Syst3m
22 August 2009, 02:07
Modern Matematiksel Mantık'ın ve Analitik felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi[Only Registered Users Can See Links] mantıkçı ve filozoftur.
Wismar'da doğdu. 1869'da Jena Üniversitesi'nde öğrenime başladı ve iki yıl sonra[Only Registered Users Can See Links] 1873'te Felsefe Doktoru unvanını aldığı Göttingen'e taşındı. İki yıl sonra Jena'ya döndü ve matematik dersleri vermeye başladı. Matematik alanında 1879'da doçent ve 1896'da profesör oldu. 1925'de Bad Kleinen'de öldü.
Bilime Katkıları
Aristo'dan sonraki zamanların en büyük mantıkçısı kabul edilir. 1879'da yayınladığı[Only Registered Users Can See Links] devrim niteliğindeki Begriffsschrift veya Kavram Yazısı[Only Registered Users Can See Links] Aristo'dan beri nüfuzunda bir değişiklik olmayan eski Terim Mantığı'nın yerini alarak mantığın tarihinde yeni bir dönemi haber veriyordu. Begriffsschrift bugün matematiğin her alanında kullanılan nicelikleme gibi[Only Registered Users Can See Links] Orta Çağ'ın Çoklu Genelleme Problemi'ne çözüm getiren kavramlar ve fonksiyon ve değişkenlerin açık bir şekilde konumlandırılması gibi özellikleriyle temelleri sarstı.
Frege[Only Registered Users Can See Links] Önermeler Mantığı ve kendi icadı Yüklem Mantığı'nın aksiyomatikleştirilmesini oluşturan kişidir. Bertrand Russell'ın Tarifler Teorisi ve Russell ile Alfred North Whitehead'in Principia Mathematica 'sı için son derece temel bir kavram olan nicelikleme de yine Frege'ye aittir. Çalışmaları kendi döneminde geniş ölçüde tanınmamış ve fikirleri[Only Registered Users Can See Links] özellikle Giuseppe Peano ve Russell gibi[Only Registered Users Can See Links] etkilediği insanlar aracılığıyla yayılmıştır. Ludwig Wittgenstein ve Edmund Husserl da felsefî açıdan etkilediği kayda değer insanlardır.
Frege[Only Registered Users Can See Links] en temelinde önerme'nin fonksiyon-argüman analizi[Only Registered Users Can See Links] özel isimlerin anlam ve gönderim tefriki[Only Registered Users Can See Links] kavram ve nesne tefriki ve bağlam prensibinin geliştirilmesi bulunan[Only Registered Users Can See Links] Lisan Felsefesi'ne yaptığı derin sistematik katkılarla Analitik Felsefe'nin kurucularından sayılır. Edmund Husserl ve Max Schröder gibi zamanının önde gelen birçok mantıkçı ve felsefecisiyle yazışmıştır.
Frege[Only Registered Users Can See Links] mantıkçılığın[Only Registered Users Can See Links] matematiğin mantığa indirgenebileceği düşüncesinin önde gelen ilk savunucusudur. Grundgesetze der Arithmetik isimli çalışmasında[Only Registered Users Can See Links] aritmetiğin kanunlarını mantıktan çıkarmaya tevessül eder. (Masraflarını kendi karşıladığı) ilk cildi yayınladığında[Only Registered Users Can See Links] Russell[Only Registered Users Can See Links] ismiyle anılan paradoksu keşfetmiş ve Grundgesetzenin aksiyomlarının bu çelişkiye yol açtığını ifade etmiştir. Frege[Only Registered Users Can See Links] bu paradoksun varlığını kabul edip[Only Registered Users Can See Links] kitabın ikinci cildinin ek kısmında bu soruna yol açtığını düşündüğü aksiyomu belirtmişse de[Only Registered Users Can See Links] aksiyomlarında tatmin edici bir değişikliğe gidememiştir. Russell ve John Von Neumann'ın sonraki çalışmalarında[Only Registered Users Can See Links] bu problemin nasıl çözümleneceği yer almıştır.
Buna ve Russell'ın Frege'ye olan övgüsündeki cömertliğe karşın[Only Registered Users Can See Links] yaşamı boyunca üne kavuşmamış ve --Tractatus ve Felsefî Soruşturmalar'da fikirleri Frege'nin mantık ve dil alanındaki kavramları etrafında dönen-- Ludwig Wittgenstein üzerindeki etkisi olmasa[Only Registered Users Can See Links] bir filozof olarak değerinin hiçbir zaman anlaşılmayabileceği düşünülmüştür.
Frege üzerindeki önemli otoriteler arasında Michael Dummett[Only Registered Users Can See Links] Günther Patzig[Only Registered Users Can See Links] Hans Sluga[Only Registered Users Can See Links] Terence Parsons ve Vincent Riolo sayılabilir.
Önemli Eserleri
- Begriffsschrift (Kavram Yazısı)[Only Registered Users Can See Links] eine der arithmetischen nachgebildete Formelsprache des reinen Denkens[Only Registered Users Can See Links] Halle a. S.[Only Registered Users Can See Links] 1879
- Die Grundlagen der Arithmetik (Aritmetik'in Temelleri): eine logisch-mathematische Untersuchung über den Begriff der Zahl[Only Registered Users Can See Links] Breslau[Only Registered Users Can See Links] 1884
- "Funktion und Begriff" (Fonksiyon ve Kavram): Talk given in a Meeting on January 9[Only Registered Users Can See Links] 1891 of the Jenaischen Gesellschaft für Medizin und Naturwissenschaft[Only Registered Users Can See Links] Jena[Only Registered Users Can See Links] 1891
- "Über Sinn und Bedeutung" (Anlam ve Gönderim Üzerine)[Only Registered Users Can See Links] in Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik[Only Registered Users Can See Links] C (1892): 25-50
- "Über Begriff und Gegenstand" (Kavram ve Nesne Üzerine)[Only Registered Users Can See Links] in Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Philosophie[Only Registered Users Can See Links] XVI (1892): 192-205
- Grundgesetze der Arithmetik (Aritmetik'in Temel Kanunları)[Only Registered Users Can See Links] Jena: Verlag Hermann Pohle[Only Registered Users Can See Links] Band I (1893)[Only Registered Users Can See Links] Band II (1903)
- Was ist eine Funktion? (Fonksiyon Nedir?)[Only Registered Users Can See Links] in Festschrift Ludwig Boltzmann gewidmet zum sechzigsten Geburtstage[Only Registered Users Can See Links] February 20 1904[Only Registered Users Can See Links] S. Meyer (ed.)[Only Registered Users Can See Links] Leipzig[Only Registered Users Can See Links] 1904[Only Registered Users Can See Links] pp. 656-666
- "Der Gedanke" (Düşünce) Eine logische Untersuchung[Only Registered Users Can See Links] in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus I (1918-1919): 58-77
- "Die Verneinung" (Değilleme / Nefy / Negasyon)[Only Registered Users Can See Links] in Beiträge zur Philosophie des deutschen Idealismus I (1918-1919): 143-157
- "Gedankengefüge" (Bileşik Düşünce)[Only Registered Users Can See Links] in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus III (1923): 36-51
- Frege bu makalelerden son üçünü Mantıksal Araştırmalar adıyla yayınlamak amacındaydı. 1975'te[Only Registered Users Can See Links] ölümünden sonra en azından İngilizce tercümeleri Logical Investigations adıyla yayınlanmıştır.
Wismar'da doğdu. 1869'da Jena Üniversitesi'nde öğrenime başladı ve iki yıl sonra[Only Registered Users Can See Links] 1873'te Felsefe Doktoru unvanını aldığı Göttingen'e taşındı. İki yıl sonra Jena'ya döndü ve matematik dersleri vermeye başladı. Matematik alanında 1879'da doçent ve 1896'da profesör oldu. 1925'de Bad Kleinen'de öldü.
Bilime Katkıları
Aristo'dan sonraki zamanların en büyük mantıkçısı kabul edilir. 1879'da yayınladığı[Only Registered Users Can See Links] devrim niteliğindeki Begriffsschrift veya Kavram Yazısı[Only Registered Users Can See Links] Aristo'dan beri nüfuzunda bir değişiklik olmayan eski Terim Mantığı'nın yerini alarak mantığın tarihinde yeni bir dönemi haber veriyordu. Begriffsschrift bugün matematiğin her alanında kullanılan nicelikleme gibi[Only Registered Users Can See Links] Orta Çağ'ın Çoklu Genelleme Problemi'ne çözüm getiren kavramlar ve fonksiyon ve değişkenlerin açık bir şekilde konumlandırılması gibi özellikleriyle temelleri sarstı.
Frege[Only Registered Users Can See Links] Önermeler Mantığı ve kendi icadı Yüklem Mantığı'nın aksiyomatikleştirilmesini oluşturan kişidir. Bertrand Russell'ın Tarifler Teorisi ve Russell ile Alfred North Whitehead'in Principia Mathematica 'sı için son derece temel bir kavram olan nicelikleme de yine Frege'ye aittir. Çalışmaları kendi döneminde geniş ölçüde tanınmamış ve fikirleri[Only Registered Users Can See Links] özellikle Giuseppe Peano ve Russell gibi[Only Registered Users Can See Links] etkilediği insanlar aracılığıyla yayılmıştır. Ludwig Wittgenstein ve Edmund Husserl da felsefî açıdan etkilediği kayda değer insanlardır.
Frege[Only Registered Users Can See Links] en temelinde önerme'nin fonksiyon-argüman analizi[Only Registered Users Can See Links] özel isimlerin anlam ve gönderim tefriki[Only Registered Users Can See Links] kavram ve nesne tefriki ve bağlam prensibinin geliştirilmesi bulunan[Only Registered Users Can See Links] Lisan Felsefesi'ne yaptığı derin sistematik katkılarla Analitik Felsefe'nin kurucularından sayılır. Edmund Husserl ve Max Schröder gibi zamanının önde gelen birçok mantıkçı ve felsefecisiyle yazışmıştır.
Frege[Only Registered Users Can See Links] mantıkçılığın[Only Registered Users Can See Links] matematiğin mantığa indirgenebileceği düşüncesinin önde gelen ilk savunucusudur. Grundgesetze der Arithmetik isimli çalışmasında[Only Registered Users Can See Links] aritmetiğin kanunlarını mantıktan çıkarmaya tevessül eder. (Masraflarını kendi karşıladığı) ilk cildi yayınladığında[Only Registered Users Can See Links] Russell[Only Registered Users Can See Links] ismiyle anılan paradoksu keşfetmiş ve Grundgesetzenin aksiyomlarının bu çelişkiye yol açtığını ifade etmiştir. Frege[Only Registered Users Can See Links] bu paradoksun varlığını kabul edip[Only Registered Users Can See Links] kitabın ikinci cildinin ek kısmında bu soruna yol açtığını düşündüğü aksiyomu belirtmişse de[Only Registered Users Can See Links] aksiyomlarında tatmin edici bir değişikliğe gidememiştir. Russell ve John Von Neumann'ın sonraki çalışmalarında[Only Registered Users Can See Links] bu problemin nasıl çözümleneceği yer almıştır.
Buna ve Russell'ın Frege'ye olan övgüsündeki cömertliğe karşın[Only Registered Users Can See Links] yaşamı boyunca üne kavuşmamış ve --Tractatus ve Felsefî Soruşturmalar'da fikirleri Frege'nin mantık ve dil alanındaki kavramları etrafında dönen-- Ludwig Wittgenstein üzerindeki etkisi olmasa[Only Registered Users Can See Links] bir filozof olarak değerinin hiçbir zaman anlaşılmayabileceği düşünülmüştür.
Frege üzerindeki önemli otoriteler arasında Michael Dummett[Only Registered Users Can See Links] Günther Patzig[Only Registered Users Can See Links] Hans Sluga[Only Registered Users Can See Links] Terence Parsons ve Vincent Riolo sayılabilir.
Önemli Eserleri
- Begriffsschrift (Kavram Yazısı)[Only Registered Users Can See Links] eine der arithmetischen nachgebildete Formelsprache des reinen Denkens[Only Registered Users Can See Links] Halle a. S.[Only Registered Users Can See Links] 1879
- Die Grundlagen der Arithmetik (Aritmetik'in Temelleri): eine logisch-mathematische Untersuchung über den Begriff der Zahl[Only Registered Users Can See Links] Breslau[Only Registered Users Can See Links] 1884
- "Funktion und Begriff" (Fonksiyon ve Kavram): Talk given in a Meeting on January 9[Only Registered Users Can See Links] 1891 of the Jenaischen Gesellschaft für Medizin und Naturwissenschaft[Only Registered Users Can See Links] Jena[Only Registered Users Can See Links] 1891
- "Über Sinn und Bedeutung" (Anlam ve Gönderim Üzerine)[Only Registered Users Can See Links] in Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik[Only Registered Users Can See Links] C (1892): 25-50
- "Über Begriff und Gegenstand" (Kavram ve Nesne Üzerine)[Only Registered Users Can See Links] in Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Philosophie[Only Registered Users Can See Links] XVI (1892): 192-205
- Grundgesetze der Arithmetik (Aritmetik'in Temel Kanunları)[Only Registered Users Can See Links] Jena: Verlag Hermann Pohle[Only Registered Users Can See Links] Band I (1893)[Only Registered Users Can See Links] Band II (1903)
- Was ist eine Funktion? (Fonksiyon Nedir?)[Only Registered Users Can See Links] in Festschrift Ludwig Boltzmann gewidmet zum sechzigsten Geburtstage[Only Registered Users Can See Links] February 20 1904[Only Registered Users Can See Links] S. Meyer (ed.)[Only Registered Users Can See Links] Leipzig[Only Registered Users Can See Links] 1904[Only Registered Users Can See Links] pp. 656-666
- "Der Gedanke" (Düşünce) Eine logische Untersuchung[Only Registered Users Can See Links] in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus I (1918-1919): 58-77
- "Die Verneinung" (Değilleme / Nefy / Negasyon)[Only Registered Users Can See Links] in Beiträge zur Philosophie des deutschen Idealismus I (1918-1919): 143-157
- "Gedankengefüge" (Bileşik Düşünce)[Only Registered Users Can See Links] in Beiträge zur Philosophie des Deutschen Idealismus III (1923): 36-51
- Frege bu makalelerden son üçünü Mantıksal Araştırmalar adıyla yayınlamak amacındaydı. 1975'te[Only Registered Users Can See Links] ölümünden sonra en azından İngilizce tercümeleri Logical Investigations adıyla yayınlanmıştır.