eLanuR
8 December 2008, 08:18
HUKUK DEVLETİ TANIMLARI
Prof.Dr. Şeref Gözübüyük:
Hukuk devleti anlayışının gerekleri konusunda değişik görüşlere rastlanmaktadır.Bununla beraberhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhukuk devletinin gereklerinden önemli olanları şöyle sıralayabiliriz:
a)Temel haklar güvenliğihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
b)Anayasaya uygunluğun yargısal denetimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
c)Yasal yönetimhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
d)Yönetimin yargısal denetimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
e)Güçler ayrımıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
f)Demokratik rejim
Temel haklar güvenliği :Hukuk devletinin önemli gereklerinden birihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftemel hakların güven altına alınmasıdır.
Temel hakların güvenlik altına alınmasını sağlayacak hukuksal önlemler şöyle sıralanabilir:
a)Temel hakların anayasada yer almasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
b)Anayasanın katı bir anayasa olmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
c)Temel haklar konusunda yapılacak sınırlandırma ve düzenlemelerin yasa
ile yapılmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
d)Temel haklar yasayla düzenlerinkenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftemel hakların özüne dokunulmamasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
e)Yasaların anayasaya uygunluğunun yargısal denetiminin yapımasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerekir.
Anayasa bunları gerçekleştirmek için gerekenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkuralları koymuş ve temel hak ve özgürlükleri geniş bir biçimde düzenlemiştir.Temel hak ve özgürlükler;Anayasada açıklı olan hallerde ve Anayasanın öngördüğü ölçüde sınırlandırılabilir.
Anayasa uygunluğun yargısal denetimi:Yasama organının anayasaya uygun hareket etmesini sağlamak amacı ile uygulanan yollardan en etkili olanıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyasaların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimidir.Ülkemizde bu denetim Anaayasa Mahkemesi ile sağlanmaktadır.
Yasal Yönetim:Hukuk devletinin diğer bir gereği yasal yönetim ilkesidir.
Yasal yönetim ilkesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetimin davranışlrına yasanın egemen alması demektirYasal yönetim deyimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkısacahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetimin temel kuruluşlarının ve yönetim ile yönetilenler arasındaki ilişkilerin yasa ile düzenlenmesi anl¤¤¤¤¤gelir.Anayasa http://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyasal yönetim ilkesini gerçekleştirmek için çeşitli kurallar koymuştur.
Yönetimin yetkilerinin yasaya dayandırılması yeterli değildir.Yöneti-min yürürlükte bulunan yasalarahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerçek anlamda uymasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkısacahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif<saygı> duyması da gerekir.
Yönetimin yargısal denetimi:Toplumda kişinin hak ve özgürlüklerinin yalnız kişiler arasındahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbirbirlerine karşı korunması yetmez.Devlet etkinle- rinehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifözellikle yönetimin yasal olmayısan ve keyfi hareketlerine karşı korun-ması da gerekir.Yargı denetimi ilehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetsel işlem ve eylemlerden haksız-lığa uğrayan kimse http://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyargı yerine baş vurarakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhaksızlığın giderilmesini yahut yönetsel işlemin iptalini isteyebilir.Bu denetimhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbaşında Danıştayın bulunduğu yönetsel yargı kuruluşları tarafından yapılır.Yönetimin yargı yolu ile denetimi yapılırkenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifönemli olan hususlardan biri de yargı yerleri- nin ve yargıçların bağımsızlığının sağlanmasıdır.Eğer bunların bağımsız- lığı sağlanmamış ise yönetim üzerine yapılacak denetim <biçimsel> olmaktan öteye gidemez.
Güçler Ayrımı:Hukuk devleti içinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgüçler ayrımı ilkesinin uygulanmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yani yasamahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyürütme ve yargı erklerinin birbirinden ayrılması gerekmek- tedir.18. yüzyıl sonlarından beri gelen anayasacılık akımının genel amacıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif devlet yapısını ve bu yapının işlemesini belli kurallara bağlamakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifdevlet içindeki güçlerin bir elde toplanmasını önlemek olmuştur.Devlet içindeki güçlerin bir elde toplanmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifözellikle yargı gücü ile yürütme görevinin ya da yasama ile yürütmenin bir elde toplanmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhukuk devletinin önemli gereklerinden olanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetimin yasallığı ilkesi ile yönetimin yargısal deneti- mi ilkesinihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifetkisiz bırakabilir.
Demokratik Rejim:Bir ülkede hukuk devleti anlayışının egemen ola- bilmesi için yukarıda sayılan ilkelere gerek vardır.Bu ilkelerin hukuk yön- ünden sağlanması çoğu kez tek başına yeterli değildir.Hukuk devleti anla- yışının yerleşebilmesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgelişebilmesi için o ülkedehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifsiyasal özgürlüğe daya- nan demokratik bir rejiminin de olması gerekir.Bir bakıma hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif demokratik rejimi sınırlayan bir görüştür.Seçimle işbaşına gelen yasama organının yetkilerihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifsert bir anayasa ve yasaların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi ile sınırlandırılmıştır.İktidarın hukuk devleti anlayışı ile sınırlandırılmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifçoğunluk yönetimin baskısını önlemek için zorunlu bir koşul olarak görülmekte ve hukuk devleti demokratik rejimi ana ilkelerin- den biri sayılmaktadır.
Mümtaz Soysal:
Gerek yasaların anayasaya uygunluğunun denetlenme- sindehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerek yönetimin hukuka bağlılığını sağlamaktahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerekse genel olarak bütün yasaların uygulanmasında yargı organlarının bağımsızlığı son derece önem taşımaktadır.Hukuk devletini gerçekleştirme yollarından biri de yargı bağımsızlığını yerleştirmek ve yargı kuruluşlarına güven duyulmasını sağlamaktır.
Hıfzı Veldet Velidedeoğlu:
Demokratik parlementer yönetimhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifister sivil ister askeri nitelikte olsunhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbütün yargının bağımsızlığı idarenin yargısal denetimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsan hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifsosyal devlethttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyani kişinin ekonomik ve sosyal durumunun ve geleceğinin devletçe güvence altına alınmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkavramlaı gerçek hukuk devletini oluşturan temek ilkelerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftemel öğelerdir.
Anayasa Mahkemesi:
Hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsan haklarına saygı gösteren ve bu hakları koruyucu adil bir düzen kuran ve bunu devam ettirmeye kendini zorunlu sayan ve faaliyetlerinde hukuka ve ananyasaya uygun bir devlet olmak gerekir.
Hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifher organının hukuka uygun davrandığıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbu uygunluğun yargı organı tarafından denetlendiği durum- larda söz konusu olabilir.
Hukuk devleti ilkesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgenel anlamda anayasayla ku- rulan düzenehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhukukun temel kurallarına saygıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbağlılık ve uygunluğu an- latır.
Hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsan haklarına saygı duyan ve bu hakları koruyanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftoplum yaşamında adalete ve eşitliğe uygun bir hukuk düzeni kuran;bu düzeni sürdürmekte kendisini hükümlü sayanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbütün davranışlarında hukuk kurallarına ve anayasaya uyanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifişlem ve eylemleri yargı denetimine bağlı olan devlet demektir.
Hukuk Devleti Kavramının Tarihi
Hukuk devleti kavramıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifzaman içersinde ve bakış açılarına göre türlülük göstermiştir.Devlet gücünün hukuka bağlanmasında ve ölçülü kılınmasındahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkişisel özgürlüğün korunmasında özünü bulduğu- muz hukuk devletinin kökenleri Antik Çağdan Ortaçağa kadar uzanmakta- dır.Özgürlük düşüncesi kadarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifegemenin hukuka boyun eğmesi gerektiği de Antik Çağdan beri siyasi düşüncenin temel öğelerindendir.Aritoteles insan- ların değilhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifaklın hüküm sürmesi gerektiğinden söz eder.Ortaçağda egemen- in yasadan bağımsızlığı kadar onun sub lege konumuda söz konusudur.
Onun hukuku korumak görevinden.ülkesinin temel yasalarına uymak görevi de türer.Her ne kadar kıta Avrupasında gereğince gelişememiş olsa da bu bağlılık Anglosakson çevrede sonraki gelişmeleri etkileyecek derecede kök salmıştır.Bu düşünce nihayet Locke’un<Yasa- koyucu ya da en yüce güç keyfilikle ve rastlantısal kararlarla yönetebilmek yetkesine sahip olduğu sanısına kapılmamalıdır.Bu güç adaleti kamuya du- yurulmuş sürekli yasalar ve tanınmış ve yetkilendirilmiş yargıçlar yardımı ile gerçekleştirmelidir.>savına dek uzanmaktadır.Montesqueieu’nün güçler ayrılığı kuramı dahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giförneğin Sir John Fortuscue’nünhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftiranların despotluğu karşısında ancak karışımlı ve hukukla dengeli bir yapıyla ılımlılaştırılmış bir egemenliktenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyani rex politice imperans’ından esinlenmektedir.Nihayethttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif hukuk devletinin temelinde gerilere doğru uzanan bir diğer öğe ise yurttaş- ınhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifegemenin keyfiliğine sınırlar çeken ve haklarda özgürlük olarak korunan o eski özgürlüğüdür.Ortaçağ özgürlüğü bir hukuki bağımlılıktan özgürlük değilhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifaksine bir status’tahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbir status hukukunda köklenmiş bir konumdur ki buhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsanın 17. yüzyılda doğal hukukla ileri sürülen doğal özgürlüğü ile iliş- kilendirilerekhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif18.yüzyılda devletin sınırı ve amacı olacaktır.
Prof.Dr. Şeref Gözübüyük:
Hukuk devleti anlayışının gerekleri konusunda değişik görüşlere rastlanmaktadır.Bununla beraberhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhukuk devletinin gereklerinden önemli olanları şöyle sıralayabiliriz:
a)Temel haklar güvenliğihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
b)Anayasaya uygunluğun yargısal denetimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
c)Yasal yönetimhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
d)Yönetimin yargısal denetimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
e)Güçler ayrımıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
f)Demokratik rejim
Temel haklar güvenliği :Hukuk devletinin önemli gereklerinden birihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftemel hakların güven altına alınmasıdır.
Temel hakların güvenlik altına alınmasını sağlayacak hukuksal önlemler şöyle sıralanabilir:
a)Temel hakların anayasada yer almasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
b)Anayasanın katı bir anayasa olmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
c)Temel haklar konusunda yapılacak sınırlandırma ve düzenlemelerin yasa
ile yapılmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
d)Temel haklar yasayla düzenlerinkenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftemel hakların özüne dokunulmamasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif
e)Yasaların anayasaya uygunluğunun yargısal denetiminin yapımasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerekir.
Anayasa bunları gerçekleştirmek için gerekenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkuralları koymuş ve temel hak ve özgürlükleri geniş bir biçimde düzenlemiştir.Temel hak ve özgürlükler;Anayasada açıklı olan hallerde ve Anayasanın öngördüğü ölçüde sınırlandırılabilir.
Anayasa uygunluğun yargısal denetimi:Yasama organının anayasaya uygun hareket etmesini sağlamak amacı ile uygulanan yollardan en etkili olanıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyasaların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimidir.Ülkemizde bu denetim Anaayasa Mahkemesi ile sağlanmaktadır.
Yasal Yönetim:Hukuk devletinin diğer bir gereği yasal yönetim ilkesidir.
Yasal yönetim ilkesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetimin davranışlrına yasanın egemen alması demektirYasal yönetim deyimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkısacahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetimin temel kuruluşlarının ve yönetim ile yönetilenler arasındaki ilişkilerin yasa ile düzenlenmesi anl¤¤¤¤¤gelir.Anayasa http://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyasal yönetim ilkesini gerçekleştirmek için çeşitli kurallar koymuştur.
Yönetimin yetkilerinin yasaya dayandırılması yeterli değildir.Yöneti-min yürürlükte bulunan yasalarahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerçek anlamda uymasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkısacahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif<saygı> duyması da gerekir.
Yönetimin yargısal denetimi:Toplumda kişinin hak ve özgürlüklerinin yalnız kişiler arasındahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbirbirlerine karşı korunması yetmez.Devlet etkinle- rinehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifözellikle yönetimin yasal olmayısan ve keyfi hareketlerine karşı korun-ması da gerekir.Yargı denetimi ilehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetsel işlem ve eylemlerden haksız-lığa uğrayan kimse http://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyargı yerine baş vurarakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhaksızlığın giderilmesini yahut yönetsel işlemin iptalini isteyebilir.Bu denetimhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbaşında Danıştayın bulunduğu yönetsel yargı kuruluşları tarafından yapılır.Yönetimin yargı yolu ile denetimi yapılırkenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifönemli olan hususlardan biri de yargı yerleri- nin ve yargıçların bağımsızlığının sağlanmasıdır.Eğer bunların bağımsız- lığı sağlanmamış ise yönetim üzerine yapılacak denetim <biçimsel> olmaktan öteye gidemez.
Güçler Ayrımı:Hukuk devleti içinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgüçler ayrımı ilkesinin uygulanmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yani yasamahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyürütme ve yargı erklerinin birbirinden ayrılması gerekmek- tedir.18. yüzyıl sonlarından beri gelen anayasacılık akımının genel amacıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif devlet yapısını ve bu yapının işlemesini belli kurallara bağlamakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifdevlet içindeki güçlerin bir elde toplanmasını önlemek olmuştur.Devlet içindeki güçlerin bir elde toplanmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifözellikle yargı gücü ile yürütme görevinin ya da yasama ile yürütmenin bir elde toplanmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhukuk devletinin önemli gereklerinden olanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyönetimin yasallığı ilkesi ile yönetimin yargısal deneti- mi ilkesinihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifetkisiz bırakabilir.
Demokratik Rejim:Bir ülkede hukuk devleti anlayışının egemen ola- bilmesi için yukarıda sayılan ilkelere gerek vardır.Bu ilkelerin hukuk yön- ünden sağlanması çoğu kez tek başına yeterli değildir.Hukuk devleti anla- yışının yerleşebilmesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgelişebilmesi için o ülkedehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifsiyasal özgürlüğe daya- nan demokratik bir rejiminin de olması gerekir.Bir bakıma hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif demokratik rejimi sınırlayan bir görüştür.Seçimle işbaşına gelen yasama organının yetkilerihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifsert bir anayasa ve yasaların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi ile sınırlandırılmıştır.İktidarın hukuk devleti anlayışı ile sınırlandırılmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifçoğunluk yönetimin baskısını önlemek için zorunlu bir koşul olarak görülmekte ve hukuk devleti demokratik rejimi ana ilkelerin- den biri sayılmaktadır.
Mümtaz Soysal:
Gerek yasaların anayasaya uygunluğunun denetlenme- sindehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerek yönetimin hukuka bağlılığını sağlamaktahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgerekse genel olarak bütün yasaların uygulanmasında yargı organlarının bağımsızlığı son derece önem taşımaktadır.Hukuk devletini gerçekleştirme yollarından biri de yargı bağımsızlığını yerleştirmek ve yargı kuruluşlarına güven duyulmasını sağlamaktır.
Hıfzı Veldet Velidedeoğlu:
Demokratik parlementer yönetimhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifister sivil ister askeri nitelikte olsunhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbütün yargının bağımsızlığı idarenin yargısal denetimihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsan hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifsosyal devlethttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyani kişinin ekonomik ve sosyal durumunun ve geleceğinin devletçe güvence altına alınmasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkavramlaı gerçek hukuk devletini oluşturan temek ilkelerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftemel öğelerdir.
Anayasa Mahkemesi:
Hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsan haklarına saygı gösteren ve bu hakları koruyucu adil bir düzen kuran ve bunu devam ettirmeye kendini zorunlu sayan ve faaliyetlerinde hukuka ve ananyasaya uygun bir devlet olmak gerekir.
Hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifher organının hukuka uygun davrandığıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbu uygunluğun yargı organı tarafından denetlendiği durum- larda söz konusu olabilir.
Hukuk devleti ilkesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifgenel anlamda anayasayla ku- rulan düzenehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifhukukun temel kurallarına saygıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbağlılık ve uygunluğu an- latır.
Hukuk devletihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsan haklarına saygı duyan ve bu hakları koruyanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftoplum yaşamında adalete ve eşitliğe uygun bir hukuk düzeni kuran;bu düzeni sürdürmekte kendisini hükümlü sayanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbütün davranışlarında hukuk kurallarına ve anayasaya uyanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifişlem ve eylemleri yargı denetimine bağlı olan devlet demektir.
Hukuk Devleti Kavramının Tarihi
Hukuk devleti kavramıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifzaman içersinde ve bakış açılarına göre türlülük göstermiştir.Devlet gücünün hukuka bağlanmasında ve ölçülü kılınmasındahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifkişisel özgürlüğün korunmasında özünü bulduğu- muz hukuk devletinin kökenleri Antik Çağdan Ortaçağa kadar uzanmakta- dır.Özgürlük düşüncesi kadarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifegemenin hukuka boyun eğmesi gerektiği de Antik Çağdan beri siyasi düşüncenin temel öğelerindendir.Aritoteles insan- ların değilhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifaklın hüküm sürmesi gerektiğinden söz eder.Ortaçağda egemen- in yasadan bağımsızlığı kadar onun sub lege konumuda söz konusudur.
Onun hukuku korumak görevinden.ülkesinin temel yasalarına uymak görevi de türer.Her ne kadar kıta Avrupasında gereğince gelişememiş olsa da bu bağlılık Anglosakson çevrede sonraki gelişmeleri etkileyecek derecede kök salmıştır.Bu düşünce nihayet Locke’un<Yasa- koyucu ya da en yüce güç keyfilikle ve rastlantısal kararlarla yönetebilmek yetkesine sahip olduğu sanısına kapılmamalıdır.Bu güç adaleti kamuya du- yurulmuş sürekli yasalar ve tanınmış ve yetkilendirilmiş yargıçlar yardımı ile gerçekleştirmelidir.>savına dek uzanmaktadır.Montesqueieu’nün güçler ayrılığı kuramı dahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giförneğin Sir John Fortuscue’nünhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.giftiranların despotluğu karşısında ancak karışımlı ve hukukla dengeli bir yapıyla ılımlılaştırılmış bir egemenliktenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifyani rex politice imperans’ından esinlenmektedir.Nihayethttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif hukuk devletinin temelinde gerilere doğru uzanan bir diğer öğe ise yurttaş- ınhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifegemenin keyfiliğine sınırlar çeken ve haklarda özgürlük olarak korunan o eski özgürlüğüdür.Ortaçağ özgürlüğü bir hukuki bağımlılıktan özgürlük değilhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifaksine bir status’tahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifbir status hukukunda köklenmiş bir konumdur ki buhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gifinsanın 17. yüzyılda doğal hukukla ileri sürülen doğal özgürlüğü ile iliş- kilendirilerekhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif18.yüzyılda devletin sınırı ve amacı olacaktır.