Syst3m
1 September 2009, 13:18
Osmanlılardahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif askerî mûsikîyi icrâ eden topluluk. Farsçada mihter olarak geçen mehter kelimesihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif ekber (en büyük)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif âzâm (pek ulu) mânâsında bir ism-i tafdildir. Kelime Türkçede mehterhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif çoğulu olarak da mehterân şeklinde kullanılmıştır. Mehterhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif bölüklere ayrılırhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif aynı çalgı âletini çalanlarhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif alemdârlar birer bölük teşkil ederlerdi. Her bölüğün “ağa” tâbir edilen bir âmiri bulunurdu. Davulcubaşına ise “Baş Mehter Ağa” denirdi. Ayrıca bir de Mehterbaşı vardı. İkinci bir mehterbaşı daha vardır kihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif bundan ayrı oluphttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “Mehterân-ı Hayme” denilen Saray Çadırcılarının başıdır. Mehter teşkilatıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “emir-i alem”e tâbiydi. Türkiye Selçukluları sultanı İkinci Gıyaseddin Mesud 1284 yılında gönderdiği bir fermanla Osman Gâziye; Eskişehir’den Yenişehir’e kadar bütün Söğüt bölgesi ve havâlisini sancak olarak verdi. Fermanla birlikte Osman Gaziye emirlik alâmeti olan “tuğ”http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “alem”http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “tabl” ve “nakkâre” de gönderilmişti. Fermanhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Osman Gâziye Eskişehir’de bir ikindi vakti takdim edildi. Osman Gâzi ayakta durarak nevbet vurdurdu (çaldırdı). Fâtih Sultan Mehmed Han zamânına kadar nevbet vurulurken pâdişahların ayakta dinlemesi âdetti. Mehter teşkilâtına bağlı iki türlü mehterhâne vardı. Biri resmî teşkilata bağlı olan çalıcı mehterlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif diğerleri esnaf mehterleriydi. Resmî mehterhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif padişah mehteriydi kihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif buna “Mehterhâne-i Tabl-i Âlem-i Hassa” denirdi. Sonralarıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif mehter sâdece pâdişah ve orduya âit olmaktan çıktı. Her vezir dâiresinde bir mehterhâne bulundurulması âdet oldu. Fâtih devrindeki mehterhânede dokuz zilzen (zil çalan)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif dokuz nakkârezen (kudum çalan)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif dokuz boruzen (boru çalan)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif dokuz tablzen (davul çalan)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif dokuz çavuş ve bir iç oğlan vardı. Altmış dört kişilik mehterhane takımına “dokuz kat mehter” adı verilirdi. Pâdişahın mehterleri on iki kat olurdu. On iki kat mehterhânede her çalgıdan on ikişer adet bulunurdu. Pâdişah sefere çıktığı zaman mehter takımı on iki misline çıkarılırdı. Sefer ve harp esnâsında pâdişah mehterhânesihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif saltanat sancaklarının altında duruphttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif nevbet vururdu. Bundan başka ikindi vaktihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Otağ-ı Hümâyûn önünde nevbet vurmak âdetti. (Bkz. Nevbet) Hükümdâr mehterleri beş vakit vururlardı. Bundan başka pâdişah cüluslarındahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif kılıç alaylarındahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif harplerde zafer haberi geldiği zaman ve arife dîvânlarında nevbet vurulurdu. Mehterlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif harp meydanlarında gece karanlığında bile ordugâh nöbetçilerinin uyumaması için devamlı çalar ve aynı zamanda da “yektir Allah!” diye bağırırlardı. Harp esnâsında isehttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif pâdişahın veya seraskerin yanında duruphttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif harp boyunca askerin cesâretini arttırmak ve düşmana dehşet vermek için çalardı. Vezir mehterlerihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif ikindi ve yatsı namazları kılındıktan sonra olmak üzerehttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif günde iki defâ vururdu. Bunlardan birincisi akşam yemeğinin ikincisi de uykunun işâretini verirdi. Sivil mehterlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif kendilerine mahsus nevbet yerlerinde yatsı namazından sonra ve sabahleyin nevbet vururlardı. Eski zamanlarda öğle yemeğihttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “kuşluk” nâmıyla öğle namazından evvel; akşam yemeği de ikindi namazından sonra yenilir ve yatsı namazından sonra uykuya yatılırdı.
Mehter duâsı: Allah Allah Celilü’l-Cebbârhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Muînü’s-Settârhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Hâliku’l-leyli ve’n-Nehârhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Lâyezâlhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Zü’l-Celâlhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif birdir Allah! Ânın birliğinehttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Resûl-ü Enbiyâ Peygamberimiz Cenâb-ı Ahmed-i Mahmûd-u Muhammed Mustafa (Bütün efrâd elleri göğsünde olmak üzere rükûa gelir gibi eğilirlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif pâdişah geldiği zaman ise sâdece baş eğerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif daha fazla eğilmezler.) Âl-i evlâd-ı Resûl-i Müctebâ imdâd-ı ruhâniyetine! Pîrân mürşidînhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif âşıkînhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif vâsilînhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif hamele-i Kur’ânhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif güzeştegânhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif ehl-i îmân ervâhınahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif avn-ü inâyetine! Halifetü’l-İslâm es-Sultân İbni’s-Sultan bil-cümle İslâmın necât ve seâdet ve selâmetinehttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif pîrlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif erenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif üçlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif yedilerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif kırklarhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif göçenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif demine devrânına “Hû” diyelim “Huuu” denildikten sonra bütün mehter takımıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif davul ve zilleri şiddetli vurarak dokuz defâ “Hû” çekerlerdi. Sonunda da üç defâ kös vururlardı. Mehterin kendine has bir yürüyüşü vardır. Üç adımda bir dururhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif yarım sağa ve yarım sola dönerdi. Yürüyüş esnasında mehter efrâdıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif hep bir ağızdanhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “Rahim Allahhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Kerîm Allah” derlerdi. Mehter takımının yürüyüş nizamında merasime iştirak şöyle idi: Önde çorbacıbaşı ünvânını taşıyan ve başında “üskûf” bulunan mehterân bölüğü komutanıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif onun arkasında sol tarafta zırhlı muhafızı ile birlikte yeşil sancakhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif ortada istiklâl alâmeti olan ak sancakhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif sağ başta ise zırhlı muhafızı ile birlikte kırmızı sancak bulunurdu. Sancakların arkasında ise üçerli koldan üç sıra hâlinde dizilmiş dokuz tuğ gelirdi. Sağ tarafta kırmızı sancağın arkasındahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Yeniçerilerin taşıdığı “hücum tuğu” yer alırdı. Tuğlardan sonra ortada mehterbaşı bulunurdu. Mehterbaşından sonra ise sıra ile; mehterin iki katı adedince çevgenler (okuyucular)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif zurnazenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif boruzenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif nakkârezenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif zilzenler ve davul çalanlar gelmekteydi. En arkada ise at sırtında taşınan kös bulunmaktaydı.
Mehter duâsı: Allah Allah Celilü’l-Cebbârhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Muînü’s-Settârhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Hâliku’l-leyli ve’n-Nehârhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Lâyezâlhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Zü’l-Celâlhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif birdir Allah! Ânın birliğinehttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Resûl-ü Enbiyâ Peygamberimiz Cenâb-ı Ahmed-i Mahmûd-u Muhammed Mustafa (Bütün efrâd elleri göğsünde olmak üzere rükûa gelir gibi eğilirlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif pâdişah geldiği zaman ise sâdece baş eğerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif daha fazla eğilmezler.) Âl-i evlâd-ı Resûl-i Müctebâ imdâd-ı ruhâniyetine! Pîrân mürşidînhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif âşıkînhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif vâsilînhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif hamele-i Kur’ânhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif güzeştegânhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif ehl-i îmân ervâhınahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif avn-ü inâyetine! Halifetü’l-İslâm es-Sultân İbni’s-Sultan bil-cümle İslâmın necât ve seâdet ve selâmetinehttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif pîrlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif erenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif üçlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif yedilerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif kırklarhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif göçenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif demine devrânına “Hû” diyelim “Huuu” denildikten sonra bütün mehter takımıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif davul ve zilleri şiddetli vurarak dokuz defâ “Hû” çekerlerdi. Sonunda da üç defâ kös vururlardı. Mehterin kendine has bir yürüyüşü vardır. Üç adımda bir dururhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif yarım sağa ve yarım sola dönerdi. Yürüyüş esnasında mehter efrâdıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif hep bir ağızdanhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif “Rahim Allahhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Kerîm Allah” derlerdi. Mehter takımının yürüyüş nizamında merasime iştirak şöyle idi: Önde çorbacıbaşı ünvânını taşıyan ve başında “üskûf” bulunan mehterân bölüğü komutanıhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif onun arkasında sol tarafta zırhlı muhafızı ile birlikte yeşil sancakhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif ortada istiklâl alâmeti olan ak sancakhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif sağ başta ise zırhlı muhafızı ile birlikte kırmızı sancak bulunurdu. Sancakların arkasında ise üçerli koldan üç sıra hâlinde dizilmiş dokuz tuğ gelirdi. Sağ tarafta kırmızı sancağın arkasındahttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif Yeniçerilerin taşıdığı “hücum tuğu” yer alırdı. Tuğlardan sonra ortada mehterbaşı bulunurdu. Mehterbaşından sonra ise sıra ile; mehterin iki katı adedince çevgenler (okuyucular)http://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif zurnazenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif boruzenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif nakkârezenlerhttp://www.forumuz.net/images/digersmileyler/virgul.gif zilzenler ve davul çalanlar gelmekteydi. En arkada ise at sırtında taşınan kös bulunmaktaydı.