Nixie
12 August 2009, 09:11
Mars ya da Merih, Güneş Sistemi ([Only Registered Users Can See Links])'ndeki, Güneş'ten itibaren dördüncü gezegendir ([Only Registered Users Can See Links]). Bu gezegen Roma mitolojisindeki savaş ilahı Mars'a ithafen bu adla adlandırılmıştır. Literatürde kullanılan diğer adlarından biri, yüzeyinde yaygın demiroksitten ([Only Registered Users Can See Links]) dolayı kızılımsı bir görünüme sahip olduğu için Kızıl Gezegen'dir.
İnce bir atmosferi olan Mars gerek Ay ([Only Registered Users Can See Links])’daki gibi meteor kraterlerini ([Only Registered Users Can See Links]), gerekse Dünya ([Only Registered Users Can See Links])’daki gibi volkan, vadi, çöl ve kutup bölgelerini içeren çehresiyle bir yerbenzeri gezegendir ([Only Registered Users Can See Links]). Ayrıca rotasyon periyodu ve mevsim dönemleri Dünya’nınkine çok benzer.
Mars’taki Olimpos Dağı (Olympus Mons ([Only Registered Users Can See Links])) adı verilen dağ Güneş Sistemi ([Only Registered Users Can See Links])’nde bilinen en yüksek dağ ve Marineris Vadisi (Valles Marineris ([Only Registered Users Can See Links])) adı verilen kanyon en büyük kanyondur. Ayrıca Haziran 2008’de Nature dergisinde yayımlanan üç makalede açıklandığı gibi, Mars’ın kuzey yarımküresinde ([Only Registered Users Can See Links]) 10.600 km. uzunluğunda ve 8.500 km. genişliğindeki dev bir meteor kraterinin varlığı saptanmıştır. Bu krater, bugüne kadar keşfedilmiş en büyük meteor kraterinin (Ay'ın güney kutbu kısmındaki Atkien Havzası) dört misli büyüklüğündedir.[1] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-0) [2] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-1)
Mars, Dünya hariç tutulursa, halen Güneş Sistemi’ndeki gezegenler içinde sıvı su ve yaşam içermesi en muhtemel gezegen ([Only Registered Users Can See Links]) olarak görülmektedir. [3] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-2) Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter keşif projelerinin radar ([Only Registered Users Can See Links]) verileri gerek kutuplarda (Temmuz 2005) [4] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-3) gerekse orta bölgelerde (Kasım 2008) [5] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-4) geniş miktarlarda su buzlarının var olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. 31 Temmuz 2008’de Phoenix Mars Lander ([Only Registered Users Can See Links](uzay_gemisi)) adlı robotik uzay gemisi Mars toprağının sığ bölgelerindeki su buzlarından örnekler almayı başarmıştır. [6] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-5)
Günümüzde, Mars, yörüngelerine oturmuş üç uzay gemisine ([Only Registered Users Can See Links]) evsahipliği yapmaktadır: Mars Odyssey, Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter. Mars, Dünya hariç tutulursa, Güneş Sistemi’ndeki herhangi bir sıradan gezegenden ibaret değildir. Yüzeyi pek çok uzay aracına evsahipliği yapmıştır. Bu uzay araçlarıyla elde edilen jeolojik veriler şunu ortaya koymuştur ki, Mars önceden su konusunda geniş bir çeşitliliğe sahipti; hatta geçen on yıllık süre sırasında gayzer (kaynaç) türü su fışkırma veya akıntıları meydana gelmişti.[7] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-6) NASA’nın Mars Global Surveyor projesi kapsamında sürdürülen incelemeler Mars’ın güney kutbu buz bölgesinin geri çekilmiş olduğunu ortaya koymuştur.[8] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-7)
Mars’ın 1877 yılında astronom Asaph Hall tarafından keşfedilen Phobos ([Only Registered Users Can See Links](uydu)) ve Deimos ([Only Registered Users Can See Links]) adları verilmiş, düzensiz biçimli iki küçük uydusu vardır. Mars Dünya’dan çıplak gözle görülebilmektedir. "Görünür kadir ([Only Registered Users Can See Links])"i −2.9’a [9] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-daw-8) ulaşır ki bu, çıplak gözle çoğu zaman Jüpiter ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)) Mars’tan daha parlak görünmesine karşın, ancak Venüs ([Only Registered Users Can See Links]), Ay ([Only Registered Users Can See Links]) ve Güneş ([Only Registered Users Can See Links])’çe aşılabilen bir parlaklıktır.
İnce bir atmosferi olan Mars gerek Ay ([Only Registered Users Can See Links])’daki gibi meteor kraterlerini ([Only Registered Users Can See Links]), gerekse Dünya ([Only Registered Users Can See Links])’daki gibi volkan, vadi, çöl ve kutup bölgelerini içeren çehresiyle bir yerbenzeri gezegendir ([Only Registered Users Can See Links]). Ayrıca rotasyon periyodu ve mevsim dönemleri Dünya’nınkine çok benzer.
Mars’taki Olimpos Dağı (Olympus Mons ([Only Registered Users Can See Links])) adı verilen dağ Güneş Sistemi ([Only Registered Users Can See Links])’nde bilinen en yüksek dağ ve Marineris Vadisi (Valles Marineris ([Only Registered Users Can See Links])) adı verilen kanyon en büyük kanyondur. Ayrıca Haziran 2008’de Nature dergisinde yayımlanan üç makalede açıklandığı gibi, Mars’ın kuzey yarımküresinde ([Only Registered Users Can See Links]) 10.600 km. uzunluğunda ve 8.500 km. genişliğindeki dev bir meteor kraterinin varlığı saptanmıştır. Bu krater, bugüne kadar keşfedilmiş en büyük meteor kraterinin (Ay'ın güney kutbu kısmındaki Atkien Havzası) dört misli büyüklüğündedir.[1] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-0) [2] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-1)
Mars, Dünya hariç tutulursa, halen Güneş Sistemi’ndeki gezegenler içinde sıvı su ve yaşam içermesi en muhtemel gezegen ([Only Registered Users Can See Links]) olarak görülmektedir. [3] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-2) Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter keşif projelerinin radar ([Only Registered Users Can See Links]) verileri gerek kutuplarda (Temmuz 2005) [4] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-3) gerekse orta bölgelerde (Kasım 2008) [5] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-4) geniş miktarlarda su buzlarının var olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. 31 Temmuz 2008’de Phoenix Mars Lander ([Only Registered Users Can See Links](uzay_gemisi)) adlı robotik uzay gemisi Mars toprağının sığ bölgelerindeki su buzlarından örnekler almayı başarmıştır. [6] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-5)
Günümüzde, Mars, yörüngelerine oturmuş üç uzay gemisine ([Only Registered Users Can See Links]) evsahipliği yapmaktadır: Mars Odyssey, Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter. Mars, Dünya hariç tutulursa, Güneş Sistemi’ndeki herhangi bir sıradan gezegenden ibaret değildir. Yüzeyi pek çok uzay aracına evsahipliği yapmıştır. Bu uzay araçlarıyla elde edilen jeolojik veriler şunu ortaya koymuştur ki, Mars önceden su konusunda geniş bir çeşitliliğe sahipti; hatta geçen on yıllık süre sırasında gayzer (kaynaç) türü su fışkırma veya akıntıları meydana gelmişti.[7] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-6) NASA’nın Mars Global Surveyor projesi kapsamında sürdürülen incelemeler Mars’ın güney kutbu buz bölgesinin geri çekilmiş olduğunu ortaya koymuştur.[8] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-7)
Mars’ın 1877 yılında astronom Asaph Hall tarafından keşfedilen Phobos ([Only Registered Users Can See Links](uydu)) ve Deimos ([Only Registered Users Can See Links]) adları verilmiş, düzensiz biçimli iki küçük uydusu vardır. Mars Dünya’dan çıplak gözle görülebilmektedir. "Görünür kadir ([Only Registered Users Can See Links])"i −2.9’a [9] ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)#cite_note-daw-8) ulaşır ki bu, çıplak gözle çoğu zaman Jüpiter ([Only Registered Users Can See Links](gezegen)) Mars’tan daha parlak görünmesine karşın, ancak Venüs ([Only Registered Users Can See Links]), Ay ([Only Registered Users Can See Links]) ve Güneş ([Only Registered Users Can See Links])’çe aşılabilen bir parlaklıktır.