eLanuR
23 December 2008, 21:13
İstisnalar
(3946 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen madde Yürürlük; 1.1.1994) Dar mükellefiyete tabi kurumlar dahil bu maddede yazılı kurum kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurumlar vergisinden müstesnadır:
1. Kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine iştiraklerinden elde ettikleri kazançlar (Yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları hariç);
2. Aşağıda yazılı kooperatiflerin ortakları için hesapladıkları risturnlardan;
a) İstihlak kooperatiflerinde; ortakların şahsî ve ailevî gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların kıymetlerine göre hesaplanan risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
b) İstihsal kooperatiflerinde; ortakların istihsal ederek kooperatife sattıkları veya kooperatiften istihsal faaliyetinde kullanmak üzere satın aldıkları malların kıymetine göre hesaplanan risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
c) Kredi kooperatiflerinde; ortakların kullandıkları kredilere göre hesaplanan risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
d) Ortakların idare gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan sarf olunmayarak iade edilen kısımlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
Bu risturnların nakden veya aynı kıymette mal ile ödenmesi istisnanın uygulanmasına mani değildir. Ortaklardan başka kimselerle yapılan muamelelerden doğan kazançlar ile ortaklarla ortaklık statüsü dışında yapılan muamelelerden doğan kazançlar hakkında risturnlara müteallik istisna hükmü uygulanmaz. Bunların genel kazançtan tefrikinde ortaklarla yapılan iş hacminin genel iş hacmine olan nispeti esas tutulur.
Bu risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesine göre tevkifata tabi tutulmaz. Ortaklara dağıtımıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kâr dağıtımı sayılmaz.
3. (4369 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük; 1.1.1999) (*)
4. (Yürürlük; 1993 yılı gelirleri de dahil 30.12.1993)
a) Portföyünün en az % 25'i hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile aynı nitelikteki menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
b) (a) alt bendi dışında kalan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
c) Risk sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
d) Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
e) (4697 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 07.10.2001) Emeklilik yatırım fonlarının kazançları (Bu kazançlar Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre tevkifata tabi tutulmaz.)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
Bu bentte yer alan kazançlara ait istisnanınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu kanunun 24'üncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'nun 94' üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 24 üncü ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddelerine göre tevkif edilen ve ödenen vergilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sadece Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (a) alt bendine göre yapılan vergi tevkifatına mahsup edilir. Mahsup edilemeyen vergiler hiçbir şekilde iade edilmez. (Bu paragrafın son cümlesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 5281 sayılı Kanunun 44’üncü maddesiylehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 01.01.2006 tarihinde yürürlükten kalkacaktır.)
Bu bentte yer alan % 25 oranını % 20'ye kadar indirmeye veya % 100'e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Türkiye'de işyeri veya daimî temsilcisi bulunan ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na göre kurulan yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları ile aynı nitelikte olduğu Maliye Bakanlığı'nca belirlenen dar mükellefiyete tabi yatırım fonları ve ortaklıklarının istisnadan faydalanma şartlarınıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu hususta düzenlenecek belgeleri ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları tayin ve tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir. (Bu paragraf hükmühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 5281 sayılı Kanunun 44’üncü maddesiylehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 01.01.2006 tarihinde yürürlükten kalkacaktır.)
5. Kurumların rüçhan hakkı kuponlarının satışından elde ettikleri kazançları ile anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibarî değerlerinin üzerinde elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
6. (4369 sayılı Kanunun 82/4-c maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük; 1.1.1999) (**)
7. (4842 sayılı Kanunun 18'inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 01.01.2004) Yurt dışında yapılan inşaathttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif onarmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye'de genel netice hesaplarına intikal ettirilen kazançlar.
8. (5228 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle eklenen bent Geçerlilik; 1.1.2004 Yürürlük; 31.7.2004) Okul öncesi eğitimhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilköğretimhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif özel eğitim ve orta öğretim özel okulları ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilgili Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde beş vergilendirme dönemi kurumlar vergisinden müstesnadır. İstisnahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif okulların faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden itibaren başlar.
9. (5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) Kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket mahiyetindeki bir şirketin (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) sermayesinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kazancın elde edildiği tarihe kadar devamlı olarak en az iki yıl süreyle % 25 veya daha fazla oranda iştirak eden kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu iştiraklerin kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 20 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en azhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıyan ve en az % 75'i ticarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ziraî veya serbest meslek kazancı niteliğinde olan kazançları üzerinden elde ettikleri ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer ettikleri iştirak kazançları.
10. (5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimi temsilcileri (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) aracılığı ile elde ettikleri ve iş yeri veya daimi temsilcinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %20 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri bir vergi yükü taşıyan ve en az % 75'i ticarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ziraî veya serbest meslek kazancı niteliğinde olan ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar Türkiye'ye transfer ettikleri kazançları.
11. (5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) Kazancın elde edildiği tarihte devamlı surette en az iki yıl süreyle aktif toplamının % 75 veya daha fazlası kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlerin (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) her birinin sermayesine en az % 25 oranında iştirakten oluşan tam mükellef anonim şirketlerinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurum kazancının % 75 veya daha fazlasını oluşturması koşuluyla bu iştiraklerin kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 20 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri bir vergi yükü taşıyan ve en az % 75'i ticarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ziraî veya serbest meslek kazancı niteliğinde olan kazançları üzerinden elde ettikleri ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer ettikleri iştirak kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
Bu bent uyarınca istisna edilen kazançlar üzerindenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlere dağıtılan kâr paylarından Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b/ii) numaralı alt bendi uyarınca % 5'ten fazla bir oranda vergi kesintisi yapılmaz. Bakanlar Kurulu bu oranı sıfıra kadar indirmeye veya kanunî orana kadar artırmaya yetkilidir.
12. (5281 sayılı Kanunun 31’inci maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Geçerlilik; 1.1.2005http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 31.12.2004) Kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerinin satışından doğan ve sermayeye eklenmesine karar verilen kazançları.
Sermayeye ilave edilme işleminin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar gerçekleştirilmesi şarttır. Vadeli satış halindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilk yapılan tahsilatın iştirak hissesi veya gayrimenkulün maliyet bedeline ilişkin olduğu kabul edilir. Bu süre içinde sermayeye eklenmeyen kazanç kısmı için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Bankalara borçlu durumda olanlar ile bunların kefillerinin bu borçlara karşılık bankalara devrettikleri gayrimenkul ve iştirak hisseleri ile bankaların alacaklarına karşılık iktisap ettikleri gayrimenkul ile iştirak hisselerinin satışında iki tam yıl süreyle elde tutulma şartı aranmaz. Bedelsiz olarak ya da rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibarî değeriyle iktisap edilen hisse senetlerinin iktisap tarihi olarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sahip olunan eski hisse senetlerinin iktisap tarihi esas alınır. Menkul kıymet veya gayrimenkul ticareti ile uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.
Tam mükellef sermaye şirketleri dışındaki kurumlar ile dar mükellef kurumlardahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif satıştan doğan kazancın sermayeye ilave edilmesi şartı aranmazhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu kazançlar özel bir fon hesabında tutulur. Sermayeye eklenen veya fon hesabında tutulan kazançların beş yıl içinde; herhangi bir suretle işletmeden çekilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dar mükellef kurumlar tarafından yurt dışına transfer edilmesi veya bu süre içinde işletmelerin tasfiyesi (devirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif birleşme ve bölünme halleri hariç) halindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu kazançlar o yılın kazancı sayılarak vergiye tâbi tutulur.
Türk Ticaret Kanununun 391 inci maddesinin bu suretle gerçekleştirilecek sermaye artırımına aykırı hükümleri uygulanmaz. İstisnanın uygulanmasına ilişkin esas ve usûlleri tespit etmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
(5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen fıkrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) (9)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (10) ve (11) inci bentlerdeki diğer koşulların yerine getirilmesi şartıyla bu bentlerde yer alan istisnalarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurumlar vergisi benzeri vergi yükünün; en az % 15 olması durumundahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif iştirak kazancı veya iş yeri veya daimi temsilci aracılığı ile elde edilen kurum kazancının 1/2'sinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif en az % 10 olması durumundahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif iştirak kazancı veya iş yeri veya daimi temsilci aracılığı ile elde edilen kurum kazancının 1/3'üne uygulanır.
(5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen fıkrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) (9)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (10) ve (11) numaralı bentler uyarınca vergi yükühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülkede ilgili dönemde tahakkuk eden toplam kurumlar vergisi benzeri vergininhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu dönemde elde edilen toplam dağıtılabilir kurum kazancı ile tahakkuk eden kurumlar vergisi toplamına oranlanması suretiyle tespit edilir. Bu bentlerde yer alan % 20 vergi yükü oranınıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif % 25'e kadar artırmaya veya kanunî oranına kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
(5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen fıkrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) (9)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (10) ve (11) numaralı bentler uyarınca sağlanan istisnayıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı hususunu göz önünde bulundurarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif her bir bent için ayrı ayrı uygulanabilecek şekilde elde edildiği ülkeler bakımından sınırlandırmaya Bakanlar Kuruluhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu bentler ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Kurumlar Vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin ödemelerin kurum kazancından gider olarak indirilmesi kabul edilmez.
(3946 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle değişen madde Yürürlük; 1.1.1994) Dar mükellefiyete tabi kurumlar dahil bu maddede yazılı kurum kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurumlar vergisinden müstesnadır:
1. Kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine iştiraklerinden elde ettikleri kazançlar (Yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları hariç);
2. Aşağıda yazılı kooperatiflerin ortakları için hesapladıkları risturnlardan;
a) İstihlak kooperatiflerinde; ortakların şahsî ve ailevî gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların kıymetlerine göre hesaplanan risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
b) İstihsal kooperatiflerinde; ortakların istihsal ederek kooperatife sattıkları veya kooperatiften istihsal faaliyetinde kullanmak üzere satın aldıkları malların kıymetine göre hesaplanan risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
c) Kredi kooperatiflerinde; ortakların kullandıkları kredilere göre hesaplanan risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
d) Ortakların idare gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan sarf olunmayarak iade edilen kısımlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
Bu risturnların nakden veya aynı kıymette mal ile ödenmesi istisnanın uygulanmasına mani değildir. Ortaklardan başka kimselerle yapılan muamelelerden doğan kazançlar ile ortaklarla ortaklık statüsü dışında yapılan muamelelerden doğan kazançlar hakkında risturnlara müteallik istisna hükmü uygulanmaz. Bunların genel kazançtan tefrikinde ortaklarla yapılan iş hacminin genel iş hacmine olan nispeti esas tutulur.
Bu risturnlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesine göre tevkifata tabi tutulmaz. Ortaklara dağıtımıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kâr dağıtımı sayılmaz.
3. (4369 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük; 1.1.1999) (*)
4. (Yürürlük; 1993 yılı gelirleri de dahil 30.12.1993)
a) Portföyünün en az % 25'i hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile aynı nitelikteki menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
b) (a) alt bendi dışında kalan menkul kıymetler yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
c) Risk sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
d) Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
e) (4697 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 07.10.2001) Emeklilik yatırım fonlarının kazançları (Bu kazançlar Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre tevkifata tabi tutulmaz.)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
Bu bentte yer alan kazançlara ait istisnanınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu kanunun 24'üncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'nun 94' üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 24 üncü ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddelerine göre tevkif edilen ve ödenen vergilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sadece Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (a) alt bendine göre yapılan vergi tevkifatına mahsup edilir. Mahsup edilemeyen vergiler hiçbir şekilde iade edilmez. (Bu paragrafın son cümlesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 5281 sayılı Kanunun 44’üncü maddesiylehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 01.01.2006 tarihinde yürürlükten kalkacaktır.)
Bu bentte yer alan % 25 oranını % 20'ye kadar indirmeye veya % 100'e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Türkiye'de işyeri veya daimî temsilcisi bulunan ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na göre kurulan yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları ile aynı nitelikte olduğu Maliye Bakanlığı'nca belirlenen dar mükellefiyete tabi yatırım fonları ve ortaklıklarının istisnadan faydalanma şartlarınıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu hususta düzenlenecek belgeleri ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları tayin ve tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir. (Bu paragraf hükmühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 5281 sayılı Kanunun 44’üncü maddesiylehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 01.01.2006 tarihinde yürürlükten kalkacaktır.)
5. Kurumların rüçhan hakkı kuponlarının satışından elde ettikleri kazançları ile anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibarî değerlerinin üzerinde elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
6. (4369 sayılı Kanunun 82/4-c maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük; 1.1.1999) (**)
7. (4842 sayılı Kanunun 18'inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 01.01.2004) Yurt dışında yapılan inşaathttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif onarmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye'de genel netice hesaplarına intikal ettirilen kazançlar.
8. (5228 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle eklenen bent Geçerlilik; 1.1.2004 Yürürlük; 31.7.2004) Okul öncesi eğitimhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilköğretimhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif özel eğitim ve orta öğretim özel okulları ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilgili Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde beş vergilendirme dönemi kurumlar vergisinden müstesnadır. İstisnahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif okulların faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden itibaren başlar.
9. (5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) Kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket mahiyetindeki bir şirketin (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) sermayesinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kazancın elde edildiği tarihe kadar devamlı olarak en az iki yıl süreyle % 25 veya daha fazla oranda iştirak eden kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu iştiraklerin kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 20 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en azhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıyan ve en az % 75'i ticarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ziraî veya serbest meslek kazancı niteliğinde olan kazançları üzerinden elde ettikleri ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer ettikleri iştirak kazançları.
10. (5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimi temsilcileri (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) aracılığı ile elde ettikleri ve iş yeri veya daimi temsilcinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %20 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri bir vergi yükü taşıyan ve en az % 75'i ticarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ziraî veya serbest meslek kazancı niteliğinde olan ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar Türkiye'ye transfer ettikleri kazançları.
11. (5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) Kazancın elde edildiği tarihte devamlı surette en az iki yıl süreyle aktif toplamının % 75 veya daha fazlası kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlerin (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) her birinin sermayesine en az % 25 oranında iştirakten oluşan tam mükellef anonim şirketlerinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurum kazancının % 75 veya daha fazlasını oluşturması koşuluyla bu iştiraklerin kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az % 20 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en az Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri bir vergi yükü taşıyan ve en az % 75'i ticarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ziraî veya serbest meslek kazancı niteliğinde olan kazançları üzerinden elde ettikleri ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer ettikleri iştirak kazançlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif
Bu bent uyarınca istisna edilen kazançlar üzerindenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlere dağıtılan kâr paylarından Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b/ii) numaralı alt bendi uyarınca % 5'ten fazla bir oranda vergi kesintisi yapılmaz. Bakanlar Kurulu bu oranı sıfıra kadar indirmeye veya kanunî orana kadar artırmaya yetkilidir.
12. (5281 sayılı Kanunun 31’inci maddesiyle eklenen benthttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Geçerlilik; 1.1.2005http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 31.12.2004) Kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerinin satışından doğan ve sermayeye eklenmesine karar verilen kazançları.
Sermayeye ilave edilme işleminin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar gerçekleştirilmesi şarttır. Vadeli satış halindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilk yapılan tahsilatın iştirak hissesi veya gayrimenkulün maliyet bedeline ilişkin olduğu kabul edilir. Bu süre içinde sermayeye eklenmeyen kazanç kısmı için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Bankalara borçlu durumda olanlar ile bunların kefillerinin bu borçlara karşılık bankalara devrettikleri gayrimenkul ve iştirak hisseleri ile bankaların alacaklarına karşılık iktisap ettikleri gayrimenkul ile iştirak hisselerinin satışında iki tam yıl süreyle elde tutulma şartı aranmaz. Bedelsiz olarak ya da rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibarî değeriyle iktisap edilen hisse senetlerinin iktisap tarihi olarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sahip olunan eski hisse senetlerinin iktisap tarihi esas alınır. Menkul kıymet veya gayrimenkul ticareti ile uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.
Tam mükellef sermaye şirketleri dışındaki kurumlar ile dar mükellef kurumlardahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif satıştan doğan kazancın sermayeye ilave edilmesi şartı aranmazhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu kazançlar özel bir fon hesabında tutulur. Sermayeye eklenen veya fon hesabında tutulan kazançların beş yıl içinde; herhangi bir suretle işletmeden çekilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dar mükellef kurumlar tarafından yurt dışına transfer edilmesi veya bu süre içinde işletmelerin tasfiyesi (devirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif birleşme ve bölünme halleri hariç) halindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu kazançlar o yılın kazancı sayılarak vergiye tâbi tutulur.
Türk Ticaret Kanununun 391 inci maddesinin bu suretle gerçekleştirilecek sermaye artırımına aykırı hükümleri uygulanmaz. İstisnanın uygulanmasına ilişkin esas ve usûlleri tespit etmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
(5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen fıkrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) (9)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (10) ve (11) inci bentlerdeki diğer koşulların yerine getirilmesi şartıyla bu bentlerde yer alan istisnalarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurumlar vergisi benzeri vergi yükünün; en az % 15 olması durumundahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif iştirak kazancı veya iş yeri veya daimi temsilci aracılığı ile elde edilen kurum kazancının 1/2'sinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif en az % 10 olması durumundahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif iştirak kazancı veya iş yeri veya daimi temsilci aracılığı ile elde edilen kurum kazancının 1/3'üne uygulanır.
(5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen fıkrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) (9)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (10) ve (11) numaralı bentler uyarınca vergi yükühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülkede ilgili dönemde tahakkuk eden toplam kurumlar vergisi benzeri vergininhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu dönemde elde edilen toplam dağıtılabilir kurum kazancı ile tahakkuk eden kurumlar vergisi toplamına oranlanması suretiyle tespit edilir. Bu bentlerde yer alan % 20 vergi yükü oranınıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif % 25'e kadar artırmaya veya kanunî oranına kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
(5228 sayılı Kanunun 30’uncu maddesiyle eklenen fıkrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yürürlük; 1.1.2005) (9)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif (10) ve (11) numaralı bentler uyarınca sağlanan istisnayıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı hususunu göz önünde bulundurarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif her bir bent için ayrı ayrı uygulanabilecek şekilde elde edildiği ülkeler bakımından sınırlandırmaya Bakanlar Kuruluhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu bentler ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Kurumlarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Kurumlar Vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin ödemelerin kurum kazancından gider olarak indirilmesi kabul edilmez.