Yorgun Yürek
11 June 2009, 07:26
[Only Registered Users Can See Links]
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Artiodactyla (Çift toynaklılar)
Alt takım: Ruminantia (Geviş getirenler)
Familya: Moschidae (Misk geyiğigiller) Gray[Only Registered Users Can See Links] 1821
Misk geyikleri veya Misk geyiğigiller (Moschidae)[Only Registered Users Can See Links] geyikgiller ile yakın akraba olan bir çift toynaklı familyadır. Eski sınıflandırılmalarda geyikgillere ait oldukları kabul edilirdi[Only Registered Users Can See Links] ama artık ayrı bir familyaya ayrılmaktadırlar.
Özellikler
Misk geyikleri birbirlerine çok benzer ve bu yüzden bazı bilimciler onların hatta tek bir tür olduğunu savunur. Boyları 60 cm[Only Registered Users Can See Links] uzunlukları 90 cm ve ağırlıkları 10 kg civarında olur. Kaba ve sert kıllardan oluşan postu sırtında parlak kahve*rengiyle karışık boz benekli[Only Registered Users Can See Links] alt bölümlerinde soluk kahverengi ya da bozdur. Renkleri çoğunlukla koyu kahverengi olur[Only Registered Users Can See Links] türden türe ufak renk farkları olabilir. Çoğu geyik*ten farklı olarak boynuzları yoktur. Bunun yerine en çok dikkati çeken özellikleri ağızlarından aşağıya doğru dikilen iki uzun dişe sahip olmalarıdır. Bu dişler erkeklerde 7 cm uzunluğa ulaşır. İsimlerini veren ve ağır bir koku üreten misk bezeleri cinsel organlarının önünde yer alır.
Misk geyiğinin erkeği[Only Registered Users Can See Links] karın derisindeki salgıbezinden keskin kokulu[Only Registered Users Can See Links] kahverengimsi ve kıvamlı bir sıvı salgılar. Misk denen bu salgı[Only Registered Users Can See Links] parfüm yapımında kullanılan değerli bir hammaddedir. Misk tüketiminin büyük bo*yutlara ulaşması[Only Registered Users Can See Links] misk geyiklerinin aşırı avla*narak kırıma uğratılmasına ve soylarının tü*kenebilecek ölçüde azalmasına yol açmıştır.
Ayrıca kuyruklarında da çürük kokusu üreten diğer bir beze daha bulunur.
Yayılım
Misk geyikleri dağ hayvanlarıdır. Türlerden birisi Himalaya dağlarında[Only Registered Users Can See Links] diğerleri Kore'nin[Only Registered Users Can See Links] Çin'in[Only Registered Users Can See Links] Sibirya'nın[Only Registered Users Can See Links] Kazakistan'ın ve Moğolistan'ın dağlık bölgelerinde (örneğin Altay dağları) yaşarlar. 2.500 ila 3.500 metre yükseklik civarında yaşamayı tercih ederler.
Misk geyiği (Moschus moschiferus) Asya'nın orta ve kuzeydoğu kesimlerinde[Only Registered Users Can See Links] yüksek*liği 3.800 metreye kadar ulaşan dağlık yerler*deki ağaçlar ya da çalılar arasında yaşar.
Yaşam şekli
Çiftleşme zamanının haricinde misk geyikleri kesinlikle yalnız yaşar. İki erkek tesadüfen karşılaşırlarsa[Only Registered Users Can See Links] uzun dişlerini silah olarak kullanarak dövüşmeye başlıyabilir. Bu dişleri ile birbirleri üzerinde derin yaralar bırakabilirler.
Misk geyikleri gece aktif olurlar. Ot ve yosun ile beslenirler. Kış aylarında ince dallar ve diğer daha sert bitkiler de yiyebilirler.
Bir ya da iki yavru getirirler dünyaya. Bu yavrular doğduklarında benekli olurlar.
Besinlerini likenler[Only Registered Users Can See Links] kökler[Only Registered Users Can See Links] otlar ve öbür yenebilecek bitkiler oluşturur. Geceleri orta*ya çıkan misk geyikleri genellikle yalnız do*laşmayı yeğler[Only Registered Users Can See Links] ender olarak gruplar halinde bulunurlar.
Türler
Himalaya misk geyiği (Moschus chrysogaster); kuzey Afganistan[Only Registered Users Can See Links] Tibet[Only Registered Users Can See Links] Kaşmir[Only Registered Users Can See Links] Nepal[Only Registered Users Can See Links] Butan[Only Registered Users Can See Links] Sikkim
Sibirya misk geyiği (Moschus moschiferus); doğu Sibirya[Only Registered Users Can See Links] Moğolistan[Only Registered Users Can See Links] kuzey Çin[Only Registered Users Can See Links] Kore[Only Registered Users Can See Links] Sahalin
Kara misk geyiği (Moschus fuscus); Yunnan (Çin)[Only Registered Users Can See Links] kuzey Burma[Only Registered Users Can See Links] güney doğu Tibet
Çin misk geyiği (Moschus berezovskii); güney ve orta Çin[Only Registered Users Can See Links] kuzey Vietnam
Bunların yanında Moschus sifanicus ve Moschus leucogaster isimlerine rastlanabilinir; bu türler artık Himalaya misk geyiğinin alt türleri olarak görülürler.
Birde sucul misk geyiği vardır[Only Registered Users Can See Links] ama bu hayvan cüce geyikgiller familyasına aitdir.
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Artiodactyla (Çift toynaklılar)
Alt takım: Ruminantia (Geviş getirenler)
Familya: Moschidae (Misk geyiğigiller) Gray[Only Registered Users Can See Links] 1821
Misk geyikleri veya Misk geyiğigiller (Moschidae)[Only Registered Users Can See Links] geyikgiller ile yakın akraba olan bir çift toynaklı familyadır. Eski sınıflandırılmalarda geyikgillere ait oldukları kabul edilirdi[Only Registered Users Can See Links] ama artık ayrı bir familyaya ayrılmaktadırlar.
Özellikler
Misk geyikleri birbirlerine çok benzer ve bu yüzden bazı bilimciler onların hatta tek bir tür olduğunu savunur. Boyları 60 cm[Only Registered Users Can See Links] uzunlukları 90 cm ve ağırlıkları 10 kg civarında olur. Kaba ve sert kıllardan oluşan postu sırtında parlak kahve*rengiyle karışık boz benekli[Only Registered Users Can See Links] alt bölümlerinde soluk kahverengi ya da bozdur. Renkleri çoğunlukla koyu kahverengi olur[Only Registered Users Can See Links] türden türe ufak renk farkları olabilir. Çoğu geyik*ten farklı olarak boynuzları yoktur. Bunun yerine en çok dikkati çeken özellikleri ağızlarından aşağıya doğru dikilen iki uzun dişe sahip olmalarıdır. Bu dişler erkeklerde 7 cm uzunluğa ulaşır. İsimlerini veren ve ağır bir koku üreten misk bezeleri cinsel organlarının önünde yer alır.
Misk geyiğinin erkeği[Only Registered Users Can See Links] karın derisindeki salgıbezinden keskin kokulu[Only Registered Users Can See Links] kahverengimsi ve kıvamlı bir sıvı salgılar. Misk denen bu salgı[Only Registered Users Can See Links] parfüm yapımında kullanılan değerli bir hammaddedir. Misk tüketiminin büyük bo*yutlara ulaşması[Only Registered Users Can See Links] misk geyiklerinin aşırı avla*narak kırıma uğratılmasına ve soylarının tü*kenebilecek ölçüde azalmasına yol açmıştır.
Ayrıca kuyruklarında da çürük kokusu üreten diğer bir beze daha bulunur.
Yayılım
Misk geyikleri dağ hayvanlarıdır. Türlerden birisi Himalaya dağlarında[Only Registered Users Can See Links] diğerleri Kore'nin[Only Registered Users Can See Links] Çin'in[Only Registered Users Can See Links] Sibirya'nın[Only Registered Users Can See Links] Kazakistan'ın ve Moğolistan'ın dağlık bölgelerinde (örneğin Altay dağları) yaşarlar. 2.500 ila 3.500 metre yükseklik civarında yaşamayı tercih ederler.
Misk geyiği (Moschus moschiferus) Asya'nın orta ve kuzeydoğu kesimlerinde[Only Registered Users Can See Links] yüksek*liği 3.800 metreye kadar ulaşan dağlık yerler*deki ağaçlar ya da çalılar arasında yaşar.
Yaşam şekli
Çiftleşme zamanının haricinde misk geyikleri kesinlikle yalnız yaşar. İki erkek tesadüfen karşılaşırlarsa[Only Registered Users Can See Links] uzun dişlerini silah olarak kullanarak dövüşmeye başlıyabilir. Bu dişleri ile birbirleri üzerinde derin yaralar bırakabilirler.
Misk geyikleri gece aktif olurlar. Ot ve yosun ile beslenirler. Kış aylarında ince dallar ve diğer daha sert bitkiler de yiyebilirler.
Bir ya da iki yavru getirirler dünyaya. Bu yavrular doğduklarında benekli olurlar.
Besinlerini likenler[Only Registered Users Can See Links] kökler[Only Registered Users Can See Links] otlar ve öbür yenebilecek bitkiler oluşturur. Geceleri orta*ya çıkan misk geyikleri genellikle yalnız do*laşmayı yeğler[Only Registered Users Can See Links] ender olarak gruplar halinde bulunurlar.
Türler
Himalaya misk geyiği (Moschus chrysogaster); kuzey Afganistan[Only Registered Users Can See Links] Tibet[Only Registered Users Can See Links] Kaşmir[Only Registered Users Can See Links] Nepal[Only Registered Users Can See Links] Butan[Only Registered Users Can See Links] Sikkim
Sibirya misk geyiği (Moschus moschiferus); doğu Sibirya[Only Registered Users Can See Links] Moğolistan[Only Registered Users Can See Links] kuzey Çin[Only Registered Users Can See Links] Kore[Only Registered Users Can See Links] Sahalin
Kara misk geyiği (Moschus fuscus); Yunnan (Çin)[Only Registered Users Can See Links] kuzey Burma[Only Registered Users Can See Links] güney doğu Tibet
Çin misk geyiği (Moschus berezovskii); güney ve orta Çin[Only Registered Users Can See Links] kuzey Vietnam
Bunların yanında Moschus sifanicus ve Moschus leucogaster isimlerine rastlanabilinir; bu türler artık Himalaya misk geyiğinin alt türleri olarak görülürler.
Birde sucul misk geyiği vardır[Only Registered Users Can See Links] ama bu hayvan cüce geyikgiller familyasına aitdir.