Yaz İshali Nedir ? Yaz İshali Hakkında..

[Yorgun Yürek]

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yıldız Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yaz aylarında daha fazla su tüketildiğinihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bu tüketimin beklenmeyen bir sonucu olan yaz ishallerininhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif çoğunlukla mikroplu suların içilmesi veya bu sularla yıkanmış meyve ve sebzelerin yenilmesiyle ortaya çıktığını bildirdi.


İshale neden olan pek çok durum olduğunuhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif nedenlerin başında mikrobik ishaller geldiğinihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yaz ishallerinin de bu gruptan olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yıldız Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "Mikroplar dışında başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif çeşitli mide-bağırsak hastalıklarıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bazı hormonal hastalıklarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bağırsak veya bağırsak komşuluğunda ortaya çıkan tümöral durumlarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif aşırı ve ani ısı değişimleri de ishale neden olabilir" dedi.


Heyecanlanmahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif üzüntühttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif korkuhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif stres gibi durumların da ishale neden olabileceğine dikkat çeken Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yaz ishaline neden olan mikroplarınhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bakteriler ile protozoon denilen gözle görülmeyen parazitler olduğunu ifade etti.


Prof. Dr. Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif doğadaki sıcaklık artışıyla tüm canlıların su ihtiyaçlarının da buna paralel olarak arttığınıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif dolayısıyla insanların yaz aylarında daha fazla su tükettiğinihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bu tüketimin beklenmeyen bir sonucu olan yaz ishallerinin çoğunlukla mikroplu suların içilmesi veya bu sularla yıkanmış meyve ve sebzelerin yenilmesiyle ortaya çıktığını vurguladı.


Bazen insanların ishal olup bu mikropları dışkıları ile çevreye yayabileceğinihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif dışkıyla bulaşmış ellerin ağza götürülmesi sonucu da ishal olabileceğini açıklayan Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "Her zaman kullanılan suların sağlıklı olup olmadığını bilmek mümkün olmaz. Doğadahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif özellikle insan ve hayvan dışkılarıyla kirlenmiş sularda yaşayanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ishal nedeni olabilecek çeşitli mikroplar bulunmaktadır. Bunlar özellikle durgun sulardahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kanalizasyonun karıştığı sulardahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif iyi ilaçlanmamış içme ve kullanma sularındahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif özellikle yaz aylarında uzun süre canlı kalarak çoğalır. Bu suların içilmesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif sıcak ortamda beklemiş gıdalarınhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif örneğin çiğ sebzelerle hazırlanmış salataların ve meyvelerin tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplarhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ağız yoluyla alınarak insanların bağırsaklarına ulaşır. Bunların bir kısmı bağırsak duvarında iltihap oluşturarakhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif hem bağırsak hareketlerini artırır hem de bağırsağa su ve iltihaplı hücrelerin geçişine neden olur; bir kısmı da bağırsakta iltihap yapmadanhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif salgıladıkları toksin denilen zehirli maddelerin etkisiyle su ve tuz geçişini artırmak suretiyle ishale neden olur" diye konuştu.


Su gibi tariflenen ishallerin çoğunluğunun paraziter nedenli olduğuna değinerekhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "En sık giardia denilen protozoon ishale neden olur. Bu tip ishallerin en ciddisi ve hayatı tehdit edeni ise dışkının pirinç suyu görüntüsü olarak tariflendiğihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kolera bakterisinin yaptığı ishaldir" diyen Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif iltihaplı dışkılamaya neden olan bakterilere ise tifo ve tifo benzeri hastalıklara neden olan salmonella bakterilerini örnek verebileceğini kaydetti.


Kalın bağırsakta ishale neden olan bakterilerin bir kısmının ve bazı parazitlerin dışkının iltihaplıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif sümüksü görünmesinehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif aynı zamanda barsak duvarını da zedeleyerek damarların kanamasına neden oldukları içinhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kanlı olmasına da neden olacağı uyarısı yapan Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "Dışkının böyle kanlı ve iltihaplı olması dizanteri olarak adlandırılır. Nedenlerinden birisi şigella denilen bakterihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bir diğeri amip denilen protozoondur. İshalle birlikte bulunan diğer belirtiler karın ağrısıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif karında buruntu hissihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif bazen bulantıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif iltihabi durumlarda bunlara ilaveten ateş olarak karşımıza çıkar" şeklinde konuştu.

[Yorgun Yürek]

SIVI VE TUZ KAYBINA DİKKAT
Dışkılamadan sonra tam rahatlayamamanın da bir diğer belirti olabileceğine işaret eden Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "Örneğin kalın barsak ishallerinde ağrı ve rahatlayamama sıktır. Aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak kalp damar sisteminehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif böbreklerehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif sinir sistemine ait kalp ritm bozukluklarıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif böbrek yetmezliğihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif şuur bozuklukları gibi belirtiler de olabilir. Dilin kurumasıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif cildin parlaklıkhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif nem ve yumuşaklığını kaybetmesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif gözlerin göz çukuruna çökmesi gibi belirtilerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif su kaybının işaretleridir" açıklamasını yaptı.
İshal olunca ilk tedbir olarak kaybedilen su ve tuzu geri koymak için pratik olarak hazırlanacak şekerlihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif sofra tuzlu ve karbonatlı suyun içilmesinin önemine dikkat çeken Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif şunları söyledi:
"Bir litre kaynatılmışhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şekerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılırhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif içilebildiği kadar sık aralıklarla içilir. Ancak mikrobik ishallerin hemen hepsi 24 saatten fazla devam eder ve hemen hepsi ilaç tedavisi almadan düzelmez. Bu nedenlehttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif 24 saatten fazla süren ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurularak muayene ve tetkik olunması gerekir. Çünkü farkında olmadan dışkımız yoluyla çevreye mikrop bulaştırabilirhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ayrıca ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açmasına neden olabiliriz. Sağlık kuruluşundahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif şüphelenilen gıdaların ve suyun olup olmadığı ve ne zaman tüketildiğihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ishalin ne zaman başladığıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif karın ağrısıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ateşhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif dışkıda iltihap ve/veya kan olup olmadığıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yakınımızda başka hasta insanların olup olmadığı sorulmalı. Muayenenin ardından dışkı tahlili ve kültürühttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kan sayımı ve gerekirse diğer kan tetkikleri istenmeli. Tüm verilere göre hekim tedaviye karar vermeli"


Yaz ishalinin tedavisiyle ilgili de bilgi veren Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif sıvı ve tuz kaybının az olduğuhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ishalin hastanın konforunu çok bozmadığı durumlardahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif hastaneye yatırılmadan genellikle sadece uygun bir diyetle hastanın ayaktan tedavi edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif "Aşırı su ve tuz kaybıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ağır dizanteri hallerihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kolera şüphesi olan durumlarda hasta mutlaka hastaneye yatırılarak öncelikle kaybedilen su ve tuzun yerine konması amacıyla serum verilirhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif daha sonra uygun ilaçlara başlanır. İshali olan kimselerin düzelene kadar posasız ve yağsız gıdalar alması gerekir. Yani sebze ve meyvelerhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kuru yemişhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif çikolatahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif kızartmalar gibi gıdalar alınmamalıdır. Yağsız makarnahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif pirinç pilavıhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif haşlanmış patates-patates püresihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif haşlanmış yağsız et ve tavukhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yağsız ızgara köfte yenebilir. Ayrıca bol miktarda içecek alınmalıdır" dedi.
Uygun tedaviyle yaz ishallerinin tedavisinin oldukça yüz güldürücü olduğuna değinen Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif hemen hepsinde iyileşmenin tam olduğunu anlattı. Ancak mikroplu ortamla temas devam ediyorsahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif gerekli tedbirler alınmadıysahttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif ishalin tekrarlama şansının her zaman varolduğunu belirten Pekşenhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif yaz ishallerinin önlenmesiyle ilgili de şu bilgileri verdi:
"Bu ishallerin önlenmesinin en önemli yoluhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif menşei bilinmeyen suların tüketilmemesi ve kişisel temizliğe dikkat edilmesihttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif özellikle ellerin her yemekten önce ve sonra yıkanmasıdır. Kullanılan ve içilen suların klorlanması pek çok mikrobun yaşamasını önler. Şüpheli sularınhttp://www.tekplatform.com/images/smilies/virgs.gif şüpheli olmasa bile salgın olduğu bilinen yerlerdeki suların kaynatılarak kullanılması gereklidir"