HaZzAn
31 December 2008, 10:44
Maddenin temelinde atom adı verilen çok küçük parçacıklardan oluştuğu kavramı eski yunanlılara kadar uzanır.Milattan önce 5. yüzyılda Leucippus ve Democritus maddenin sonsuz küçük parçacıklara ayrılamayacağını öne sürdüler.Onlarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gifbir madde daha küçük parçalara bölünmeye devam edilirse en sonunda atomun bölünmeyeceğini iddia ediyorlardı.Atom sözcüğü Yunanca’da bölünmez anlamına gelen atomos sözcüğünden türetilmiştir.
Eski yunan atom kuralları planlı deneylere dayanmıyordu.Bunun için yaklaşık 2000 yıllık bir zaman süresince atom kuramı sadece tartışılmaktan öteye gidilmedi.Atomların varlığı Robert Boyle tarafından THE SCEPTİCAL CHYMİST (1661)http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gifIsaac Newton tarafından da Principia (1687) ve Opticks(1704) kitaplarında kabul edilmişti . Fakat John Dalton’ un 1803-1808 yılları arasında geliştirip önerdiği atom modeli kimya tarihinde en önemli aşamalardan biri olmuştur.
Atomun alt konuları:
a) ATOM MODELİ TASARLAMA (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/atommodtas.htm)
Sınıfta gördüğümüz sırahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kara tahtahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sınıfın duvarlarıhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sınıfı dolduran hava bir bütün olarak değerlendirilir. Gözlemciyehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sanki maddede bir süreklilik varmış gibi gelir. Duvarın yüzündeki sıvayı kaldırdığımızda duvarın yan yana ve üst üste konulmuş tuğlalardan oluştuğunu görürüz. Tuğlaların birbirine tutunmasını aralarına konan kum ve çimentodan yapılmış harç sağlar. Demek ki bütün olarak gözüken duvarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çok çeşitli ve küçük parçacıklardan oluşmuştur.Tuğlayı parçalasak görebildiğimiz en küçük parça gene tuğladır. Çok küçük tuğla parçasını 20 katili bir bina kadar büyütsekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif tuğlanın da daha küçük taneciklerin yan yana gelmesiyle oluştuğunu anlardık.Bir flit tulumbasına su doldurup 2 metre uzaktan duvara sıksak sıvanın da küçük parça*cıklarındanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif taneciklerden oluştuğunu görürüz. Gözle sudaki bu parçacıkları göremeyiz. Ancak dolaylı olarak flit tulumbasını duvara sıkınca görmekteyiz.Kapalı iki kutu alıp bunların içinde ne olduğunuhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kapağını açmadan anlamak için kutuları aşağı yukarıhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sağahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sola çevirerek içinden çıkan sesleri dinlemeye çalışırız.Birinci kutuda çalkalanma sesihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ikinci kutuda ise bir tıkırtı duyuluyorsa birinci kutuda sıvı bir maddehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ikinci kutuda ise katı bir madde vardır yargısına varabiliriz.Böylece birinci kutu için bir sıvı modelihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ikinci kutudaki madde içinde bir katı modeli kurmuş oluruz.
Bilim adamlarının yaptıkları da bir bakıma yukarıdaki kutu denemesine benzer.
b) ATOM MODELLERİ VE YAPISI (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/atommod.htm)
Democritus ve Leucipposhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif maddenin bölünmeyecek taneciklerden oluştuğunu çok eski çağlarda ileri sürmüşlerdi. Platon ve Aristotoles bu görüşe karşı çıkmış ve maddenin daha küçük parçalara bölünebileceğini savunmuşlardır. Bu görüşün ortaya atılmasından yaklaşık 2000 yıl sonra 1803 yılında John Dalton tarafından bilimsel gerçeklere dayanan bir atom kuramı açıklanmıştır.Atomun varlığını kanıtlayan delillerden kütlenin korunumu ve sabit oranlar gibi kanunlar Dalton atom modeline temel oluşturur.
-
c) ATOMDAKİ TEMEL TANECİKLER (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/atomtemel.htm)
En basit madde türü olan elementhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif "atom" denilen temel birimlerden oluşmuştur. Atomhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir elementinhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kendine ait kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük parçasıdır. Atomhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çekirdek ve elektronlardan oluşmuştur. Çekirdekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif atomun kütlesini meydana getiren bölüm olup proton ve nötron adı veri*len tanecikleri içermektedir. Atomdaki temel taneciklerin yük ve kütle özelliklerihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
Tanecik
Sembol
Yük (*)
Kütle (**)
Proton
p
+1
1http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif0073=1
Elektron
e
-1
1/836 = 0
Nötron
n
0 1http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif0087 = 1
Yük birimi olarak "elektron yükü" veya "elemanter yük" şek*linde verilen 1http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif6 x 10T19 kulon birimi kullanılmaktadır. Ancak buradaki uygulamalarda yükün birimi ile ilgilenilmeyecektir.
Kütle birimi olarak "atomik kütle birimi" kullanılmıştır. 1 ato*mik kütle birimi (akb)http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir 12C atomunun kütlesinin 1/12'sidir. Bu konuhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ayrıntılı olarak ileride ele alınacaktır.
Tabloda görüldüğü üzere bir elektronun kütlesihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir protonun küt*lesinin 1/1836'sı kadardır. Buhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çok küçük bir sayı olduğundanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif elektronlarınhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif atomun toplam kütlesine katkısı ihmal edilebilir. Çekirdekte bulunan taneciklere (yani proton ve nötronlara) nükleonlar denir.
ATOM NUMARASI (A.N)
Bir elementin atom numarasıhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çekirdeğindeki proton sayısıdır. Elementi tanımlayan en önemli özelliktir. Her elementin kendine özgü bir atom numarası vardır. Aynı atom numarasına sahip iki element olamaz.
KÜTLE NUMARASI (K.N)
Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron sayılarının toplamı*dır. (Başka bir ifadeylehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kütle numarası nükleon sayısına eşittir) Sembolü X olan bir element;
K.N
X şeklinde ifade edilir.
A.N.
ÇEKİRDEK YÜKÜ (Ç.Y)
Çekirdekte sadece protonlar yük taşımaktadır. O halde çekirdek yükühttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif proton sayısına eşittir. d) ORBİTALLER (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/orbital.htm)
Modern atom teorisindeki en önemli noktalardan birihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif elektronların Bohr atom modelinde öngörüldüğü gibi dairesel bir yörüngede değilhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif adeta bir bulut gibihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif belirli bir bölgeye dağılmış olarak bulunmasıdır. Elektronun bulunma olasılığının en fazla olduğu hacimsel bölgelere orbital denir. Orbital şekillerihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif elektronun ait olduğu enerji alt düzeyine göre belirlenir. Buna göre shttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif phttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif d ve f alt düzeylerindeki orbitallere ait şekiller birbirinden farklıdır. Bir orbitalde en fazla 2 elektron bulunabilir. Bir temel enerji düzeyinde n2 tane orbital bulunur (n= Temel enerji düzeyinin numarası).
s Ortitalleri
(s) alt düzeyinin elketron kapasitesi 2’dir. Bir orbitalde de en fazla 2 elektron bulunabileceğindenhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir (s) alt düzeyinde 1 tane orbital vardır. (s) orbitalinin şeklihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif x – y – z koordinat sisteminde küreseldir.
p Orbitalleri
(p) alt düzeyinin elektron kapasitesi 6 ve bir orbitalin elektron kapasitesi 2 olduğundanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir (p) alt düzeyinde 3 tane orbital vardır. bunlarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sırasıyla xhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif y ve z eksenlerine göre simetrik birer çift şişkinlik şeklindedir. Bunların şekilleri aşağıda verilmektedir
Eski yunan atom kuralları planlı deneylere dayanmıyordu.Bunun için yaklaşık 2000 yıllık bir zaman süresince atom kuramı sadece tartışılmaktan öteye gidilmedi.Atomların varlığı Robert Boyle tarafından THE SCEPTİCAL CHYMİST (1661)http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gifIsaac Newton tarafından da Principia (1687) ve Opticks(1704) kitaplarında kabul edilmişti . Fakat John Dalton’ un 1803-1808 yılları arasında geliştirip önerdiği atom modeli kimya tarihinde en önemli aşamalardan biri olmuştur.
Atomun alt konuları:
a) ATOM MODELİ TASARLAMA (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/atommodtas.htm)
Sınıfta gördüğümüz sırahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kara tahtahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sınıfın duvarlarıhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sınıfı dolduran hava bir bütün olarak değerlendirilir. Gözlemciyehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sanki maddede bir süreklilik varmış gibi gelir. Duvarın yüzündeki sıvayı kaldırdığımızda duvarın yan yana ve üst üste konulmuş tuğlalardan oluştuğunu görürüz. Tuğlaların birbirine tutunmasını aralarına konan kum ve çimentodan yapılmış harç sağlar. Demek ki bütün olarak gözüken duvarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çok çeşitli ve küçük parçacıklardan oluşmuştur.Tuğlayı parçalasak görebildiğimiz en küçük parça gene tuğladır. Çok küçük tuğla parçasını 20 katili bir bina kadar büyütsekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif tuğlanın da daha küçük taneciklerin yan yana gelmesiyle oluştuğunu anlardık.Bir flit tulumbasına su doldurup 2 metre uzaktan duvara sıksak sıvanın da küçük parça*cıklarındanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif taneciklerden oluştuğunu görürüz. Gözle sudaki bu parçacıkları göremeyiz. Ancak dolaylı olarak flit tulumbasını duvara sıkınca görmekteyiz.Kapalı iki kutu alıp bunların içinde ne olduğunuhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kapağını açmadan anlamak için kutuları aşağı yukarıhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sağahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sola çevirerek içinden çıkan sesleri dinlemeye çalışırız.Birinci kutuda çalkalanma sesihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ikinci kutuda ise bir tıkırtı duyuluyorsa birinci kutuda sıvı bir maddehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ikinci kutuda ise katı bir madde vardır yargısına varabiliriz.Böylece birinci kutu için bir sıvı modelihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ikinci kutudaki madde içinde bir katı modeli kurmuş oluruz.
Bilim adamlarının yaptıkları da bir bakıma yukarıdaki kutu denemesine benzer.
b) ATOM MODELLERİ VE YAPISI (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/atommod.htm)
Democritus ve Leucipposhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif maddenin bölünmeyecek taneciklerden oluştuğunu çok eski çağlarda ileri sürmüşlerdi. Platon ve Aristotoles bu görüşe karşı çıkmış ve maddenin daha küçük parçalara bölünebileceğini savunmuşlardır. Bu görüşün ortaya atılmasından yaklaşık 2000 yıl sonra 1803 yılında John Dalton tarafından bilimsel gerçeklere dayanan bir atom kuramı açıklanmıştır.Atomun varlığını kanıtlayan delillerden kütlenin korunumu ve sabit oranlar gibi kanunlar Dalton atom modeline temel oluşturur.
-
c) ATOMDAKİ TEMEL TANECİKLER (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/atomtemel.htm)
En basit madde türü olan elementhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif "atom" denilen temel birimlerden oluşmuştur. Atomhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir elementinhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kendine ait kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük parçasıdır. Atomhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çekirdek ve elektronlardan oluşmuştur. Çekirdekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif atomun kütlesini meydana getiren bölüm olup proton ve nötron adı veri*len tanecikleri içermektedir. Atomdaki temel taneciklerin yük ve kütle özelliklerihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
Tanecik
Sembol
Yük (*)
Kütle (**)
Proton
p
+1
1http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif0073=1
Elektron
e
-1
1/836 = 0
Nötron
n
0 1http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif0087 = 1
Yük birimi olarak "elektron yükü" veya "elemanter yük" şek*linde verilen 1http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif6 x 10T19 kulon birimi kullanılmaktadır. Ancak buradaki uygulamalarda yükün birimi ile ilgilenilmeyecektir.
Kütle birimi olarak "atomik kütle birimi" kullanılmıştır. 1 ato*mik kütle birimi (akb)http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir 12C atomunun kütlesinin 1/12'sidir. Bu konuhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif ayrıntılı olarak ileride ele alınacaktır.
Tabloda görüldüğü üzere bir elektronun kütlesihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir protonun küt*lesinin 1/1836'sı kadardır. Buhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çok küçük bir sayı olduğundanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif elektronlarınhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif atomun toplam kütlesine katkısı ihmal edilebilir. Çekirdekte bulunan taneciklere (yani proton ve nötronlara) nükleonlar denir.
ATOM NUMARASI (A.N)
Bir elementin atom numarasıhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çekirdeğindeki proton sayısıdır. Elementi tanımlayan en önemli özelliktir. Her elementin kendine özgü bir atom numarası vardır. Aynı atom numarasına sahip iki element olamaz.
KÜTLE NUMARASI (K.N)
Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron sayılarının toplamı*dır. (Başka bir ifadeylehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kütle numarası nükleon sayısına eşittir) Sembolü X olan bir element;
K.N
X şeklinde ifade edilir.
A.N.
ÇEKİRDEK YÜKÜ (Ç.Y)
Çekirdekte sadece protonlar yük taşımaktadır. O halde çekirdek yükühttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif proton sayısına eşittir. d) ORBİTALLER (http://www.kimyaci.net/NT-net/Kimya%20sitem/orbital.htm)
Modern atom teorisindeki en önemli noktalardan birihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif elektronların Bohr atom modelinde öngörüldüğü gibi dairesel bir yörüngede değilhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif adeta bir bulut gibihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif belirli bir bölgeye dağılmış olarak bulunmasıdır. Elektronun bulunma olasılığının en fazla olduğu hacimsel bölgelere orbital denir. Orbital şekillerihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif elektronun ait olduğu enerji alt düzeyine göre belirlenir. Buna göre shttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif phttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif d ve f alt düzeylerindeki orbitallere ait şekiller birbirinden farklıdır. Bir orbitalde en fazla 2 elektron bulunabilir. Bir temel enerji düzeyinde n2 tane orbital bulunur (n= Temel enerji düzeyinin numarası).
s Ortitalleri
(s) alt düzeyinin elketron kapasitesi 2’dir. Bir orbitalde de en fazla 2 elektron bulunabileceğindenhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir (s) alt düzeyinde 1 tane orbital vardır. (s) orbitalinin şeklihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif x – y – z koordinat sisteminde küreseldir.
p Orbitalleri
(p) alt düzeyinin elektron kapasitesi 6 ve bir orbitalin elektron kapasitesi 2 olduğundanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir (p) alt düzeyinde 3 tane orbital vardır. bunlarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sırasıyla xhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif y ve z eksenlerine göre simetrik birer çift şişkinlik şeklindedir. Bunların şekilleri aşağıda verilmektedir