Syst3m
11 January 2015, 05:33
Fildişi Sahili Cumhuriyeti ya da Fildişi Kıyısı Cumhuriyeti, kısaca Fildişi Sahili ya da Fildişi Kıyısı , Batı Afrika ([Only Registered Users Can See Links];C4%B1_Afrika)'da yer alan bağımsız bir ülkedir. Devlet, adının diğer dillerde çevrilmeden Fransızca hâliyle kullanılmasını istemektedir. Liberya ([Only Registered Users Can See Links]), Gine ([Only Registered Users Can See Links]), Mali ([Only Registered Users Can See Links]), Burkina Faso ([Only Registered Users Can See Links]) ve Gana ([Only Registered Users Can See Links]) ile komşu olan ülkenin nüfusu 18 milyon civarındadır.
Bölgenin en gelişmiş ülkesi olarak bilinen Fildişi Sahili kakao ([Only Registered Users Can See Links]) üretiminde dünya lideridir. Diğer önemli ürünleri kahve ([Only Registered Users Can See Links]), kauçuk ([Only Registered Users Can See Links]), petrol ([Only Registered Users Can See Links]), ton balığı ([Only Registered Users Can See Links]) ve ananastır ([Only Registered Users Can See Links]). Batı Afrika ekonomisine etkisinden ötürü başta Fransa ([Only Registered Users Can See Links]) ve son yıllarda da Amerika Birleşik Devletleri ([Only Registered Users Can See Links]) bu ülkenin politik problemlerini yakından izlemektedirler.
Fildişi Sahili, 1960 ([Only Registered Users Can See Links]) yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkeye bağımsızlığını kazandıran Félix Houphouët-Boigny ([Only Registered Users Can See Links])1983 ([Only Registered Users Can See Links]) yılında, doğum yeri olan Yamoussoukro ([Only Registered Users Can See Links])'yu başkent ([Only Registered Users Can See Links]) ilan etmiştir. Félix Houphouët-Boigny buraya dünyanın en büyük bazilikasını ([Only Registered Users Can See Links]) inşa ettirdi (the Basilica of Our Lady of Peace of Yamoussoukro). Bu bazilika Vatikan ([Only Registered Users Can See Links])'daki bazilikadan yedi kat daha büyüktür.
Demografi
Fildişi Sahili'nin resmi dili Fransızca ([Only Registered Users Can See Links])'dır. Bundan yanısıra konuşulan 60 yerel lehçeden en yaygını Dioula ([Only Registered Users Can See Links]) lehçesidir.
2001 yılı tahminlerine göre ülke nüfusunun %35-40'ını Müslümanlar ([Only Registered Users Can See Links]), %20-30'unu Hristiyanlar ([Only Registered Users Can See Links]) ve geri kalan %25-40'ını yerel dinlere inanlar oluşturur.Ayrıca, ülkede çalışan yabancı uyruklu işçilerin %70'i Müslüman ve %20'si de Hristiyan'dır
Yönetim
Fildişi Sahili'nin yönetim biçimi cumhuriyettir ([Only Registered Users Can See Links]). 7 Ağustos ([Only Registered Users Can See Links])1960 ([Only Registered Users Can See Links])'da Fransa ([Only Registered Users Can See Links])'dan bağımsızlığını ilan ettikten sonra ülkede çok partili başkanlık sistemi başlamıştır. 26 Ekim ([Only Registered Users Can See Links])2000 ([Only Registered Users Can See Links])'den bu yana cumhurbaşkanlığı Laurent Gbagbo ([Only Registered Users Can See Links]) ve 4 Nisan ([Only Registered Users Can See Links])2007 ([Only Registered Users Can See Links])'den beri başbakanlık görevini Guillaume Soro ([Only Registered Users Can See Links]) sürdürmektedir.
Vatandaşların Demokrat Birlik Partisi (UDCY ([Only Registered Users Can See Links])), Fildişi Sahili Demokrat Partisi-Afrika Demokratlar Topluluğu (PDCI-RDA ([Only Registered Users Can See Links])), Fildişi Sahili Halk Cephesi (FPI ([Only Registered Users Can See Links])), Cumhuriyetçiler Topluluğu (RDR ([Only Registered Users Can See Links])) ve Fildişi Sahili'nde Demokrasi ve Barış Topluluğu (UDPCI ([Only Registered Users Can See Links])) ülkede siyasi faaliyet gösteren partiler arasında yer alır.
1983 ([Only Registered Users Can See Links])'den beri başkenti Yamoussoukro ([Only Registered Users Can See Links]) olmasına rağmen, Abidjan ([Only Registered Users Can See Links]) kenti ülkenin ticari ve idari merkezi olmaya devam etmektedir.
Fildişi Sahili Anayasası ([Only Registered Users Can See Links])23 Temmuz ([Only Registered Users Can See Links])2000 ([Only Registered Users Can See Links]) tarihinde yapılan referandumda ([Only Registered Users Can See Links]) kabul edildikten sonra yürürlüğe girmiştir.
Ekonomi
Tarım sektöründe üretilen ürünlerin en önde gelenleri kahve ([Only Registered Users Can See Links]), kakao tanesi ([Only Registered Users Can See Links]), muz ([Only Registered Users Can See Links]), palmiye çekirdeği ([Only Registered Users Can See Links]), mısır ([Only Registered Users Can See Links](bitki)), pirinç ([Only Registered Users Can See Links]), manyoka ([Only Registered Users Can See Links]) (tapyoka ([Only Registered Users Can See Links])), tatlı patates ([Only Registered Users Can See Links]), şeker ([Only Registered Users Can See Links]), pamuk ([Only Registered Users Can See Links]), kauçuk ([Only Registered Users Can See Links]) ve kerestedir ([Only Registered Users Can See Links]).
Günde 32,900 varil petrol üreten Fildişi Sahili'nin toplam 220 milyon varil petrol rezervine sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Kentlerde işsizlik oranı %13 civarındayken, 6.738 milyonluk işgücünün %68'i geçimini tarımla sağlamaktadır.
Doğal kaynaklar
Ülkenin en ömenli doğal kaynakları petrol ([Only Registered Users Can See Links]), doğal gaz ([Only Registered Users Can See Links]), elmas ([Only Registered Users Can See Links]), mangan ([Only Registered Users Can See Links]), demir cevheri ([Only Registered Users Can See Links]), kobalt ([Only Registered Users Can See Links]), boksit ([Only Registered Users Can See Links]), bakır ([Only Registered Users Can See Links]), altın ([Only Registered Users Can See Links]), nikel ([Only Registered Users Can See Links]), tantal ([Only Registered Users Can See Links]), silisli toprak ([Only Registered Users Can See Links]), kil ([Only Registered Users Can See Links]), kakao ([Only Registered Users Can See Links]), kahve ([Only Registered Users Can See Links]), palmiye yağı ([Only Registered Users Can See Links]) ve hidrolik enerjidir ([Only Registered Users Can See Links]).
Çevre sorunları
Bir zamanlar Batı Afrika'nın en geniş ormanlarına sahip olan Fildişi Sahili'nde kereste üretimini karşılamak için ormanlık alanlar ağır tahribe uğramaktadır. Ayrıca sanayi, tarım ve kanalizasyon sistemlerinden kaynaklanan atıklar ülkede su kirliliğine yol açmaktadır.
Bölgeler
[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links]) [Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Fildişi Sahili'nin bölgeleri
Fildişi Sahili 19 bölgeye (régions) ayrılmaktadır:
Agnéby ([Only Registered Users Can See Links])
Bafing ([Only Registered Users Can See Links])
Bas-Sassandra ([Only Registered Users Can See Links])
Denguélé ([Only Registered Users Can See Links])
Dix-Huit Montagnes ([Only Registered Users Can See Links])
Fromager ([Only Registered Users Can See Links])
Haut-Sassandra ([Only Registered Users Can See Links])
Lacs ([Only Registered Users Can See Links])
Lagunes ([Only Registered Users Can See Links])
Marahoué ([Only Registered Users Can See Links])
Moyen-Cavally ([Only Registered Users Can See Links])
Moyen-Comoé ([Only Registered Users Can See Links])
N'zi-Comoé ([Only Registered Users Can See Links])
Savanes ([Only Registered Users Can See Links])
Sud-Bandama ([Only Registered Users Can See Links])
Sud-Comoé ([Only Registered Users Can See Links])
Vallée du Bandama ([Only Registered Users Can See Links])
Worodougou ([Only Registered Users Can See Links])
Zanzan ([Only Registered Users Can See Links])
Bu bölgeler ayrıca 58 şubeye (départements) ayrılır.
Ulaşım
Ülke genelinde inşa edilmiş olan 35 havaalanının 7 tanesi asfalt pistlere sahiptir.
Askeriye
Fildişi Sahili Savunma ve Güvenlik Güçleri ([Only Registered Users Can See Links] 3%BCvenlik_G%C3%BC%C3%A7leri&action=edit&redlink=1) (FDSC) kara, hava ve deniz kuvvetlerine sahiptir.
18 yaşını dolduran erkekler 18 ay süren zorunlu askerlik için göreve alınırlar.
[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Bayrak ([Only Registered Users Can See Links] %B1&action=edit&redlink=1)[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Arma ([Only Registered Users Can See Links])
Bölgenin en gelişmiş ülkesi olarak bilinen Fildişi Sahili kakao ([Only Registered Users Can See Links]) üretiminde dünya lideridir. Diğer önemli ürünleri kahve ([Only Registered Users Can See Links]), kauçuk ([Only Registered Users Can See Links]), petrol ([Only Registered Users Can See Links]), ton balığı ([Only Registered Users Can See Links]) ve ananastır ([Only Registered Users Can See Links]). Batı Afrika ekonomisine etkisinden ötürü başta Fransa ([Only Registered Users Can See Links]) ve son yıllarda da Amerika Birleşik Devletleri ([Only Registered Users Can See Links]) bu ülkenin politik problemlerini yakından izlemektedirler.
Fildişi Sahili, 1960 ([Only Registered Users Can See Links]) yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkeye bağımsızlığını kazandıran Félix Houphouët-Boigny ([Only Registered Users Can See Links])1983 ([Only Registered Users Can See Links]) yılında, doğum yeri olan Yamoussoukro ([Only Registered Users Can See Links])'yu başkent ([Only Registered Users Can See Links]) ilan etmiştir. Félix Houphouët-Boigny buraya dünyanın en büyük bazilikasını ([Only Registered Users Can See Links]) inşa ettirdi (the Basilica of Our Lady of Peace of Yamoussoukro). Bu bazilika Vatikan ([Only Registered Users Can See Links])'daki bazilikadan yedi kat daha büyüktür.
Demografi
Fildişi Sahili'nin resmi dili Fransızca ([Only Registered Users Can See Links])'dır. Bundan yanısıra konuşulan 60 yerel lehçeden en yaygını Dioula ([Only Registered Users Can See Links]) lehçesidir.
2001 yılı tahminlerine göre ülke nüfusunun %35-40'ını Müslümanlar ([Only Registered Users Can See Links]), %20-30'unu Hristiyanlar ([Only Registered Users Can See Links]) ve geri kalan %25-40'ını yerel dinlere inanlar oluşturur.Ayrıca, ülkede çalışan yabancı uyruklu işçilerin %70'i Müslüman ve %20'si de Hristiyan'dır
Yönetim
Fildişi Sahili'nin yönetim biçimi cumhuriyettir ([Only Registered Users Can See Links]). 7 Ağustos ([Only Registered Users Can See Links])1960 ([Only Registered Users Can See Links])'da Fransa ([Only Registered Users Can See Links])'dan bağımsızlığını ilan ettikten sonra ülkede çok partili başkanlık sistemi başlamıştır. 26 Ekim ([Only Registered Users Can See Links])2000 ([Only Registered Users Can See Links])'den bu yana cumhurbaşkanlığı Laurent Gbagbo ([Only Registered Users Can See Links]) ve 4 Nisan ([Only Registered Users Can See Links])2007 ([Only Registered Users Can See Links])'den beri başbakanlık görevini Guillaume Soro ([Only Registered Users Can See Links]) sürdürmektedir.
Vatandaşların Demokrat Birlik Partisi (UDCY ([Only Registered Users Can See Links])), Fildişi Sahili Demokrat Partisi-Afrika Demokratlar Topluluğu (PDCI-RDA ([Only Registered Users Can See Links])), Fildişi Sahili Halk Cephesi (FPI ([Only Registered Users Can See Links])), Cumhuriyetçiler Topluluğu (RDR ([Only Registered Users Can See Links])) ve Fildişi Sahili'nde Demokrasi ve Barış Topluluğu (UDPCI ([Only Registered Users Can See Links])) ülkede siyasi faaliyet gösteren partiler arasında yer alır.
1983 ([Only Registered Users Can See Links])'den beri başkenti Yamoussoukro ([Only Registered Users Can See Links]) olmasına rağmen, Abidjan ([Only Registered Users Can See Links]) kenti ülkenin ticari ve idari merkezi olmaya devam etmektedir.
Fildişi Sahili Anayasası ([Only Registered Users Can See Links])23 Temmuz ([Only Registered Users Can See Links])2000 ([Only Registered Users Can See Links]) tarihinde yapılan referandumda ([Only Registered Users Can See Links]) kabul edildikten sonra yürürlüğe girmiştir.
Ekonomi
Tarım sektöründe üretilen ürünlerin en önde gelenleri kahve ([Only Registered Users Can See Links]), kakao tanesi ([Only Registered Users Can See Links]), muz ([Only Registered Users Can See Links]), palmiye çekirdeği ([Only Registered Users Can See Links]), mısır ([Only Registered Users Can See Links](bitki)), pirinç ([Only Registered Users Can See Links]), manyoka ([Only Registered Users Can See Links]) (tapyoka ([Only Registered Users Can See Links])), tatlı patates ([Only Registered Users Can See Links]), şeker ([Only Registered Users Can See Links]), pamuk ([Only Registered Users Can See Links]), kauçuk ([Only Registered Users Can See Links]) ve kerestedir ([Only Registered Users Can See Links]).
Günde 32,900 varil petrol üreten Fildişi Sahili'nin toplam 220 milyon varil petrol rezervine sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Kentlerde işsizlik oranı %13 civarındayken, 6.738 milyonluk işgücünün %68'i geçimini tarımla sağlamaktadır.
Doğal kaynaklar
Ülkenin en ömenli doğal kaynakları petrol ([Only Registered Users Can See Links]), doğal gaz ([Only Registered Users Can See Links]), elmas ([Only Registered Users Can See Links]), mangan ([Only Registered Users Can See Links]), demir cevheri ([Only Registered Users Can See Links]), kobalt ([Only Registered Users Can See Links]), boksit ([Only Registered Users Can See Links]), bakır ([Only Registered Users Can See Links]), altın ([Only Registered Users Can See Links]), nikel ([Only Registered Users Can See Links]), tantal ([Only Registered Users Can See Links]), silisli toprak ([Only Registered Users Can See Links]), kil ([Only Registered Users Can See Links]), kakao ([Only Registered Users Can See Links]), kahve ([Only Registered Users Can See Links]), palmiye yağı ([Only Registered Users Can See Links]) ve hidrolik enerjidir ([Only Registered Users Can See Links]).
Çevre sorunları
Bir zamanlar Batı Afrika'nın en geniş ormanlarına sahip olan Fildişi Sahili'nde kereste üretimini karşılamak için ormanlık alanlar ağır tahribe uğramaktadır. Ayrıca sanayi, tarım ve kanalizasyon sistemlerinden kaynaklanan atıklar ülkede su kirliliğine yol açmaktadır.
Bölgeler
[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links]) [Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Fildişi Sahili'nin bölgeleri
Fildişi Sahili 19 bölgeye (régions) ayrılmaktadır:
Agnéby ([Only Registered Users Can See Links])
Bafing ([Only Registered Users Can See Links])
Bas-Sassandra ([Only Registered Users Can See Links])
Denguélé ([Only Registered Users Can See Links])
Dix-Huit Montagnes ([Only Registered Users Can See Links])
Fromager ([Only Registered Users Can See Links])
Haut-Sassandra ([Only Registered Users Can See Links])
Lacs ([Only Registered Users Can See Links])
Lagunes ([Only Registered Users Can See Links])
Marahoué ([Only Registered Users Can See Links])
Moyen-Cavally ([Only Registered Users Can See Links])
Moyen-Comoé ([Only Registered Users Can See Links])
N'zi-Comoé ([Only Registered Users Can See Links])
Savanes ([Only Registered Users Can See Links])
Sud-Bandama ([Only Registered Users Can See Links])
Sud-Comoé ([Only Registered Users Can See Links])
Vallée du Bandama ([Only Registered Users Can See Links])
Worodougou ([Only Registered Users Can See Links])
Zanzan ([Only Registered Users Can See Links])
Bu bölgeler ayrıca 58 şubeye (départements) ayrılır.
Ulaşım
Ülke genelinde inşa edilmiş olan 35 havaalanının 7 tanesi asfalt pistlere sahiptir.
Askeriye
Fildişi Sahili Savunma ve Güvenlik Güçleri ([Only Registered Users Can See Links] 3%BCvenlik_G%C3%BC%C3%A7leri&action=edit&redlink=1) (FDSC) kara, hava ve deniz kuvvetlerine sahiptir.
18 yaşını dolduran erkekler 18 ay süren zorunlu askerlik için göreve alınırlar.
[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Bayrak ([Only Registered Users Can See Links] %B1&action=edit&redlink=1)[Only Registered Users Can See Links] ([Only Registered Users Can See Links])
Arma ([Only Registered Users Can See Links])