Siyah
11 January 2009, 14:54
Ziya Gökalp, (23 Mart ([Only Registered Users Can See Links]) 1876 ([Only Registered Users Can See Links]) - 25 Ekim ([Only Registered Users Can See Links]) 1924 ([Only Registered Users Can See Links])) özellikle Milliyetçilik ([Only Registered Users Can See Links]) ve Türkçülük ([Only Registered Users Can See Links]) üzerine kaleme aldığı eserleri ile ünlenmiştir. Türk Milliyetçisi Ziya Gökalp Türk ([Only Registered Users Can See Links]) tür 23 Mart ([Only Registered Users Can See Links]) 1876 ([Only Registered Users Can See Links])’da Diyarbakır ([Only Registered Users Can See Links]) Çermik ([Only Registered Users Can See Links])’te dogdu.[1] ([Only Registered Users Can See Links]_note-0) 25 Ekim ([Only Registered Users Can See Links]) 1924 ([Only Registered Users Can See Links])’te İstanbul ([Only Registered Users Can See Links])’da yaşamını yitirdi. Asıl ismi Mehmet Ziya. Babası yerel bir gazetede çalışan memurdu. Eğitimine Diyarbakır’da başladı. Amcasından geleneksel İslam ilimlerini öğrendi. 18 yaşında intihara teşebbüs etti. Direkt yüreğine sıktığı kurşuna rağmen, kendisiyle ilgilenen doktorun çabaları sayesinde ölmedi. Bir yıl sonra hiç istememesine rağmen 1895'te İstanbul’a gitti. Baytar Mektebine ([Only Registered Users Can See Links]) kaydını yaptırdı. Buradaki öğrenimi sırasında İbrahim Temo ([Only Registered Users Can See Links]) ve İshak Sükûti ([Only Registered Users Can See Links]) ile ilişki kurdu. Jön Türkler ([Only Registered Users Can See Links])’den etkilendi. İttihat ve Terakki ([Only Registered Users Can See Links]) Cemiyeti’ne katıldı. Muhalif eylemleri nedeniyle 1898’de tutuklandı. Bir yıl cezaevinde kaldı. Serbest bırakıldıktan sonra 1900 ([Only Registered Users Can See Links])'de Diyarbakır’a sürgüne gönderildi. 1908 ([Only Registered Users Can See Links])'e kadar Diyarbakır'da küçük memuriyetler yaptı. Diyarbakır'da bulunduğu dönemde bölgenin güvenliği için kurulan ve başında Kürt asıllı İbrahim Paşa'nın bulunduğu Hamidiye Alayları hırsızlık ve soygun olaylarına karışınca halkı örgütleyerek eyleme yöneltti. 3 gün boyunca Diyarbakır Telgrafhanesini işgal ederek buradan saraya İbrahim Paşa ve adamlarını cezalandırmaları için telgraflar çekmeye başladı. Doğu ile Batı arasında ki kilit bağlantı noktalarından olan Diyarbakır Telgrafhanesinin işgali işin içine Batılı devletlerinde karışmasına neden oldu. Onlarında saraya yaptığı baskı neticesinde bölgeye bir araştırma heyeti gönderildi. Fakat bir süre için sinen İbrahim Paşa ve adamları daha sonra aynı kanunsuzluklara yeniden başlayınca Ziya Gökalp ve arkadaşlarının önderliğinde ki halk bu sefer 11 gün süre ile telgrafhaneyi yeniden işgal ettiler. Bu direnişin sonunda İbrahim Paşa ve adamları bölgeden uzaklaştırılmıştır. 2'nci Meşrutiyetten sonra İttihat ve Terakki'nin Diyarbakır şubesini kurdu ve temsilcisi oldu. "Peyman" gazetesini çıkardı. 1909 ([Only Registered Users Can See Links])'da Selanik ([Only Registered Users Can See Links])'te toplanan İttihat ve Terakki Kongresi'ne Diyarbakır delegesi olarak katıldı. Bir yıl sonra, örgütün Selanik’teki merkez yönetim kuruluna üye seçildi. 1910 ([Only Registered Users Can See Links])’da kurulmasında öncülük yaptığı İttihat Terakki İdadisi'nde sosyoloji dersleri verdi. Bir yandan da "Genç Kalemler" dergisini çıkardı. 1912'de Ergani/Maden (Diyar-ı Bekir) mebusu olarak Meclis-i Mebusan'a seçildi, İstanbul'a taşındı. Türk Ocağı'nın kurucuları arasında yer aldı. Derneğin yayın organı "Türk Yurdu" başta olmak üzere Halka Doğru, İslam Mecmuası, Milli Tetebbular Mecmuası, İktisadiyat Mecmuası, İçtimaiyat Mecmuası, Yeni Mecmua'da yazılar yazdı. Bir yandan da Darülfünun-u Osmani'de (İstanbul Üniversitesi ([Only Registered Users Can See Links])) sosyoloji dersleri verdi.
I. Dünya Savaşı ([Only Registered Users Can See Links])'nda Osmanlı Devleti ([Only Registered Users Can See Links])'nin yenilmesinden sonra tüm görevlerinden alındı. Ermeni soykırımı iddiaları ile ilgili işgal mahkemesi tarafından yargılandı. Mahkeme sürecinde soykırım iddialarını kesinlikle reddetmiş ve Mukatele(karşılıklı öldürme) ([Only Registered Users Can See Links](kar%C5%9F%C4%B1l%C4%B1kl% C4%B1_%C3%B6ld%C3%BCrme)&action=edit&redlink=1) tezini savunmuştur.1919'da İngilizler tarafından Malta ([Only Registered Users Can See Links]) Adası'na sürgüne gönderildi. Burada kaldığı dönemde ailesiyle yaptığı mektuplaşmalar daha sonra Malta Mektupları ([Only Registered Users Can See Links]) adıyla kitaplaştırılmıştır. Ve bu kitap Malta sürgünlerinin orada geçirdikleri hayat şartlarıyla ilgili elimizdeki yegane eserdir. 2 yıllık sürgün döneminden sonra Diyarbakır'a gitti, Küçük Mecmua ([Only Registered Users Can See Links])'yı çıkardı. 1923 ([Only Registered Users Can See Links])'te Maarif Vekaleti Telif ve Tercüme Heyeti Başkanlığı'na atandı, Ankara'ya gitti. Aynı yıl İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet meclisi'ne Atatürk ([Only Registered Users Can See Links]) tarafından Diyarbakır ([Only Registered Users Can See Links]) mebusu olarak seçildi. 1924'te kısa süren bir hastalığın ardından İstanbul'da öldü. II. Mahmut Türbesi ([Only Registered Users Can See Links]) haziresine ([Only Registered Users Can See Links]) gömüldü.
Osmanlı Devleti ([Only Registered Users Can See Links])'nin parçalanma sürecinde yeni bir ulusal kimlik arayışına girdi. Düşüncesinin temelinde, Türk toplumunun kendine özgü ahlaki ve kültürel değerleriyle, Batı'dan aldığı bazı değerleri kaynaştırarak bir senteze ulaşma çabası yatıyordu. "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" diye özetlediği bu yaklaşımın kültürel öğesi Türkçülük, ahlaki öğesi de İslamdı. Uluslararası kültürün yapıcı öğesinin ulusal kültürler olduğunu savundu. Saray edebiyatının karşısına halk edebiyatını koydu. Batı'nın teknolojik ve bilimsel gelişmesini sağlayan pozitif bilim anlayışını benimsedi. Dini, toplumsal birliğin sağlanmasında yardımcı bir öğe olarak değerlendirdi. Toplumsal modeli, Emile Durkheim ([Only Registered Users Can See Links])'in teorik temellerini kurduğu "dayanışmacılık" temelinde şekillendi. Bireyi temel alan liberalizm ([Only Registered Users Can See Links]) ve kapitalist toplumun sınıf mücadelesiyle yıkılarak sınıfsız toplumun kurulmasını hedefleyen Marksizm ([Only Registered Users Can See Links])'e karşı; sınıfsal ayrımları değil mesleki ayrımları gören, mesleki örgütleri temel toplum birimi olarak kabul eden, meslek örgütlerinin dayanışmasıyla toplumsal huzurun kurulabileceğini savunan solidarizmde ([Only Registered Users Can See Links]) karar kıldı. Toplumsal ve siyasi görüşlerini anlattığı sayısız makale yazdı. "Türkçülük ([Only Registered Users Can See Links])" düşüncesini sistemleştirdi. Milli edebiyatın kurulması ve gelişmesinde önemli rol oynadı.Ziya Gökalp önce Türkiye Türkçülüğü sonrasında Oğuzculuk daha sonra ise Turancılık ([Only Registered Users Can See Links]) fikirlerinin destekçisidir
I. Dünya Savaşı ([Only Registered Users Can See Links])'nda Osmanlı Devleti ([Only Registered Users Can See Links])'nin yenilmesinden sonra tüm görevlerinden alındı. Ermeni soykırımı iddiaları ile ilgili işgal mahkemesi tarafından yargılandı. Mahkeme sürecinde soykırım iddialarını kesinlikle reddetmiş ve Mukatele(karşılıklı öldürme) ([Only Registered Users Can See Links](kar%C5%9F%C4%B1l%C4%B1kl% C4%B1_%C3%B6ld%C3%BCrme)&action=edit&redlink=1) tezini savunmuştur.1919'da İngilizler tarafından Malta ([Only Registered Users Can See Links]) Adası'na sürgüne gönderildi. Burada kaldığı dönemde ailesiyle yaptığı mektuplaşmalar daha sonra Malta Mektupları ([Only Registered Users Can See Links]) adıyla kitaplaştırılmıştır. Ve bu kitap Malta sürgünlerinin orada geçirdikleri hayat şartlarıyla ilgili elimizdeki yegane eserdir. 2 yıllık sürgün döneminden sonra Diyarbakır'a gitti, Küçük Mecmua ([Only Registered Users Can See Links])'yı çıkardı. 1923 ([Only Registered Users Can See Links])'te Maarif Vekaleti Telif ve Tercüme Heyeti Başkanlığı'na atandı, Ankara'ya gitti. Aynı yıl İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet meclisi'ne Atatürk ([Only Registered Users Can See Links]) tarafından Diyarbakır ([Only Registered Users Can See Links]) mebusu olarak seçildi. 1924'te kısa süren bir hastalığın ardından İstanbul'da öldü. II. Mahmut Türbesi ([Only Registered Users Can See Links]) haziresine ([Only Registered Users Can See Links]) gömüldü.
Osmanlı Devleti ([Only Registered Users Can See Links])'nin parçalanma sürecinde yeni bir ulusal kimlik arayışına girdi. Düşüncesinin temelinde, Türk toplumunun kendine özgü ahlaki ve kültürel değerleriyle, Batı'dan aldığı bazı değerleri kaynaştırarak bir senteze ulaşma çabası yatıyordu. "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" diye özetlediği bu yaklaşımın kültürel öğesi Türkçülük, ahlaki öğesi de İslamdı. Uluslararası kültürün yapıcı öğesinin ulusal kültürler olduğunu savundu. Saray edebiyatının karşısına halk edebiyatını koydu. Batı'nın teknolojik ve bilimsel gelişmesini sağlayan pozitif bilim anlayışını benimsedi. Dini, toplumsal birliğin sağlanmasında yardımcı bir öğe olarak değerlendirdi. Toplumsal modeli, Emile Durkheim ([Only Registered Users Can See Links])'in teorik temellerini kurduğu "dayanışmacılık" temelinde şekillendi. Bireyi temel alan liberalizm ([Only Registered Users Can See Links]) ve kapitalist toplumun sınıf mücadelesiyle yıkılarak sınıfsız toplumun kurulmasını hedefleyen Marksizm ([Only Registered Users Can See Links])'e karşı; sınıfsal ayrımları değil mesleki ayrımları gören, mesleki örgütleri temel toplum birimi olarak kabul eden, meslek örgütlerinin dayanışmasıyla toplumsal huzurun kurulabileceğini savunan solidarizmde ([Only Registered Users Can See Links]) karar kıldı. Toplumsal ve siyasi görüşlerini anlattığı sayısız makale yazdı. "Türkçülük ([Only Registered Users Can See Links])" düşüncesini sistemleştirdi. Milli edebiyatın kurulması ve gelişmesinde önemli rol oynadı.Ziya Gökalp önce Türkiye Türkçülüğü sonrasında Oğuzculuk daha sonra ise Turancılık ([Only Registered Users Can See Links]) fikirlerinin destekçisidir