Syst3m
4 September 2009, 03:37
Eskimoların "yeni hayatı"
Grönland'ın beşte dördü buzla kaplıdır. Binlerce yıldır eskimolar[Only Registered Users Can See Links] bu buz kütlesinin kıyılarında denizin kendilerine sunduklarıyla; balık[Only Registered Users Can See Links] fok ve balina avlayarak yaşadı. Ancak artık iklim değişiyor[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
BBC Türkçe
Eskimoların geleneksel yaşam tarzı değişiyor[Only Registered Users Can See Links] Bu durumun en bariz olduğu yerlerden biri Grönland'ın batı kıyısındaki bir buzul fyordundaki balıkçı köyü İllulisat'tır.
Bir kuşak önce buradaki körfez her kış donar[Only Registered Users Can See Links] denizi kalın bir buz tabakasıyla kaplardı.
Yerel eskimolar köpeklerini kızaklarına bağlar[Only Registered Users Can See Links] fok ve balık avı için bu buz tabakası üzerinde uzun seyahatlara çıkardı.
Ancak son yıllarda bu tabaka yer yer inceldi ve bazen de tamamen yok oldu.
Karanlık aylar boyunca kayıklar sulara salınır[Only Registered Users Can See Links] köpekler bir yerlere bağlanır[Only Registered Users Can See Links] kızaklar bir kenara bırakılır oldu.
Bir balıkçı "25 köpeğim vardı" dedi bana[Only Registered Users Can See Links] "artık sadece 9 tane var".
Diğerlerine ne olduğunu sordum; soğuk ve mesafeli bir tavırla yanıtı "köpek avcısı elinde silahıyla geldi" oldu.
İllulisat fyordundaki dev buzul son on yılda on milden fazla küçüldü.
Bu gerileme gezegenimizin felaketle karşı karşıya oluşunun bir sembolü adeta.
Ancak Grönlandlılar yaşadıkları değişimi farklı yorumluyor.
Grönland başbakanı Kuupik Kleist "bunun küresel bir sorun olduğunun farkındayız" diyor yumuşak bir ifadeyle ve devam ediyor:
"Ancak bu değişimi bir sorun olduğu kadar bir fırsat olarak da görüyoruz; Grönland'ın bu fırsatlara kapı açmasını istiyorum[Only Registered Users Can See Links]"
Bu yaz Grönland'a[Only Registered Users Can See Links] bağlı olduğu Danimarka tarafından özerklik verildi.
Bu kararın en önemli yönlerinden biri bölgenin potansiyel kaynaklarını yerel halkın eline vermesi.
Bölgede muazzam petrol[Only Registered Users Can See Links] doğalgaz ve kıymetli maden yatakları; hatta elmas olduğu düşünülüyor.
Dahası son dönemde yaşanan sıcaklık artışı bölgede madenciliği daha kolay ve karlı bir iş haline getiriyor.
Durumu kendi gözlerimle görmek için başkent Nuuk'tan bir tekneye atlayıp komşu fyordun içlerine doğru gittim.
Yol boyunca[Only Registered Users Can See Links] dalıp çıkan balinalar[Only Registered Users Can See Links] güneşte pırıl pırıl parıldayan buzullar gördük.
Adeta bir masal ülkesinde yaptığımız iki saatlik yolculuk sonunda da hedefimize vardık: Fyordun derinliklerinde bir çadırkent.
Bu kamp Grönland'da "Altına Hücum"un başlangıç noktası olabilir.
Nuna Mineral şirketinden jeologlar ellerindeki en iyi madenlerden birini gösterdi.
Bir kayalık kümesinin yüzlerce metre derinliğinden bazı örnekler çıkarmışlardı.
Bir sivrisinek yığını arasından geçerken jeolog Rasmus "şu ana kadar bulduklarımız gayet ümit verici" dedi bana:
"Herşey yolunda giderse yirmi yıl içinde burada bir liman[Only Registered Users Can See Links] gerekli altyapı ve karlı bir altın madeni" olacak[Only Registered Users Can See Links]"
"Peki[Only Registered Users Can See Links] bunun bu el değmemiş kutup bölgeleri üzerinde nasıl bir etkisi olacak?" soruma ise şu yanıtı verdi:
"Merak etme[Only Registered Users Can See Links] ben bu bölgenin kıymetini biliyorum; burda çalışıyorum[Only Registered Users Can See Links] buraları berbat etmeye niyetim yok[Only Registered Users Can See Links]"
Nuuk limanına geri döndüğümde[Only Registered Users Can See Links] yolcu gemisinden inen İngiliz turistleri gördüm.
Geleneksel eskimo giysileri içinde ilkokul öğrencileri şarkılarla karşılıyordu onları.
"Ne kadar da sevimliler" dedi bir turist kadın.
Evet[Only Registered Users Can See Links] Grönland'da geleneklere büyük değer veriliyor ama bu sizi kandırmasın.
Zengin kaynaklarıyla bu uçsuz bucaksız ada[Only Registered Users Can See Links] artık yeni bir hayatın eşiğinde.
Yazan: Steven Sackur
Grönland'ın beşte dördü buzla kaplıdır. Binlerce yıldır eskimolar[Only Registered Users Can See Links] bu buz kütlesinin kıyılarında denizin kendilerine sunduklarıyla; balık[Only Registered Users Can See Links] fok ve balina avlayarak yaşadı. Ancak artık iklim değişiyor[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
BBC Türkçe
Eskimoların geleneksel yaşam tarzı değişiyor[Only Registered Users Can See Links] Bu durumun en bariz olduğu yerlerden biri Grönland'ın batı kıyısındaki bir buzul fyordundaki balıkçı köyü İllulisat'tır.
Bir kuşak önce buradaki körfez her kış donar[Only Registered Users Can See Links] denizi kalın bir buz tabakasıyla kaplardı.
Yerel eskimolar köpeklerini kızaklarına bağlar[Only Registered Users Can See Links] fok ve balık avı için bu buz tabakası üzerinde uzun seyahatlara çıkardı.
Ancak son yıllarda bu tabaka yer yer inceldi ve bazen de tamamen yok oldu.
Karanlık aylar boyunca kayıklar sulara salınır[Only Registered Users Can See Links] köpekler bir yerlere bağlanır[Only Registered Users Can See Links] kızaklar bir kenara bırakılır oldu.
Bir balıkçı "25 köpeğim vardı" dedi bana[Only Registered Users Can See Links] "artık sadece 9 tane var".
Diğerlerine ne olduğunu sordum; soğuk ve mesafeli bir tavırla yanıtı "köpek avcısı elinde silahıyla geldi" oldu.
İllulisat fyordundaki dev buzul son on yılda on milden fazla küçüldü.
Bu gerileme gezegenimizin felaketle karşı karşıya oluşunun bir sembolü adeta.
Ancak Grönlandlılar yaşadıkları değişimi farklı yorumluyor.
Grönland başbakanı Kuupik Kleist "bunun küresel bir sorun olduğunun farkındayız" diyor yumuşak bir ifadeyle ve devam ediyor:
"Ancak bu değişimi bir sorun olduğu kadar bir fırsat olarak da görüyoruz; Grönland'ın bu fırsatlara kapı açmasını istiyorum[Only Registered Users Can See Links]"
Bu yaz Grönland'a[Only Registered Users Can See Links] bağlı olduğu Danimarka tarafından özerklik verildi.
Bu kararın en önemli yönlerinden biri bölgenin potansiyel kaynaklarını yerel halkın eline vermesi.
Bölgede muazzam petrol[Only Registered Users Can See Links] doğalgaz ve kıymetli maden yatakları; hatta elmas olduğu düşünülüyor.
Dahası son dönemde yaşanan sıcaklık artışı bölgede madenciliği daha kolay ve karlı bir iş haline getiriyor.
Durumu kendi gözlerimle görmek için başkent Nuuk'tan bir tekneye atlayıp komşu fyordun içlerine doğru gittim.
Yol boyunca[Only Registered Users Can See Links] dalıp çıkan balinalar[Only Registered Users Can See Links] güneşte pırıl pırıl parıldayan buzullar gördük.
Adeta bir masal ülkesinde yaptığımız iki saatlik yolculuk sonunda da hedefimize vardık: Fyordun derinliklerinde bir çadırkent.
Bu kamp Grönland'da "Altına Hücum"un başlangıç noktası olabilir.
Nuna Mineral şirketinden jeologlar ellerindeki en iyi madenlerden birini gösterdi.
Bir kayalık kümesinin yüzlerce metre derinliğinden bazı örnekler çıkarmışlardı.
Bir sivrisinek yığını arasından geçerken jeolog Rasmus "şu ana kadar bulduklarımız gayet ümit verici" dedi bana:
"Herşey yolunda giderse yirmi yıl içinde burada bir liman[Only Registered Users Can See Links] gerekli altyapı ve karlı bir altın madeni" olacak[Only Registered Users Can See Links]"
"Peki[Only Registered Users Can See Links] bunun bu el değmemiş kutup bölgeleri üzerinde nasıl bir etkisi olacak?" soruma ise şu yanıtı verdi:
"Merak etme[Only Registered Users Can See Links] ben bu bölgenin kıymetini biliyorum; burda çalışıyorum[Only Registered Users Can See Links] buraları berbat etmeye niyetim yok[Only Registered Users Can See Links]"
Nuuk limanına geri döndüğümde[Only Registered Users Can See Links] yolcu gemisinden inen İngiliz turistleri gördüm.
Geleneksel eskimo giysileri içinde ilkokul öğrencileri şarkılarla karşılıyordu onları.
"Ne kadar da sevimliler" dedi bir turist kadın.
Evet[Only Registered Users Can See Links] Grönland'da geleneklere büyük değer veriliyor ama bu sizi kandırmasın.
Zengin kaynaklarıyla bu uçsuz bucaksız ada[Only Registered Users Can See Links] artık yeni bir hayatın eşiğinde.
Yazan: Steven Sackur