eLanuR
23 December 2008, 21:05
Ceza yargılamasında en çok tartışılan ve karışıklığa sebep olan delillerden birisi[Only Registered Users Can See Links] görüntü ya da ses kayıtlarını içeren kasetlerdir. Çok kere[Only Registered Users Can See Links] bu kasetlerin[Only Registered Users Can See Links] kim tarafından[Only Registered Users Can See Links] nerede ve nasıl elde edildiğine bakılmaksızın[Only Registered Users Can See Links] hukuka aykırı olduğu kabul edilmekte ve ikamesine izin verilmemektedir. Oysa ses ve görüntü kayıtlarının[Only Registered Users Can See Links] kayıtsız koşulsuz[Only Registered Users Can See Links] hukuka aykırı delil olarak kabulü mümkün değildir. Öncelikle belirtmek gerekir ki[Only Registered Users Can See Links] bu kayıtlar[Only Registered Users Can See Links] belge delili niteliğindedi ve olayı[Only Registered Users Can See Links] çok kere[Only Registered Users Can See Links] dolaylı olarak temsil ederler. Bununla birlikte[Only Registered Users Can See Links] eylem anını kayda alan kasetlerde olduğu üzere[Only Registered Users Can See Links] doğrudan temsil etme imkânı bulunduğu gibi[Only Registered Users Can See Links] dolaylı temsil niteliği taşıyanlar dahi[Only Registered Users Can See Links] değerli bir kanıt oluşturabilmektedir.
Görüntü ve ses kayıtlarını içeren kasetlerin[Only Registered Users Can See Links] hukuka uygun delil olup olmadığı incelenirken[Only Registered Users Can See Links] birçok yönden ayrı ayrı ele alınması zorunludur. Bunlar[Only Registered Users Can See Links] kaydın gizli olup olmadığı[Only Registered Users Can See Links] kamu görevlilerince elde edilip edilmediği[Only Registered Users Can See Links] mekânın kamusal alan olup olmadığı[Only Registered Users Can See Links] kaydedilen faaliyetin kamuya açık olup olmadığı gibi[Only Registered Users Can See Links] farklılık taşıyan hususlardır.
İncelemeye[Only Registered Users Can See Links] kaydı gerçekleştirenin özel kişi olması ihtimali ile başlamak yararlı olacaktır: Kayıt yapan özel kişi ve muhatap kayıttan habersiz ise önem taşıyan husus[Only Registered Users Can See Links] kaydı gerçekleştiren şahsın[Only Registered Users Can See Links] kaydedilen faaliyetin içinde bulunup bulunmadığıdır. Eğer özel kişi[Only Registered Users Can See Links] kendisinin de içinde bulunduğu bir ânı ve faaliyeti kayda alıyorsa[Only Registered Users Can See Links] muhatap kayıttan habersiz olsa dahi[Only Registered Users Can See Links] bu delilin hukuka aykırı olduğunu kabul etmek mümkün değildir. Örneğin[Only Registered Users Can See Links] özel kişi[Only Registered Users Can See Links] muhatapla yüz yüze ya da telefonla konuşmaktadır ve bu konuşmayı habersizce kayda almaktadır. Burada delilin hukuka uygunluğu[Only Registered Users Can See Links] iki ayrı açıdan incelenmelidir:
Bunlardan birincisi[Only Registered Users Can See Links] bu kayıt eyleminin bizatihi suç teşkil edip etmediğidir. Eğer kayıt[Only Registered Users Can See Links] başka şahısların özel alanlarındaki her hangi bir faaliyete ya da yine üçüncü şahısların[Only Registered Users Can See Links] kamusal alanda olsa dahi[Only Registered Users Can See Links] özel2 (ve gizli) nitelik taşıyan faaliyetlerine ilişkinse[Only Registered Users Can See Links] bizatihi kayıt eylemi hukuka aykırıdır3. Çünkü özel hayatın ve iletişimin gizliliği[Only Registered Users Can See Links] sadece kamu görevlilerine karşı değil[Only Registered Users Can See Links] herkese karşı korunmuştur. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 12. maddesi uyarınca; “Hiç kimsenin özel yaşamına[Only Registered Users Can See Links] ailesine konut dokunulmazlığına ya da yazışma özgürlüğüne aaafi olarak karışılamaz; kimsenin onur ve ününe karşı kötü davranışlarda bulunulamaz. Herkesin bu karışma ve kötü davranışlara karşı yasalarla korunma hakkı vardır”. Keza Anayasa’nın 20. maddesi uyarınca; “Herkes[Only Registered Users Can See Links] özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz”. Bu maddede yer alan[Only Registered Users Can See Links] “adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır” hükmü[Only Registered Users Can See Links] 4709 sayılı Yasayla yürürlükten kaldırılmıştır. Keza Anayasa’nın 21. maddesi konut dokunulmazlığını korumaya almış[Only Registered Users Can See Links] 22. maddesinde ise “Herkes[Only Registered Users Can See Links] haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır” hükmü yer almıştır.
Görüldüğü gibi[Only Registered Users Can See Links] insanlığın ulaştığı evrensel gelişmişlik seviyesi ve bu seviyede beliren ortak akıl[Only Registered Users Can See Links] bireyin özel hayatını ve iletişimini[Only Registered Users Can See Links] mutlak bir koruma altına almıştır. Bu koruma[Only Registered Users Can See Links] sadece[Only Registered Users Can See Links] kuvvetli bir suç şüphesinin varlığı halinde[Only Registered Users Can See Links] suçla bozulan toplumsal barış ve huzurun yeniden tesisi amacıyla[Only Registered Users Can See Links] başka yoldan delil elde imkanı da yoksa ve hâkim tarafından karar verilmiş olması şartıyla askıya alınabilmektedir. Ortak akıl[Only Registered Users Can See Links] “toplumsal gelişme imkanının açık tutulması” amacı ile “bireysel özgürlüklerin azami seviyede gerçekleştirilip[Only Registered Users Can See Links] korunması” gayesi arasındaki dengeyi[Only Registered Users Can See Links] işte bu suretle tesis etmiştir. O halde[Only Registered Users Can See Links] herhangi bir şahsın özel hayatına gizlice giren[Only Registered Users Can See Links] özel iletişimini dinleyen ya da kaydeden kişi[Only Registered Users Can See Links] kim olursa olsun[Only Registered Users Can See Links] hukuka uygun olarak verilmiş bir hâkim kararına dayanmıyorsa[Only Registered Users Can See Links] suç işlemektedir. Bu kişinin yaptığı kayıt delil olamayacağı gibi[Only Registered Users Can See Links] bu suretle elde ettiği bilgiyi[Only Registered Users Can See Links] tanık olarak da beyan edemez; bu hususta verdiği beyan da mutlak olarak hukuka aykırıdır. Önemle belirtelim ki[Only Registered Users Can See Links] buradaki hukuka aykırılık mutlaktır.
Görüntü ve ses kayıtlarını içeren kasetlerin[Only Registered Users Can See Links] hukuka uygun delil olup olmadığı incelenirken[Only Registered Users Can See Links] birçok yönden ayrı ayrı ele alınması zorunludur. Bunlar[Only Registered Users Can See Links] kaydın gizli olup olmadığı[Only Registered Users Can See Links] kamu görevlilerince elde edilip edilmediği[Only Registered Users Can See Links] mekânın kamusal alan olup olmadığı[Only Registered Users Can See Links] kaydedilen faaliyetin kamuya açık olup olmadığı gibi[Only Registered Users Can See Links] farklılık taşıyan hususlardır.
İncelemeye[Only Registered Users Can See Links] kaydı gerçekleştirenin özel kişi olması ihtimali ile başlamak yararlı olacaktır: Kayıt yapan özel kişi ve muhatap kayıttan habersiz ise önem taşıyan husus[Only Registered Users Can See Links] kaydı gerçekleştiren şahsın[Only Registered Users Can See Links] kaydedilen faaliyetin içinde bulunup bulunmadığıdır. Eğer özel kişi[Only Registered Users Can See Links] kendisinin de içinde bulunduğu bir ânı ve faaliyeti kayda alıyorsa[Only Registered Users Can See Links] muhatap kayıttan habersiz olsa dahi[Only Registered Users Can See Links] bu delilin hukuka aykırı olduğunu kabul etmek mümkün değildir. Örneğin[Only Registered Users Can See Links] özel kişi[Only Registered Users Can See Links] muhatapla yüz yüze ya da telefonla konuşmaktadır ve bu konuşmayı habersizce kayda almaktadır. Burada delilin hukuka uygunluğu[Only Registered Users Can See Links] iki ayrı açıdan incelenmelidir:
Bunlardan birincisi[Only Registered Users Can See Links] bu kayıt eyleminin bizatihi suç teşkil edip etmediğidir. Eğer kayıt[Only Registered Users Can See Links] başka şahısların özel alanlarındaki her hangi bir faaliyete ya da yine üçüncü şahısların[Only Registered Users Can See Links] kamusal alanda olsa dahi[Only Registered Users Can See Links] özel2 (ve gizli) nitelik taşıyan faaliyetlerine ilişkinse[Only Registered Users Can See Links] bizatihi kayıt eylemi hukuka aykırıdır3. Çünkü özel hayatın ve iletişimin gizliliği[Only Registered Users Can See Links] sadece kamu görevlilerine karşı değil[Only Registered Users Can See Links] herkese karşı korunmuştur. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 12. maddesi uyarınca; “Hiç kimsenin özel yaşamına[Only Registered Users Can See Links] ailesine konut dokunulmazlığına ya da yazışma özgürlüğüne aaafi olarak karışılamaz; kimsenin onur ve ününe karşı kötü davranışlarda bulunulamaz. Herkesin bu karışma ve kötü davranışlara karşı yasalarla korunma hakkı vardır”. Keza Anayasa’nın 20. maddesi uyarınca; “Herkes[Only Registered Users Can See Links] özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz”. Bu maddede yer alan[Only Registered Users Can See Links] “adli soruşturma ve kovuşturmanın gerektirdiği istisnalar saklıdır” hükmü[Only Registered Users Can See Links] 4709 sayılı Yasayla yürürlükten kaldırılmıştır. Keza Anayasa’nın 21. maddesi konut dokunulmazlığını korumaya almış[Only Registered Users Can See Links] 22. maddesinde ise “Herkes[Only Registered Users Can See Links] haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır” hükmü yer almıştır.
Görüldüğü gibi[Only Registered Users Can See Links] insanlığın ulaştığı evrensel gelişmişlik seviyesi ve bu seviyede beliren ortak akıl[Only Registered Users Can See Links] bireyin özel hayatını ve iletişimini[Only Registered Users Can See Links] mutlak bir koruma altına almıştır. Bu koruma[Only Registered Users Can See Links] sadece[Only Registered Users Can See Links] kuvvetli bir suç şüphesinin varlığı halinde[Only Registered Users Can See Links] suçla bozulan toplumsal barış ve huzurun yeniden tesisi amacıyla[Only Registered Users Can See Links] başka yoldan delil elde imkanı da yoksa ve hâkim tarafından karar verilmiş olması şartıyla askıya alınabilmektedir. Ortak akıl[Only Registered Users Can See Links] “toplumsal gelişme imkanının açık tutulması” amacı ile “bireysel özgürlüklerin azami seviyede gerçekleştirilip[Only Registered Users Can See Links] korunması” gayesi arasındaki dengeyi[Only Registered Users Can See Links] işte bu suretle tesis etmiştir. O halde[Only Registered Users Can See Links] herhangi bir şahsın özel hayatına gizlice giren[Only Registered Users Can See Links] özel iletişimini dinleyen ya da kaydeden kişi[Only Registered Users Can See Links] kim olursa olsun[Only Registered Users Can See Links] hukuka uygun olarak verilmiş bir hâkim kararına dayanmıyorsa[Only Registered Users Can See Links] suç işlemektedir. Bu kişinin yaptığı kayıt delil olamayacağı gibi[Only Registered Users Can See Links] bu suretle elde ettiği bilgiyi[Only Registered Users Can See Links] tanık olarak da beyan edemez; bu hususta verdiği beyan da mutlak olarak hukuka aykırıdır. Önemle belirtelim ki[Only Registered Users Can See Links] buradaki hukuka aykırılık mutlaktır.