Syst3m
5 September 2009, 12:10
Ramazan'ın Türkiye'ye ait geleneklerinden biridir mahyalar.
Ramazan coşkusunun bir göstergesi olarak[Only Registered Users Can See Links] sadece Türkiye'deki camilerin minareleri arasında yüzyıllardır yaşayan bu gelenek[Only Registered Users Can See Links] Cumhuriyet'in yıllarında şimdiki örneklerden çok farklı amaçlar için kullanılmış.
500 YILLIK GELENEK
Mübarek gün ve gecelerde halkın ibadeti için gece boyu açık kalan camilerin kandillerle donatılması[Only Registered Users Can See Links] İslâmiyet`in ilk asırlarına kadar uzanan bir gelenek[Only Registered Users Can See Links]
Osmanlılarda ise bu geleneğin 16'ncı yüzyılın ikinci yarısına[Only Registered Users Can See Links] İkinci Selim dönemine kadar uzandığı biliniyor. Yaptırılan camilerde minare sayısı fazlalaştıkça mahya geleneği de yaygınlaşmış. Minareler arasına gerilen iplere[Only Registered Users Can See Links] kandil ya da ampullerle yazılan yazılarla ışık huzmeli mahyalar oluşturulmuş.
Bu yazılar `Fetih suresinin ilk ayeti[Only Registered Users Can See Links] `Maşallah`[Only Registered Users Can See Links] `Bismillah`[Only Registered Users Can See Links] `Leyle-i Kadir`[Only Registered Users Can See Links] `Hoş geldin yâ Ramazan`[Only Registered Users Can See Links] `On bir ayın sultanı`[Only Registered Users Can See Links] `El-Firak`[Only Registered Users Can See Links] `Elveda`[Only Registered Users Can See Links] gibi dini mahiyette ifadeler yer alırdı. En meşhur mahyalar ise Süleymaniye Camii`ne kurulurdu.
MAHYALARIN 'SİYASALLAŞMASI'
Cumhuriyet devrinde ise mahyalar devletin mesajlarını halka ulaştırdığı bir pano gibi kullanıldı zaman zaman[Only Registered Users Can See Links] Liderlerin adları minareler arasına yazıldı[Only Registered Users Can See Links] Sultanahmed Camii`nin minareleri arasına 'Para biriktir` mahyası[Only Registered Users Can See Links] Fatih Camii minarelerine Cumhuriyetin `30. yıl kutlu olsun`[Only Registered Users Can See Links] Edirne Selimiye Camii'ne `Atatürk` ve `Var ol İnönü` mahyaları asıldı.
Konu üzerinde araştırmalar yapan İsmail Kara[Only Registered Users Can See Links] mesajların muhtevasının dönemlere göre değiştiğini söylüyor. Örneğin Millî Mücadele yıllarında 'Yetimleri koru[Only Registered Users Can See Links] Şehitlere fatiha[Only Registered Users Can See Links] Hilal-i ahmeri unutma[Only Registered Users Can See Links] Para biriktir[Only Registered Users Can See Links] Yerli malı kullan' gibi yardımlaşma ve savaş mağdurlarını gözetmeye dönük mesajlar[Only Registered Users Can See Links] vurgular var. Kara'ya göre[Only Registered Users Can See Links] bu mahyalar bize Türkiye'de siyasi merkez ve toplumun din meselesine nasıl baktığını gösteriyor.
'Müslümanlar Cumhuriyetperverdir' yazan bir mahya da bulunduğunu ifade eden Kara[Only Registered Users Can See Links] laik bir rejim olma kararındaki Cumhuriyet'in mahyaları araç olarak kullanmasını 'siyasallaşma' olarak yorumluyor.
İsmail Kara'ya göre[Only Registered Users Can See Links] mahyalara estetik açıdan olduğu kadar halkın katılımı açısından da bakmak gerek. Sadece üstün bir zevke işaret etmiyor. Heyecanına ve zevkine hitap ederek halkı dinî atmosfere doğrudan dâhil ediyor. 1950'lere kadar zeytinyağıyla yanan kandiller kullanılarak hazırlanan mahyalar[Only Registered Users Can See Links] o tarihlerde elektrikle yakılmaya başlanıyor.
[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
Ramazan coşkusunun bir göstergesi olarak[Only Registered Users Can See Links] sadece Türkiye'deki camilerin minareleri arasında yüzyıllardır yaşayan bu gelenek[Only Registered Users Can See Links] Cumhuriyet'in yıllarında şimdiki örneklerden çok farklı amaçlar için kullanılmış.
500 YILLIK GELENEK
Mübarek gün ve gecelerde halkın ibadeti için gece boyu açık kalan camilerin kandillerle donatılması[Only Registered Users Can See Links] İslâmiyet`in ilk asırlarına kadar uzanan bir gelenek[Only Registered Users Can See Links]
Osmanlılarda ise bu geleneğin 16'ncı yüzyılın ikinci yarısına[Only Registered Users Can See Links] İkinci Selim dönemine kadar uzandığı biliniyor. Yaptırılan camilerde minare sayısı fazlalaştıkça mahya geleneği de yaygınlaşmış. Minareler arasına gerilen iplere[Only Registered Users Can See Links] kandil ya da ampullerle yazılan yazılarla ışık huzmeli mahyalar oluşturulmuş.
Bu yazılar `Fetih suresinin ilk ayeti[Only Registered Users Can See Links] `Maşallah`[Only Registered Users Can See Links] `Bismillah`[Only Registered Users Can See Links] `Leyle-i Kadir`[Only Registered Users Can See Links] `Hoş geldin yâ Ramazan`[Only Registered Users Can See Links] `On bir ayın sultanı`[Only Registered Users Can See Links] `El-Firak`[Only Registered Users Can See Links] `Elveda`[Only Registered Users Can See Links] gibi dini mahiyette ifadeler yer alırdı. En meşhur mahyalar ise Süleymaniye Camii`ne kurulurdu.
MAHYALARIN 'SİYASALLAŞMASI'
Cumhuriyet devrinde ise mahyalar devletin mesajlarını halka ulaştırdığı bir pano gibi kullanıldı zaman zaman[Only Registered Users Can See Links] Liderlerin adları minareler arasına yazıldı[Only Registered Users Can See Links] Sultanahmed Camii`nin minareleri arasına 'Para biriktir` mahyası[Only Registered Users Can See Links] Fatih Camii minarelerine Cumhuriyetin `30. yıl kutlu olsun`[Only Registered Users Can See Links] Edirne Selimiye Camii'ne `Atatürk` ve `Var ol İnönü` mahyaları asıldı.
Konu üzerinde araştırmalar yapan İsmail Kara[Only Registered Users Can See Links] mesajların muhtevasının dönemlere göre değiştiğini söylüyor. Örneğin Millî Mücadele yıllarında 'Yetimleri koru[Only Registered Users Can See Links] Şehitlere fatiha[Only Registered Users Can See Links] Hilal-i ahmeri unutma[Only Registered Users Can See Links] Para biriktir[Only Registered Users Can See Links] Yerli malı kullan' gibi yardımlaşma ve savaş mağdurlarını gözetmeye dönük mesajlar[Only Registered Users Can See Links] vurgular var. Kara'ya göre[Only Registered Users Can See Links] bu mahyalar bize Türkiye'de siyasi merkez ve toplumun din meselesine nasıl baktığını gösteriyor.
'Müslümanlar Cumhuriyetperverdir' yazan bir mahya da bulunduğunu ifade eden Kara[Only Registered Users Can See Links] laik bir rejim olma kararındaki Cumhuriyet'in mahyaları araç olarak kullanmasını 'siyasallaşma' olarak yorumluyor.
İsmail Kara'ya göre[Only Registered Users Can See Links] mahyalara estetik açıdan olduğu kadar halkın katılımı açısından da bakmak gerek. Sadece üstün bir zevke işaret etmiyor. Heyecanına ve zevkine hitap ederek halkı dinî atmosfere doğrudan dâhil ediyor. 1950'lere kadar zeytinyağıyla yanan kandiller kullanılarak hazırlanan mahyalar[Only Registered Users Can See Links] o tarihlerde elektrikle yakılmaya başlanıyor.
[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]
[Only Registered Users Can See Links]