ceyLin
16 November 2008, 18:34
HÜCRE ZARI
Hücre zarını ayırarak doğrudan analizlerden önce hücre zarının moleküler yapısı hakkındaki kuramlar[Only Registered Users Can See Links] dolaylı kanıtlara dayanır. Yağda eriyen maddeler hücre zarından kolayca geçebildiği için[Only Registered Users Can See Links] Overton (1902)[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının ince bir lipit tabakasından yapıldığını ileri sürmüştür. Gorter ve Grendel (1902)[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının iki lipit molekülü kalınlığında bir tabaka (bilayer) olduğunu ileri sürmüşlerdir. Geçirgenlik[Only Registered Users Can See Links] yüzey gerilimi elektrik ve kimyasal özelliklerini göz önünde bulundurarak[Only Registered Users Can See Links] Danielli ve Davson 1935'de hücre zarının Simetrik Zar Modelini teklif etmişlerdir. Bu modele göre[Only Registered Users Can See Links] zarın yapısında tek tabakalı iki protein yaprağı arasında lipit molekülleri vardır. Lipt moleküllerinin polar uçları (hidrofilik kısımları) dışa doğrudur ve protein tabakalarıyla örtülüdür. Moleküler yapıyla ilgili ikinci model[Only Registered Users Can See Links] Robertson (1959) tarafından teklif edilen Asimetrik Zar Modelidir. Asimetrik zar modelinde[Only Registered Users Can See Links] ortada iki molekül kalınlığında lipit tabakası[Only Registered Users Can See Links] iki tarafında da tek molekül kalınlığında protein tabakası vardır. İki model de birbirine benzemekle[Only Registered Users Can See Links] arasındaki fark; birinci simetrik modelde ortadaki lipit molekül sırasının veya tabakasının kalınlığı belli değildir. Yani[Only Registered Users Can See Links] iki veya daha fazla lipit molekül sırasının bulunup bulunmadığını gösteren hiçbir kanıt yoktur. Oysa[Only Registered Users Can See Links] asimetrik modelde ortadaki lipit moleküllerinin sayısı sadece ikidir. İki model arasında ikinci önemli fark[Only Registered Users Can See Links] lipit tabakasının iki yanındaki protein tabakalarının simetrik modele simetrik[Only Registered Users Can See Links] asimetrik modele ise[Only Registered Users Can See Links] kendisine eklenen yeni elementlerden dolayı sitoplazma tarafındaki protein tabakasının dıştaki protein tabakasından belli kimyasal farklar göstermesi[Only Registered Users Can See Links] yani asimetrik oluşudur. Daha sonraları ortaya çıkan teori ise[Only Registered Users Can See Links] Danielli-Davson'un modelidir. Danielli-Davson'a göre[Only Registered Users Can See Links] lipit moleküllerinin polar[Only Registered Users Can See Links] hidrofilik uçlarının koyu bölgeleri şekillendirdiği[Only Registered Users Can See Links] polar olmayan[Only Registered Users Can See Links] hidrofobik yağ asidi zincirlerinin açık renk bölgeleri şekillendirdiği düşünülmektedir. Bu modellerde hücre zarı[Only Registered Users Can See Links] fosfolipit elementlerin kimyasal özelliğinden dolayı iki tabakalı görülür. Bu üç tabakalı yapı[Only Registered Users Can See Links] plazma zarı dışında hücrenin sitoplazmada bulunan tüm zarlı yapılarında da görülmektedir. Danielli-Davson ve Robertson modelleri[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının elektriksel ve pasif geçirgenlik özelliklerini açıklamak yeterlidir. Bununla beraber[Only Registered Users Can See Links] zardaki protein elemanlarının aktif taşınmayı nasıl gerçekleştirdiğini anlamak bu modelle zordur. Danielli ve Davson modelinin[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının işleyişini tam olarak ortaya koyamamasından dolayı[Only Registered Users Can See Links] yeni hücre zarı modelleri geliştirilmiştir. 1972 yılında Singer ve Nicolson tarafından hücre zarının tüm özelliklerin açıklayan bir model ileri sürülmüştür. Böylece[Only Registered Users Can See Links] Mozaik Zar Modeli ya da Akışkan-Mozaik Zar Modeli1966 yılında Singer ve Lenard tarafından ortaya atılmasına rağmen[Only Registered Users Can See Links] 1972'de yayınlanmıştır. Bu modelde fosfolipit tabakaları daha önceki modellerdekine benzer şekilde hidrofilik başları zarın yüzeyine doğru[Only Registered Users Can See Links] hidrofobik kuyrukları ise[Only Registered Users Can See Links] içe doğru sıralanır. Asıl farklılık proteinlerin dizilişinde görürlür. Bu modelde proteinler zarın hem iç[Only Registered Users Can See Links] hem dış yüzeyinde mozaik şekilde dağılırlar ve devamlı bir tabaka meydana getirmezler. Hücre zarında bulunan zar proteinleri; bu modelde yağ tabakasının her iki yüzünde olan Ekstrinsik Proteinler[Only Registered Users Can See Links] yağ tabakasının içine gömülmüş olanlar ise; İntrinsik Proteinler olarak kabul edilmiştir. Bir lipit denizinde yüzen[Only Registered Users Can See Links] protein ve glikoproteinlerden yapılmış[Only Registered Users Can See Links] almaç denilen özel bölgelerle dışarıya açılan bir model olarak Mozaik Zar Modeli günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.
[Only Registered Users Can See Links]
Hücre zarını ayırarak doğrudan analizlerden önce hücre zarının moleküler yapısı hakkındaki kuramlar[Only Registered Users Can See Links] dolaylı kanıtlara dayanır. Yağda eriyen maddeler hücre zarından kolayca geçebildiği için[Only Registered Users Can See Links] Overton (1902)[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının ince bir lipit tabakasından yapıldığını ileri sürmüştür. Gorter ve Grendel (1902)[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının iki lipit molekülü kalınlığında bir tabaka (bilayer) olduğunu ileri sürmüşlerdir. Geçirgenlik[Only Registered Users Can See Links] yüzey gerilimi elektrik ve kimyasal özelliklerini göz önünde bulundurarak[Only Registered Users Can See Links] Danielli ve Davson 1935'de hücre zarının Simetrik Zar Modelini teklif etmişlerdir. Bu modele göre[Only Registered Users Can See Links] zarın yapısında tek tabakalı iki protein yaprağı arasında lipit molekülleri vardır. Lipt moleküllerinin polar uçları (hidrofilik kısımları) dışa doğrudur ve protein tabakalarıyla örtülüdür. Moleküler yapıyla ilgili ikinci model[Only Registered Users Can See Links] Robertson (1959) tarafından teklif edilen Asimetrik Zar Modelidir. Asimetrik zar modelinde[Only Registered Users Can See Links] ortada iki molekül kalınlığında lipit tabakası[Only Registered Users Can See Links] iki tarafında da tek molekül kalınlığında protein tabakası vardır. İki model de birbirine benzemekle[Only Registered Users Can See Links] arasındaki fark; birinci simetrik modelde ortadaki lipit molekül sırasının veya tabakasının kalınlığı belli değildir. Yani[Only Registered Users Can See Links] iki veya daha fazla lipit molekül sırasının bulunup bulunmadığını gösteren hiçbir kanıt yoktur. Oysa[Only Registered Users Can See Links] asimetrik modelde ortadaki lipit moleküllerinin sayısı sadece ikidir. İki model arasında ikinci önemli fark[Only Registered Users Can See Links] lipit tabakasının iki yanındaki protein tabakalarının simetrik modele simetrik[Only Registered Users Can See Links] asimetrik modele ise[Only Registered Users Can See Links] kendisine eklenen yeni elementlerden dolayı sitoplazma tarafındaki protein tabakasının dıştaki protein tabakasından belli kimyasal farklar göstermesi[Only Registered Users Can See Links] yani asimetrik oluşudur. Daha sonraları ortaya çıkan teori ise[Only Registered Users Can See Links] Danielli-Davson'un modelidir. Danielli-Davson'a göre[Only Registered Users Can See Links] lipit moleküllerinin polar[Only Registered Users Can See Links] hidrofilik uçlarının koyu bölgeleri şekillendirdiği[Only Registered Users Can See Links] polar olmayan[Only Registered Users Can See Links] hidrofobik yağ asidi zincirlerinin açık renk bölgeleri şekillendirdiği düşünülmektedir. Bu modellerde hücre zarı[Only Registered Users Can See Links] fosfolipit elementlerin kimyasal özelliğinden dolayı iki tabakalı görülür. Bu üç tabakalı yapı[Only Registered Users Can See Links] plazma zarı dışında hücrenin sitoplazmada bulunan tüm zarlı yapılarında da görülmektedir. Danielli-Davson ve Robertson modelleri[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının elektriksel ve pasif geçirgenlik özelliklerini açıklamak yeterlidir. Bununla beraber[Only Registered Users Can See Links] zardaki protein elemanlarının aktif taşınmayı nasıl gerçekleştirdiğini anlamak bu modelle zordur. Danielli ve Davson modelinin[Only Registered Users Can See Links] hücre zarının işleyişini tam olarak ortaya koyamamasından dolayı[Only Registered Users Can See Links] yeni hücre zarı modelleri geliştirilmiştir. 1972 yılında Singer ve Nicolson tarafından hücre zarının tüm özelliklerin açıklayan bir model ileri sürülmüştür. Böylece[Only Registered Users Can See Links] Mozaik Zar Modeli ya da Akışkan-Mozaik Zar Modeli1966 yılında Singer ve Lenard tarafından ortaya atılmasına rağmen[Only Registered Users Can See Links] 1972'de yayınlanmıştır. Bu modelde fosfolipit tabakaları daha önceki modellerdekine benzer şekilde hidrofilik başları zarın yüzeyine doğru[Only Registered Users Can See Links] hidrofobik kuyrukları ise[Only Registered Users Can See Links] içe doğru sıralanır. Asıl farklılık proteinlerin dizilişinde görürlür. Bu modelde proteinler zarın hem iç[Only Registered Users Can See Links] hem dış yüzeyinde mozaik şekilde dağılırlar ve devamlı bir tabaka meydana getirmezler. Hücre zarında bulunan zar proteinleri; bu modelde yağ tabakasının her iki yüzünde olan Ekstrinsik Proteinler[Only Registered Users Can See Links] yağ tabakasının içine gömülmüş olanlar ise; İntrinsik Proteinler olarak kabul edilmiştir. Bir lipit denizinde yüzen[Only Registered Users Can See Links] protein ve glikoproteinlerden yapılmış[Only Registered Users Can See Links] almaç denilen özel bölgelerle dışarıya açılan bir model olarak Mozaik Zar Modeli günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.
[Only Registered Users Can See Links]