Syst3m
5 September 2009, 02:14
Avusturya ekolüne bağlı ekonomist ve siyaset bilimcidir. Serbest piyasa ekonomisini 20. yüzyıl ortasında yükselen sosyalist dalgaya karşı savunmasıyla tanındı. Hukuk ve epistemolojiye önemli katkılar yaptı. 1974'te Nobel Ekonomi Ödülü'nü düşünsel rakibi Gunnar Myrdal ile paylaştı.
Hayatı
Doğal bilimcilerin ağırlıkta olduğu bir aile ortamında yetişmesine rağmen topçu subayı olarak görev yaptığı I. Dünya Savaşı'ndan sonra sosyal bilimlere yönelmiştir. Viyana Üniversitesi'nden 1921'de hukuk[Only Registered Users Can See Links] 1923 yılında ise siyaset bilimi üzerine 2 sene ara ile 2 doktora almış olan Hayek[Only Registered Users Can See Links] 1924'te ABD dönüşünde sosyalizm fikirlerini benimsemek üzereyken Ludwig von Mises'in Sosyalizm kitabından etkilenmiş ve düşüncesini değiştirmiştir. Hayatının bundan sonraki kısmında liberal felsefeyi ekonomi[Only Registered Users Can See Links] siyaset felsefesi gibi birçok alanda başarılı bir şekilde savunmuştur.
Hayek serbest piyasa düzeninin felsefi savunucularındandır. Avusturya Okulu'nun 20. yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biridir. 1974'de Nobel Ekonomi ödülünü almıştır. Merkezi ekonomik planlamanın insanların özgürlüklerini ve ihtiyaçlarını kısıtlayacağı tezini vurgulamış[Only Registered Users Can See Links] çoğulculuğu ve ekonomik sübjektivizmi savunmuştur.
Hayek'e göre iktisadi karar verme hakki[Only Registered Users Can See Links] bireylerden[Only Registered Users Can See Links] onların değerlerinden ve amaçlarından bağımsız değildir (ekonomik öznellik[Only Registered Users Can See Links] Avusturya ekolü)[Only Registered Users Can See Links] karar verme hakları enformasyona sahip olan bireylerde olmalıdır. Rekabetçi bir piyasada fiyatlar[Only Registered Users Can See Links] insanların farklı mal ve servislere biçtikleri görece değerleri belirlemekte[Only Registered Users Can See Links] bireyler de bunlara bakıp istek ve ihtiyaçlarını en iyi şekilde nasıl karşılayacaklarına ve hatta o istek ve ihtiyaçların neler olduklarına karar vermektedirler.
Hayek iktisat dışında bilişim (enformasyon) teorisi[Only Registered Users Can See Links] hukuk[Only Registered Users Can See Links] politika teorisi[Only Registered Users Can See Links] bilim felsefesi ve bilişsel psikoloji (cognitive psychology) gibi alanlarda da yeni fikirler üretmiştir.
Eserleri
The Road to Serfdom - Kölelik yolu (1944) Bu Eser[Only Registered Users Can See Links] Hayek'in özgürlük savunusuna adadığı uzun entelektüel hayatının en çarpıcı ürünlerindendir. Kölelik Yolu[Only Registered Users Can See Links] son derece önemli bazı siyasal soruların cevaplarını aramaktadır. Özgürlük nedir? Sosyalizm[Only Registered Users Can See Links] faşizm ve diğer totaliter sistemler neden özgürlükle uzlaşmaz bir çelişki içindedirler? Birbirine karşıt görünen özgürlük aleyhtarı anlayışlar yoksa aynı kökten mi türemişlerdir? Sözgelimi "Nazizmin Sosyalist kökleri" nelerdir? Özgürlük[Only Registered Users Can See Links] geçici bir güvenlik uğruna feda edilebilir mi? Kollektivist ekonomi altında demokrasinin ve azınlık haklarının yaşama şansı var mıdır?
- The Use of Knowledge in Society - Bilginin Toplumda Kullanımı (1945)
- The Sensory Order - Duyumsal Düzen (1952)
- The Constitution of Liberty - Özgürlüğün Anayasası(1960)
- Law[Only Registered Users Can See Links] Legislation and Liberty - Kanun[Only Registered Users Can See Links] Mevzuat ve Özgürlük (1979)
Dikkat Çekici Bilgiler
Hayek[Only Registered Users Can See Links] çocukluk aşkı kuzeni Helene Bitterlich'in kocasından ayrılmasından sonra ofisinde sekreterlik yaparken evlenmiş olduğu karısını boşayıp kuzeni ile evlenmiştir. Hayek 1974 yılında zıt fikirleri savunmalarına rağmen Guannard Myrdall ile paylaşmak zorunda kaldığı Nobel ödülünü almıştır. Ölmeden 2 sene önce hafıza kaybına uğramıştır.
Hayatı
Doğal bilimcilerin ağırlıkta olduğu bir aile ortamında yetişmesine rağmen topçu subayı olarak görev yaptığı I. Dünya Savaşı'ndan sonra sosyal bilimlere yönelmiştir. Viyana Üniversitesi'nden 1921'de hukuk[Only Registered Users Can See Links] 1923 yılında ise siyaset bilimi üzerine 2 sene ara ile 2 doktora almış olan Hayek[Only Registered Users Can See Links] 1924'te ABD dönüşünde sosyalizm fikirlerini benimsemek üzereyken Ludwig von Mises'in Sosyalizm kitabından etkilenmiş ve düşüncesini değiştirmiştir. Hayatının bundan sonraki kısmında liberal felsefeyi ekonomi[Only Registered Users Can See Links] siyaset felsefesi gibi birçok alanda başarılı bir şekilde savunmuştur.
Hayek serbest piyasa düzeninin felsefi savunucularındandır. Avusturya Okulu'nun 20. yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biridir. 1974'de Nobel Ekonomi ödülünü almıştır. Merkezi ekonomik planlamanın insanların özgürlüklerini ve ihtiyaçlarını kısıtlayacağı tezini vurgulamış[Only Registered Users Can See Links] çoğulculuğu ve ekonomik sübjektivizmi savunmuştur.
Hayek'e göre iktisadi karar verme hakki[Only Registered Users Can See Links] bireylerden[Only Registered Users Can See Links] onların değerlerinden ve amaçlarından bağımsız değildir (ekonomik öznellik[Only Registered Users Can See Links] Avusturya ekolü)[Only Registered Users Can See Links] karar verme hakları enformasyona sahip olan bireylerde olmalıdır. Rekabetçi bir piyasada fiyatlar[Only Registered Users Can See Links] insanların farklı mal ve servislere biçtikleri görece değerleri belirlemekte[Only Registered Users Can See Links] bireyler de bunlara bakıp istek ve ihtiyaçlarını en iyi şekilde nasıl karşılayacaklarına ve hatta o istek ve ihtiyaçların neler olduklarına karar vermektedirler.
Hayek iktisat dışında bilişim (enformasyon) teorisi[Only Registered Users Can See Links] hukuk[Only Registered Users Can See Links] politika teorisi[Only Registered Users Can See Links] bilim felsefesi ve bilişsel psikoloji (cognitive psychology) gibi alanlarda da yeni fikirler üretmiştir.
Eserleri
The Road to Serfdom - Kölelik yolu (1944) Bu Eser[Only Registered Users Can See Links] Hayek'in özgürlük savunusuna adadığı uzun entelektüel hayatının en çarpıcı ürünlerindendir. Kölelik Yolu[Only Registered Users Can See Links] son derece önemli bazı siyasal soruların cevaplarını aramaktadır. Özgürlük nedir? Sosyalizm[Only Registered Users Can See Links] faşizm ve diğer totaliter sistemler neden özgürlükle uzlaşmaz bir çelişki içindedirler? Birbirine karşıt görünen özgürlük aleyhtarı anlayışlar yoksa aynı kökten mi türemişlerdir? Sözgelimi "Nazizmin Sosyalist kökleri" nelerdir? Özgürlük[Only Registered Users Can See Links] geçici bir güvenlik uğruna feda edilebilir mi? Kollektivist ekonomi altında demokrasinin ve azınlık haklarının yaşama şansı var mıdır?
- The Use of Knowledge in Society - Bilginin Toplumda Kullanımı (1945)
- The Sensory Order - Duyumsal Düzen (1952)
- The Constitution of Liberty - Özgürlüğün Anayasası(1960)
- Law[Only Registered Users Can See Links] Legislation and Liberty - Kanun[Only Registered Users Can See Links] Mevzuat ve Özgürlük (1979)
Dikkat Çekici Bilgiler
Hayek[Only Registered Users Can See Links] çocukluk aşkı kuzeni Helene Bitterlich'in kocasından ayrılmasından sonra ofisinde sekreterlik yaparken evlenmiş olduğu karısını boşayıp kuzeni ile evlenmiştir. Hayek 1974 yılında zıt fikirleri savunmalarına rağmen Guannard Myrdall ile paylaşmak zorunda kaldığı Nobel ödülünü almıştır. Ölmeden 2 sene önce hafıza kaybına uğramıştır.