Tevfik FİKRET Köşesi

[Farketmez]

26 Aralık 1867’de İstanbul Kadırga’da dünyaya geldi. Asıl ismi Mehmed Tevfik. 1888’de Galatasaray Lisesi’ni (Mekteb-i Sultani) birincilikle bitirdi. Şiire lise yıllarında başladı. İlk şiiri 1883’te yayınlandı. Liseden sonra Maarif Mektubi Kalemi’nde çalıştı. Yüksek Ticaret Okulu’nda ders verdi. Kuzeniyle evlendi. 1894’te[Only Registered Users Can See Links] Malumat gazetesinin kurucuları arasında yer aldı. Galatasaray Lisesi ve Robert Kolej’de Türkçe öğretmenliği yaptı. 1896’da Edebiyat-ı Cedide akımını destekleyen Servet-i Fünun dergisi Yazıişleri Müdürü oldu. Halit Ziya[Only Registered Users Can See Links] Cenap Şahabettin[Only Registered Users Can See Links] İsmail Safa[Only Registered Users Can See Links] Mehmet Rauf[Only Registered Users Can See Links] Samipaşazade Sezai[Only Registered Users Can See Links] Hüseyin Cahit gibi isimlerle birlikteydi. 1905’te babasını yitirdi. Aynı yıl Rumelihisar’ında ölünceye dek oturacağı "Aşiyan"ına (yuva) yerleşti. 1908’te II. Meşrutiyet’in ateşli savunucularından biri oldu. Meşrutiyet’ten sonra Hüseyin Kazım Kadri ve Hüseyin Cahit (Yalçın) ile birlikte "Tanin" gazetesini kurdu. 1909’da Galatasaray Lisesi Müdürü oldu. Daha sonra Robert Kolej’e geçti. 1911’de[Only Registered Users Can See Links] gençlere seslendiği "Haluk’un Defteri" yayınlandı. 1914’te sağlığı bozuldu. 1914’te çocuklara seslendiği "Şermin" adlı kitabı yayınlandı. Ağır bir şeker hastalığına tutulmuştu. Kolundan olduğu bir ameliyattan sonra 19 Ağustos 1915’te yaşamını yitirdi ve Eyüp’te aile mezarlığına defnedildi. Döneminde ve 2'nci Meşrutiyet'ten sonraki tüm Türk şiiri ve edebiyatı üzerinde etkili oldu. Şiirimize yön veren isimler arasına katıldı.


MAİ DENİZ

Sâf ü râkit... Hani akşamki tegayyür heyecân?
Bir çocuk rûhu kadar pür-nisyân[Only Registered Users Can See Links]
Bir çocuk rûhu kadar şimdi münevver[Only Registered Users Can See Links] lekesiz[Only Registered Users Can See Links]
Uyuyor mâi deniz.
Ben bütün bir gecelik cûş-i ahzânımla[Only Registered Users Can See Links]
O hayâlât-ı pêrişânımla

Müteşekk'[Only Registered Users Can See Links] lâim[Only Registered Users Can See Links]
Karşıdan safvet-i mahmûrunu seyretmedeyim...
Yok[Only Registered Users Can See Links] bulandırmasın âlûde-i zulmet bu nazar
Rûh-i mâsûmunu[Only Registered Users Can See Links] ey mâi deniz;
Âh[Only Registered Users Can See Links] lâkin ne zarar;
Ben bu gözlerle mükedder[Only Registered Users Can See Links] âciz
Sana baktıkça teselli bulurum[Only Registered Users Can See Links] aldanırım[Only Registered Users Can See Links]
Mâi bir göz elem-i kalbime ağlar sanırım...

[Farketmez]

Ağustos Böceği İle Karınca



Karıncayı tanırsınız
Minimini bir hayvandır
Fakat gaayet çalışkandır
Gaayet tutumludur[Only Registered Users Can See Links] yalnız
Pek hodgamdır[Only Registered Users Can See Links] bu bir kusur:
Hodkam olan zalim olur.

Bir gün ağustos böceği
Tembel tembel ötüp durmak
Neticesi aç kalarak
Karıncadan göreceği
Bürudete bakmaz[Only Registered Users Can See Links] gider
Bir lokma şey rica eder
Der ki: - Acıyınız bize
Coluk çocuk evde açız
Ianenize muhtacız.
Karınca bir yüreksize
Layık huşunetle sorar:
- Aç mısınız? Ya o kadar
Uzun[Only Registered Users Can See Links] güzel günler oldu.
O günlerde ne yaptınız?
Böcek inler: - Açız[Only Registered Users Can See Links] açız
Bakın benzim nasıl soldu
O günlerde gülen[Only Registered Users Can See Links] öten
Sazla[Only Registered Users Can See Links] sözle eğlenen ben
Bugün bakın ne haldeyim!
Vallah açız[Only Registered Users Can See Links] billah açız[Only Registered Users Can See Links]
Halimize acıyınız!
Karınca eğlenir: - Beyim[Only Registered Users Can See Links]
şimdi de raksedin[Only Registered Users Can See Links] ne var?
'Yazın çalan kışın oynar.'

[Farketmez]

Balıkçılar

- Bugün açız yine evlatlarım[Only Registered Users Can See Links] diyordu peder[Only Registered Users Can See Links]
Bugün açız yine; lakin yarın[Only Registered Users Can See Links] Ümid ederim[Only Registered Users Can See Links]
Sular biraz daha sakinleşir... Ne çare[Only Registered Users Can See Links] kader!

- Hayır[Only Registered Users Can See Links] sular ne kadar coşkun olsa ben giderim
Diyordu oğlu[Only Registered Users Can See Links] yarın sen biraz ninemle otur;
Zavallıcık yine kaç gündür işte hasta...

- Olur;
Biraz da sen çalış oğlum[Only Registered Users Can See Links] biraz da sen çabala;
Ninen baban[Only Registered Users Can See Links] iki miskin[Only Registered Users Can See Links] biz artık ölmeliyiz...
Cocuk düşündü şikayetli bir nazarla: - Ya biz[Only Registered Users Can See Links]
Ya ben nasıl yaşarım siz ölürseniz?

Hala
Dışarda gürleyerek kükremiş bir ordu gibi
Döğerdi sahili binlerce dalgalar asabi.

- Yarın sen ağları gün doğmadan hazırlarsın;
Sakın yedek biraz ip[Only Registered Users Can See Links] mantar almadan gitme...
Açınca yelkeni hiç bakma[Only Registered Users Can See Links] oynasın varsın;
Kayık çocuk gibidir: Oynuyor mu kaydetme[Only Registered Users Can See Links]
Dokunma keyfine; yalnız tetik bulun[Only Registered Users Can See Links] zira
Deniz kadın gibidir: Hiç inanmak olmaz ha!

Deniz dışarda uzun sayhalarla bir hırçın
Kadın gürültüsü neşreyliyordu ortalığa.

- Yarın küçük gidecek yalnız[Only Registered Users Can See Links] öyle mi[Only Registered Users Can See Links] balığa?
- O gitmek istedi; 'Sen evde kal!' diyor...
- Ya sakın
O gelmeden ben ölürsem?

Kadın bu son sözle
Düşündü kaldı; balıkçıyla oğlu yan gözle
Soluk dudaklarının ihtizaz-ı hasirine
Bakıp sükut ediyorlardı[Only Registered Users Can See Links] başlarında uçan
Kazayı anlatıyorlardı böyle birbirine.
Dışarda fırtına gittikçe pür-gazab[Only Registered Users Can See Links] cuşan
Bir ihtilac ile etrafa ra'şeler vererek
Uğulduyordu...

- Yarın yavrucak nasıl gidecek?

şafak sökerken o[Only Registered Users Can See Links] yalnız[Only Registered Users Can See Links] bir eski tekneciğin
Düğümlü[Only Registered Users Can See Links] ekli[Only Registered Users Can See Links] çürük ipleriyle uğraşarak
ılerliyordu; deniz aynı şiddetiyle şırak -
şırak döğüp eziyor köhne teknenin şişkin
Siyah kaburgasını... Ah açlık[Only Registered Users Can See Links] ah ümid!
Kenarda[Only Registered Users Can See Links] bir taşın üstünde bir hayal-i sefid
Eliyle engini guya işaret eyleyerek
Diyordu: 'Haydi nasibin o dalgalarda[Only Registered Users Can See Links] yürü!'

Yürür zavallı kırık teknecik[Only Registered Users Can See Links] yürür; 'Yürümek[Only Registered Users Can See Links]
Nasibin işte bu! Hala gözün kenarda... Yürü!'
Yürür[Only Registered Users Can See Links] fakat suların böyle kahr-ı hiddetine
Nasıl tahammül eder eski[Only Registered Users Can See Links] hasta bir tekne?

Deniz ufukta[Only Registered Users Can See Links] kadın evde muhtazır... ölüyor:
Kenarda üç gecelik bar-ı intizariyle[Only Registered Users Can See Links]
Bütün felaketinin darbe-i hasariyle[Only Registered Users Can See Links]
Tehi[Only Registered Users Can See Links] kazazede bir tekne karşısında peder
Uzakta bir yeri yumrukla gösterip gülüyor;
Yüzünde giryeli[Only Registered Users Can See Links] muzlim[Only Registered Users Can See Links] boğuk şikayetler...

[Farketmez]

Bana Kimsin Diye Sorma Meleğim

Bana kimsin diye sorma meleğim
Pek güzel dinle de izah edeyim
Nam-ı naçizime `Fikret' derler
Şi're de nisbetimi söylerler
Kaldığım varsa da gah ekmeksiz
Kalmadım şimdiye dek mesleksiz
Nur bekler gibi nısf-ı şebde
Bekledim on iki yıl mektebde
Sonra çıktım ne için bilmeyerek
Bu da bir cilve-i baht olsa gerek
Bab-ı Ali'ye müdavimlendim
Ehl-i namus diye mimlendim
Şimdi bir hayli eser sahibiyim
'Ahmed Ihsan'da musahhih gibiyim
Saye-i lutf-i cihan-banide
Hocayım Mekteb-i Sultani'de...

[Farketmez]

Doksan Beşe Doğru

Bir devr-i şeamet[Only Registered Users Can See Links] yine çiğnendi yeminler;
Çiğnendi[Only Registered Users Can See Links] yazık[Only Registered Users Can See Links] milletin ümmid-i bülendi!
Kanun diye topraklara sürtündü cebinler;
Kanun diye[Only Registered Users Can See Links] kanun diye kanun tepelendi...

Eyvah! Otuz üç yıl o zehir giryeleriyle[Only Registered Users Can See Links]
Hüsranları[Only Registered Users Can See Links] buhranları[Only Registered Users Can See Links] ehvali[Only Registered Users Can See Links] melali[Only Registered Users Can See Links]
Amal-ü devahisi ve sulh-ü seferiyle
Bir sel gibi akmış[Only Registered Users Can See Links] mütevekkil[Only Registered Users Can See Links] mütehali...
Yazsın bunu tarih-i iber hatt-ı zeriyle!

Ey bir dem-i rüya gibi geçmiş kara günler[Only Registered Users Can See Links]
Bir lahza edin seyr-i cahiminizi tekrar;
Dönsün bize o derin nazra-i muğber...
Heyhat! Otuz üç yıl[Only Registered Users Can See Links] otuz üç yıl bütün ekdar
Heyhat! Ne bir ders[Only Registered Users Can See Links] ne bir fikr-i mukarrer
Silmez fakat elvahını tarih-i muanit;
Doksan beşi aç! Gölgesi bir tac-ı harisin
Saklar mütelaşi[Only Registered Users Can See Links] mütereddit[Only Registered Users Can See Links] mütemerrit
Evca-ı şebengizini bir yevm-i habisin.
Hala o vesavis[Only Registered Users Can See Links] o desayis[Only Registered Users Can See Links] o mefasit.

Hala o şebin zeyl-i temadisi bu ezlam;
Hala o cehalet[Only Registered Users Can See Links] o tecahül ve o techil;
Hala vatan hissesi bir tude-i alam;
Hala düşünen başlara hep latme-i tenkil[Only Registered Users Can See Links]
Hala sırıtan dişlere hep lokma-i inam!
Hala tarafiyyet[Only Registered Users Can See Links] hasabiyyet[Only Registered Users Can See Links] nesebiyyet;
Hala: ‘Bu senindir[Only Registered Users Can See Links] bu benim!’ kısmeti cari;
Hala gazap altında hakikatle hamiyyet...
Hep dünkü terennüm[Only Registered Users Can See Links] sayıdan[Only Registered Users Can See Links] saygıdan ari;
Son nağmesi yalnız: Yaşasın sevgili millet!

Millet yaşamaz[Only Registered Users Can See Links] hakka tahassürle solurken
Sussun diye vicdanına yumruklar inerse;
Millet yaşamaz[Only Registered Users Can See Links] meclisi müstahkar olurken
İğfal ile[Only Registered Users Can See Links] tehdit ile titrer ve sinerse;
Millet yaşamaz maşer-i millet boğulurken!

Kanun diyoruz; nerde o mescud-i muhayyel?
Düşman diyoruz nerde bu? Hariçte mi[Only Registered Users Can See Links] biz mi?
Hürriyetimiz var[Only Registered Users Can See Links] diyoruz[Only Registered Users Can See Links] şanlı[Only Registered Users Can See Links] mübeccel;
Düşman bize kanun mu? Ya hürriyetimiz mi?
Bir hamlede biz bunları[Only Registered Users Can See Links] kahrettik en evvel.

Bir hamle-i mahnum-i tagallüple değiştik
Hürriyeti şahsiyyete[Only Registered Users Can See Links] kanunu gurura;
Heyhat! Otuz üç yıl geri düştük ve mühlik
Yoldan şu nedametli ve gafletli mürura
Bişüphe o humma-yi cünun oldu muharrik[Only Registered Users Can See Links]
Ey millete bir sille olan darbe-i münker[Only Registered Users Can See Links]
Ey hürmeti kanunu tepen sadme-i bidad[Only Registered Users Can See Links]
Milliyeti[Only Registered Users Can See Links] kanunu mukaddes tanıyan her
Vicdan seni lanetle[Only Registered Users Can See Links] mezelletle eder yad...

Düşsün sana meyyal-i tahakküm eğilen ser
Kopsun seni –bir hak diye- alkışlıyan eller

[Farketmez]

Haluk'un Bayramı

Baban diyor ki: 'Meserret çocukların[Only Registered Users Can See Links] yalnız
Çocukların payıdır! Ey güzel çocuk[Only Registered Users Can See Links] dinle;
Fakat sevincinle
Neler düşündürüyorsun[Only Registered Users Can See Links] bilir misin? ... Babasız[Only Registered Users Can See Links]
Ümitsiz[Only Registered Users Can See Links] ne kadar yavrucakların şimdi
Sıyah-ı mateme benzer terâne-i îdi!
Çıkar o süsleri artık[Only Registered Users Can See Links] sevindiğin yetişir;
Çıkar[Only Registered Users Can See Links] biraz da şu öksüz giyinsin[Only Registered Users Can See Links] eğlensin;
Biraz güzellensin
Şu ru-yı zerd-i sefalet... Evet meserrettir
Çocukların payı; lâkin sevincinle
Sevinmiyor şu yetim[Only Registered Users Can See Links] ağlıyor... Halûk[Only Registered Users Can See Links] dinle!

[Farketmez]

Haluk'un İnanci

Bir yaratici guc var[Only Registered Users Can See Links] ulu ve akpak[Only Registered Users Can See Links]
kutsal ve yuce[Only Registered Users Can See Links] ona vicdanla inandim.

Yeryuzu vatanim[Only Registered Users Can See Links] insansoyu milletimdir benim[Only Registered Users Can See Links]
ancak boyle dusunenin insan olacagina inandim.

Seytan da biziz cin de[Only Registered Users Can See Links] ne saytan ne melek var;
dunya donecek cennete insanla[Only Registered Users Can See Links] inandim.

Yaradilista evrim hep var[Only Registered Users Can See Links] hep olmus[Only Registered Users Can See Links] hep olacak[Only Registered Users Can See Links]
ben buna Tevrat'la[Only Registered Users Can See Links] Incil'le[Only Registered Users Can See Links] Kuran'la inandim.

Tekmil insanlar kardesi birbirinin... Bir hayal bu!
Olsun[Only Registered Users Can See Links] ben o hayale de bin canla inandim.

Insan eti yenmez; oh[Only Registered Users Can See Links] dedim icimden[Only Registered Users Can See Links] ne iyi[Only Registered Users Can See Links]
bir an icin dedelerimi unuttum da[Only Registered Users Can See Links] inandim.

Kan siddeti besler[Only Registered Users Can See Links] siddet kani; bu dusmanlik
kan atesidir[Only Registered Users Can See Links] sonmeyecek kanla[Only Registered Users Can See Links] inandim.

Elbet su mezar hayati zifiri karanligin ardindan
aydinlik bir kiyamet gunu gelecek[Only Registered Users Can See Links] buna imanla inandim.

Aklin[Only Registered Users Can See Links] o buyuk sihirbazin huneri onunde
yok olacak[Only Registered Users Can See Links] gercek disi ne varsa[Only Registered Users Can See Links] inandim.

Karanliklar sonecek[Only Registered Users Can See Links] yanacak hakkin isigi[Only Registered Users Can See Links]
patlayan bir volkan gibi bir anda[Only Registered Users Can See Links] inandim.

Kollar ve boyunlar cozulup[Only Registered Users Can See Links] baglanacak bir bir
yumruklar sangirdayan zincirlerle[Only Registered Users Can See Links] inandim.

Bir gun yapacak fen su kara topragi altin[Only Registered Users Can See Links]
bilim gucuyle olacak ne olacaksa... Inandim

[Farketmez]

Han-ı Yağma

Bu sofracık[Only Registered Users Can See Links] efendiler - ki iltikaama muntazır
Huzurunuzda titriyor - bu milletin hayatıdır;
Bu milletin ki mustarip[Only Registered Users Can See Links] bu milletin ki muhtazr!
Fakat sakın çekinmeyin[Only Registered Users Can See Links] yiyin[Only Registered Users Can See Links] yutun hapır hapır...

Yiyin efendiler yiyin[Only Registered Users Can See Links] bu han-ı iştiha sizin[Only Registered Users Can See Links]
Doyunca[Only Registered Users Can See Links] tıksırınca[Only Registered Users Can See Links] çatlayıncaya kadar yiyin!

Efendiler pek açsınız[Only Registered Users Can See Links] bu çehrenizde bellidir
Yiyin[Only Registered Users Can See Links] yemezseniz bugün[Only Registered Users Can See Links] yarın kalır mı kim bilir?
Bu nadi-i niam[Only Registered Users Can See Links] bakın kudumunuzla müftehir!
Bu hakkıdır gazanızın[Only Registered Users Can See Links] evet[Only Registered Users Can See Links] o hak da elde bir...

Yiyin efendiler yiyin[Only Registered Users Can See Links] bu han-ı iştiha sizin[Only Registered Users Can See Links]
Doyunca[Only Registered Users Can See Links] tıksırınca[Only Registered Users Can See Links] çatlayıncaya kadar yiyin!

Bütün bu nazlı beylerin ne varsa ortalıkta say
Haseb[Only Registered Users Can See Links] neseb[Only Registered Users Can See Links] şeref[Only Registered Users Can See Links] oyun[Only Registered Users Can See Links] düğün[Only Registered Users Can See Links] konak[Only Registered Users Can See Links] saray[Only Registered Users Can See Links]
Bütün sizin[Only Registered Users Can See Links] efendiler[Only Registered Users Can See Links] konak[Only Registered Users Can See Links] saray[Only Registered Users Can See Links] gelin[Only Registered Users Can See Links] alay;
Bütün sizin[Only Registered Users Can See Links] bütün sizin[Only Registered Users Can See Links] hazır hazır[Only Registered Users Can See Links] kolay kolay...

Yiyin efendiler yiyin[Only Registered Users Can See Links] bu han-ı iştiha sizin[Only Registered Users Can See Links]
Doyunca[Only Registered Users Can See Links] tıksırınca[Only Registered Users Can See Links] çatlayıncaya kadar yiyin!

Büyüklüğün biraz ağır da olsa hazmı yok zarar
Gurur-ı ihtiıamı var[Only Registered Users Can See Links] sürur-ı intikaamı var.
Bu sofra iltifatınızdan işte ab u tab umar.
Sizin bu baş[Only Registered Users Can See Links] beyin[Only Registered Users Can See Links] ciğer[Only Registered Users Can See Links] bütün şu kanlı lokmalar...

Yiyin efendiler yiyin[Only Registered Users Can See Links] bu han-ı iştiha sizin[Only Registered Users Can See Links]
Doyunca[Only Registered Users Can See Links] tıksırınca[Only Registered Users Can See Links] çatlayıncaya kadar yiyin!

Verir zavallı memleket[Only Registered Users Can See Links] verir ne varsa[Only Registered Users Can See Links] malını
Vücudunu[Only Registered Users Can See Links] hayatını[Only Registered Users Can See Links] ümidini[Only Registered Users Can See Links] hayalini
Bütün ferağ-ı halini[Only Registered Users Can See Links] olanca şevk-i balini.
Hemen yutun düşünmeyin haramını[Only Registered Users Can See Links] helalini...

Yiyin efendiler yiyin[Only Registered Users Can See Links] bu han-ı iştiha sizin[Only Registered Users Can See Links]
Doyunca[Only Registered Users Can See Links] tıksırınca[Only Registered Users Can See Links] çatlayıncaya kadar yiyin!

Bu harmanın gelir sonu[Only Registered Users Can See Links] kapıştırın giderayak!
Yarın bakarsınız söner bugün çıtırdayan ocak!
Bugünkü mideler kavi[Only Registered Users Can See Links] bugünkü çorbalar sıcak[Only Registered Users Can See Links]
Atıştırın[Only Registered Users Can See Links] tıkıştırın[Only Registered Users Can See Links] kapış kapış[Only Registered Users Can See Links] çanak çanak...

Yiyin efendiler yiyin[Only Registered Users Can See Links] bu han-ı iştiha sizin[Only Registered Users Can See Links]
Doyunca[Only Registered Users Can See Links] tıksırınca[Only Registered Users Can See Links] çatlayıncaya kadar yiyin