PDA

Orijinalini görmek için tıklayınız : Cezayir


Syst3m
11 January 2015, 05:33
Cezayir (Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti), Kuzey Afrika ([Only Registered Users Can See Links])'da ülke, Afrika'nın Sudan ([Only Registered Users Can See Links])'dan sonra ikinci büyük ülkesi. Cezayir'in komşuları kuzeydoğuda Tunus ([Only Registered Users Can See Links]), doğuda Libya ([Only Registered Users Can See Links]), güneydoğuda Nijer ([Only Registered Users Can See Links]), güneybatıda Moritanya ([Only Registered Users Can See Links]) ve Mali ([Only Registered Users Can See Links]), batıda Fas ([Only Registered Users Can See Links]) ve Batı Sahra ([Only Registered Users Can See Links])'dır. Etnik açıdan bir İslam, Arap ([Only Registered Users Can See Links](halk)) ve Berberi ([Only Registered Users Can See Links]) ülkesidir. Ülke ismi (El Cazayir) Arapçada "adalar" anlamına gelir.

Tarih

Cezayir'de 2 milyon yaşında hominid ([Only Registered Users Can See Links]) iskeletleri bulunmuştur. Araştırmacılar, ülkede Yontmataş çağından ([Only Registered Users Can See Links]) kalma homo habilis ([Only Registered Users Can See Links]) ve homo erectus ([Only Registered Users Can See Links]) fosilleri de ortaya çıkartmıştır.
Cilalıtaş ([Only Registered Users Can See Links]) devrinde şu anda Sahra Çölü ([Only Registered Users Can See Links])'nün bulunduğu alanlar daha sulaktı. Böylece Cezayir'in şu anda çöl olan güney bölgesinde insanlar yaşayabiliyordu. Bu dönemden kalma mağara resimleri bulunmaktadır.
Antik çağda Cezayir'in tarih sahnesine girmesi, Berberi ([Only Registered Users Can See Links]) kökenli 22. Mısır ([Only Registered Users Can See Links]) hanedanının kurulmasıyla oldu. Usta süvariler olan Berberiler, Mısır'da paralı asker olarak görev aldılar. Diğer taraftan, Berberiler Kartaca ([Only Registered Users Can See Links]) ile de diplomatik ilişki kurdular.
Eski Yunanistan ([Only Registered Users Can See Links]) ve Roma İmparatorluğu ([Only Registered Users Can See Links])'nda Numidya (Νομαδια) olarak bilinen yörenin adı, Yunanca ([Only Registered Users Can See Links]) "göçebe" anlamındaki nomados (νομαδος) kelimesinden gelir. Massinissa ([Only Registered Users Can See Links]), İkinci Pön Savaşı ([Only Registered Users Can See Links])'nda Numidya'yı birleştirmeyi başardı. Daha sonra ülke Roma İmparatorluğu'nun bir eyaleti haline geldi. Cezayir, topraklarında en çok Roma kalıntısı bulunan Akdeniz ülkesidir.

Cezayir Soykırımı

2005 ve 2006 yıllarında Cezayir Devlet Başkanı Fransa ([Only Registered Users Can See Links])'yı soykırım yapmakla suçlamış ve Paris ([Only Registered Users Can See Links])'ten bir özür beklediklerini açıklamıştır. Ancak Fransa ([Only Registered Users Can See Links]) iddiaları kabul etmemiş ve konunun tarihçilere bırakılması gerektiğini öne sürmüştür.

Yönetim şekli

Ülkenin başında 5 yılda bir seçilen cumhurbaşkanı bulunur. Cumhurbaşkanı ayrıca Bakanlar Meclisi ve Yüksek Güvenlik Konseyi'nin de başıdır. Cumhurbaşkanı ayrıca bakanları ve başbakanı da atar.
Coğrafya
[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Cezayir'in siyasi haritası


Cezayir, 2.381.741 km²'lik alanıyla Akdeniz ([Only Registered Users Can See Links])'in en büyük, Afrika ([Only Registered Users Can See Links]) kıtasının ise Sudan ([Only Registered Users Can See Links])'dan sonra ikinci büyük ülkesidir. Güney kesiminde, Sahra çölünün önemli bir kısmını toprakları içine alır.
Cezayir'in kıyıları genelde dağlara çok yakın ve sarptır, fazla doğal liman yoktur.
Kıyının hemen gerisinde Atlas Dağları ([Only Registered Users Can See Links]), Fas ([Only Registered Users Can See Links])'tan başlayarak doğuya doğru iki şerit halinde Tunus ([Only Registered Users Can See Links])'a kadar 2400 km. boyunca uzanır. Kuzeydeki dağ sırasına Tell Atlasları, güneydekine ise Sahra Atlasları denir. İki dağ silsilesi arasında büyük ovalar ve yaylalar yer alır. Bu iki sıra doğuda Tunus ([Only Registered Users Can See Links]) sınırına doğru birbirine yakınlaşır. Atlas sıradağlarının Cezayir'deki kısmının en yüksek noktası yaklaşık 2.900 m. irtifadadır.
Ancak Cezayir'in en yüksek noktası, Sahra'nın ortasındaki Hoggar kitlesinde 3.003 metre yükseklikteki Tahat zirvesidir.

İklim

Ülkenin kuzey bölgesinde Akdeniz iklimi ([Only Registered Users Can See Links]), güneyinde ise çöl iklimi hakimdir. Deniz kıyısındaki yerleşimlerde kış ortalama sıcaklığı 8 ila 15°C iken Mayısta 25°C'a yükselir ve Temmuz-Ağustos aylarında 28 ila 30°C ortalamaya ulaşır. (Skikda ([Only Registered Users Can See Links])'da 28°C, başkent Cezayir'de 29,5°C)
Ortadaki Kabile dağlarında ve yaylalarda kışın ortalama sıcaklık 8°C civarındadır ve -7°C'a kadar düşer. Kışın bu bölgeye kar yağar. Yazın ise sıcaklık 30 ila 38°C'a kadar yükselir. (Konstantin ([Only Registered Users Can See Links](%C5%9Fehir))'de 36°C)
Güneydeki Sahra bölgesinde kış sıcaklığı 15 ila 28°C iken yazın 40 ila 45°C'a yükselir.

İktisat

Cezayir, Afrika kıtasının en zengin ülkelerinden biridir. Yıllık 113,6 milyar dolarlık gayri safi milli hasıla ([Only Registered Users Can See Links]) ile Güney Afrika Cumhuriyeti ([Only Registered Users Can See Links])'nden sonra kıtanın en büyük ikinci iktisadına sahiptir. Para birimi 'Cezayir Dinarı'dır.
Cezayir, önemli bir doğal gaz (üretimde dünya 5.si, ihracatta 4.sü gelir) ve petrol (üretimde 13., ihracatta 9.) üreticisi ve ihracatçısıdır. Ülkenin güney batısında demir, güney ucunda ise uranyum ve çinko yatakları bulunur. Bir kamu şirketi olan Sonatrach tarafından çıkarılan petrol ve doğal gaz, ülkenin başlıca gelir kaynağıdır. Cezayir, tarım reformu ve ağır sanayinin modernizasyonu yoluyla iktisadını canlandırmayı denemiştir, ancak petrol ve doğal gaz kökenli ürünler hâlâ ihracatın neredeyse tamamını oluşturur.
Denize yakın kesimde tarıma elverişli alanlarda başta zeytin gibi Akdeniz iklimi bitkileri yetişir. Cezayir, bakla tarımında dünya 1.si, incirde 5.si, hurmada 6.sı, kayısıda 9.su, bademde 10.su gelir, buna karşın tarım ürünlerinin büyük kısmını ihraç edemez.
Cezayir'in dış borçları 2005 yılında 17,5 milyar dolar iken Aralık 2006'da 4,7 milyar dolara düşmüştü. Ülke, dış borçlarını yavaş yavaş kapatmakta, bunda artan petrol fiyatlarından yararlanmaktadır. Bir OPEC ([Only Registered Users Can See Links]) ülkesi olan Cezayir, sağlam bir iktisada sahiptir. Petrol ve doğalgaz gelirleri dış borçları azaltmakta kullanıldığı gibi önemli altyapı projelerinin gerçekleşmesini de sağlamaktadır.[2] ([Only Registered Users Can See Links]_note-1)

Toplum

Başlıca şehirler Cezayir (başkent), Oran ([Only Registered Users Can See Links]), Konstantin ([Only Registered Users Can See Links]), Annaba ([Only Registered Users Can See Links])'dır. 32,5 milyonluk nüfusun büyük kısmı kıyıya yakın bölgede yaşar. Çok geniş toprakları kaplayan güneydeki bölgeler ise 1,5 milyon kadar insanı barındırır ve bunların çoğu vahalarda ([Only Registered Users Can See Links]) yaşar. Nüfusun çoğunluğu Müslümandır, etnik olarak Berberiler ([Only Registered Users Can See Links]) ve Araplardan ([Only Registered Users Can See Links](halk)) oluşur.

Kültür

[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Başkent Cezayir'de Yenicami


Modern Cezayir edebiyatı Arapça ([Only Registered Users Can See Links]) ve Fransızca ([Only Registered Users Can See Links]) arasında bölünmüş durumda olup ülkenin yakın geçmişinden etkilenmiştir. 20. yy Cezayir romancıları arasında en önemlileri Muhammed Dib ([Only Registered Users Can See Links]), Albert Camus ([Only Registered Users Can See Links]) ve Katib Yasin ([Only Registered Users Can See Links])'dir. 1980'lerin önemli romancıları daha sonra Uluslararası Af Örgütü ([Only Registered Users Can See Links])'nün başkan yardımcısı olacak Raşid Mimuni ([Only Registered Users Can See Links]) ve laik ([Only Registered Users Can See Links]) görüşleri nedeniyle şeriatçi bir grup tarafından öldürülen Tahar Djaout ([Only Registered Users Can See Links])'tur.
Ünlü modacı Yves Saint Laurent ([Only Registered Users Can See Links]), Oran ([Only Registered Users Can See Links]) kentinde doğan bir Cezayirlidir.
Fransız kökenli ünlü Cezayirliler arasında filozof Jacques Derrida ([Only Registered Users Can See Links]) da bulunur. Melek Bennabi ([Only Registered Users Can See Links]) ve Frantz Fannon ([Only Registered Users Can See Links]) sömürgecilik karşıtı görüşleriyle tanınmıştır. 1905-1973 yılları arasında yaşamış olan Malik bin Nebi ([Only Registered Users Can See Links]) Cezayir halkının sosyolojik dönüşümünde oldukça emeği geçmiş ve bu konularda önemli eserler vermiştir. Hıristiyan düşünür Aziz Augustinus ([Only Registered Users Can See Links])Annaba ([Only Registered Users Can See Links]) yakınlarında, Tagaste ([Only Registered Users Can See Links])'de doğmuştur. Tunus ([Only Registered Users Can See Links])'lu olan İbni Haldun ([Only Registered Users Can See Links]), ünlü eseri Mukaddime ([Only Registered Users Can See Links])'yi Cezayir'de yazmıştır.
Cezayir kültürünün en önemli unsurunu İslam ([Only Registered Users Can See Links]) medeniyeti oluşturur. Ülke nüfusunun %99'dan fazlasını müslüman kökenliler oluşturur. Hıristiyanların oranı %0,1 kadardır. 1960'ta sayıları 160.000'i bulan musevilerden sadece 200 kadarı kalmıştır. Cezayir anayasası, tüm vatandaşlara din özgürlüğü tanır. İmamlar, papazlar ve hahamlar Diyanet İşleri Bakanlığı'na bağlıdır ve devlet memurudur. Vaaz vermek veya dini faaliyetlerde bulunmak devletin iznine tabidir.
Devlet, din eğitimine ve camilere maddi katkıda bulunmakta, imamların maaşlarını ödemektedir. 2005'ten beri şeriat ([Only Registered Users Can See Links]) hukuku orta dereceli okullarda zorunlu ders haline getirilmiştir.
Cezayir müziğinin ülke dışında en çok bilinen türü rai ([Only Registered Users Can See Links])'dir. Rai, çobanların folklorik müziğiyle popun bir karışımıdır. Cheb Khaled ([Only Registered Users Can See Links]) ve Cheb Mami ([Only Registered Users Can See Links]) gibi uluslararası yıldızlar bu tarz müzikle ün kazanmıştır. Cezayir içinde ise sözel ağırlıklı eski şaabi ([Only Registered Users Can See Links]) türü müzik halk tarfından tercih edilmektedir. Kabile ([Only Registered Users Can See Links]) müziği de kıvrak tonlarıyla beğeni toplamaktadır. Kıyı kentlerinde Endülüs ([Only Registered Users Can See Links]) göçmenlerinin getirdiği Endülüsi müzik, klasik bir tarz olarak hâlâ dinlenmektedir.

Mutfak

[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Sebzeli kuskus.


Cezayir yemekleri Akdeniz mutfağının özelliklerini gösterir. Bazı yemekler ülke genelinde pişirilse de çoğu yereldir ve kültürel çeşitliliğe delalet eder. Bu durum, yerel coğrafya, iklim ve tarihin bir sonucu olarak zamanla ortaya çıkmıştır. Buğdaydan yapılan, et veya sebzeyle servis edilen kuskus ([Only Registered Users Can See Links]); biber, soğan ve sarımsakla yapılan şakşuka ([Only Registered Users Can See Links]) tipik yemeklerdir.