Registered Users Can See Links] sütten elde edilen yo urt [Only Registered Users Can See Links] süzme peynir[Only Registered Users Can See Links]ık ayranı dondurulmuş yo urt [Only Registered Users Can See Links] [Only Registered Users Can See Links] ve milk shake gibi besinler de yer almaktadır.
Süt [Only Registered Users Can See Links] urt ve peynir[Only Registered Users Can See Links]ücudumuz için gerekli kalsiyum ve riboflavininin en iyi kayna ıdırlar.Kemik sa lı ı için gerekli olan kalsiyum [Only Registered Users Can See Links]üt grubu besinler tüketilmeden sa lanamaz. Bu grubta ki besinler aynı zamanda protein[Only Registered Users Can See Links] [Only Registered Users Can See Links] D vitamininin iyi kayna ıdırlar.
Günlük süt tüketiminizi arttırmak için Öneriler:
- Günlük ihtiyaçlar göz önüne alındı ında ve özellikle bebekler [Only Registered Users Can See Links]üyüme ça ındaki çocuklar[Only Registered Users Can See Links] menapoz dönemindeki kadınlar[Only Registered Users Can See Links]şlılar için kalsiyum ihtiyacı dikkate alınarak [Only Registered Users Can See Links] süt grubunda yer alan besinleri bulundurmayısısısa dikkat edin .
- Atıştırma yaptı ınızda kolesterol[Only Registered Users Can See Links]öbrek taşları vb sa lık sorunlarınızı da dikkate alarak kalsiyumdan zengin süt ürünlerini tercih ediniz (Süt[Only Registered Users Can See Links] yo urt[Only Registered Users Can See Links] ayran[Only Registered Users Can See Links])
- İçeceklerinizde ya dan zengin krema yerine süt kullanın
- İçecek olarak ayranı tercih ediniz
- Çocuklarınızı bebeklik ça ından itibaren peynir ve süt tüketimine alıştırın.
- Yemeklerin yanında yo urt veya ayran veya cacık tüketerek ihtiyaçalarınızı karşılayabilirsiniz
5-Et[Only Registered Users Can See Links]ümes hayvanları[Only Registered Users Can See Links]ık[Only Registered Users Can See Links] baklagiller[Only Registered Users Can See Links] ve ya lı tohumlar grubu:
Bu grubtaki tüm besinler çeşitli oranlarda çok iyi birer protein kayna ıdırları ır[Only Registered Users Can See Links]ık eti[Only Registered Users Can See Links] deniz ürünleri[Only Registered Users Can See Links] hayvanları[Only Registered Users Can See Links] [Only Registered Users Can See Links] lı tohumlar .
Et grubu besinlerin diyet ya ı açısındanda bir kaynak oldu u görülebilir.Bu grupta [Only Registered Users Can See Links] sız et ve derisiz tavuk eti(kızartılmamış) düşük ya lı besinler arasında yer almaktadır. Bunun yanında [Only Registered Users Can See Links] ikiside hayvansal kaynaklı oldu undan [Only Registered Users Can See Links] işen oranlarda kolesterol içerdikleri unutulmamalıdır.
Bitkisel kaynaklı olmalarına ra men kuru baklagiller [Only Registered Users Can See Links]çok iyi birer protein kayna ıdırlar ve bu nedenle et grubu içinde yer alırlar .Kuru baklagiller tahıllarla birlikte diyette yer aldıkları durumlarda et[Only Registered Users Can See Links] veya balı ın yerine çok rahatlıkla tam bir protein kayna ı olarak kullanabilirler.
Kuru baklagiller [Only Registered Users Can See Links] karbonhidratlar ve posa yönündende çok iyi kaynaktırlar[Only Registered Users Can See Links] ve do al olarak hem kolesterol hemde ya içermezler !
Ya lı tohumlar ve bunların ya ları [Only Registered Users Can See Links] ve bazı vitaminlerin kayna ı olmalarına karşın[Only Registered Users Can See Links] (ço unlukla doymamış) ve enerji içerikleri yüksektir.
Kurubaklagillerin yarım kupası bir porsiyon sebze veya et grubu besine eş de erdedir
Öneriler:
. Yemek taba ınızın dörtte birli kısmında et grubu besinleri –ya sız et [Only Registered Users Can See Links] tavuk eti [Only Registered Users Can See Links]ık ve kuru baklagilleri bulundurunuz
. Her zaman kırmızı et ve tavuk etinin porsiyon miktarlarına dikkat edin
. Ço unlukla kurubaklagilleri veya tofu’yu tercih edin
. Ete alternatif olarak yumurtayı tercih edin
6- Katı ve sıvı ya lar[Only Registered Users Can See Links]ılar:
Piramidin en üstünde hangi besinler yer alıyor?
Salta sosları[Only Registered Users Can See Links]ıvı ya lar[Only Registered Users Can See Links] katı ya lar[Only Registered Users Can See Links] peynir[Only Registered Users Can See Links]şekerler[Only Registered Users Can See Links] içecekler[Only Registered Users Can See Links] suları[Only Registered Users Can See Links]çeller[Only Registered Users Can See Links] şekerlemeler[Only Registered Users Can See Links]ılar.
Çok küçük miktarlarda [Only Registered Users Can See Links]üm bu besinler yemeklere lezzet katarlar .Bu grubtaki besinler çok fazla enerji ve çok az besin ö esi sa ladıkları için az tercih edilmelidirler.Katı ve sıvı ya lar ile tatlılar aslında bir besin grubu olarak tanımlanmazlar[Only Registered Users Can See Links]çünkü bu besinler için ihtiyaç duyulan miktarlar belirlenmiştir.Bu nedenle herhangi bir porsiyon ölçüsüde verilmemektedir.
Öneriler:
.Salata soslarını sınırlayın.
.Hafif içeçekleri ve şekerlemeleri az tüketin. window.google_render_ad();