ceyLin
23 November 2008, 15:14
Hazırlayan: Doç. Dr. Selçuk Kırlı
Uludağ Üniv. Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı
Doğum yapan kadınlardahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif doğumdan sonraki bir yıl içinde bazı psikiyatrik sorunlar diğer zamanlara göre daha sık ortaya çıkabilir. Bu sorunlardan birisi de yaklaşık doğum yapan her 10 kadından birinde gelişen doğum sonrası depresyondur. Genellikle doğumdan sonraki 2-8. haftalar içinde başlar ve en az iki hafta en çok bir yıl kadar sürer. Tedavi görmeyen kadınlarda 3 ay- 1 yıl arasında kendiliğinden düzelir.
Doğum sonrası depresyonun bulguları doğum yapmayan kadınlardaki depresyondan farklı değildirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ancak normal involüsyonel fenomenden (kilo kaybıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif uykusuzluk vb.) ya da doğum sonrasındaki ilk günlerde %50-70 sıklıkla görülen annelik hüznünden ayırt edilmesi güç olabilir. Bununla birlikte doğum sonrası depresyonda ailesine karşı sevgisizlik ve bebeğine karşı zıt duygular daha ön plandadır. Doğum sonrası depresyonun diğer bulguları; duygu durumun baskılanmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif aktivitelere ilginin azlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif iştah değişikliğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yorgunlukhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif uyku bozukluklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif çocuğun bakımında güçlüklerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif suçluluk hissihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kendine güven azlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif konsantrasyon güçlüğühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif psikomotor retardasyon ya da ajitasyon ve intihar düşünceleridir.
Doğum sonrası depresyonun nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Hızlı fizyolojik değişikliklerin rolü olabileceği düşünülmektedirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ancak hangi etmenlerin daha fazla neden olduğu açık değildir. Bununla birlikte bazı risk etmenlerini taşıyan kadınlarda doğum sonrası depresyonun daha sık görüldüğü bilinmektedir. Bu risk etmenleri; kadının ya da eşinin işsizliğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif sosyal desteğin yetersiz olmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif evlilikle ilgili sorunlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif beklenmedik yaşamsal olaylar (ölümhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ayrılık vb.)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif planlanmamış gebeliklerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif çok doğum yapmış olmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif daha önceki gebeliklerde depresyon geçirilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif anne sütü ile beslememehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kayıpla sonlanan gebelik ve doğum deneyimlerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif erken anne-bebek ayrılığı ve bebeğin bakımı ile ilgili duyulan kaygılardır.
Gebelik sırasında ya da daha önce geçirilen majör depresyon öyküsünün doğum sonrası depresyon gelişimi açısından risk yarattığı bildirilmektedir. Anne sütü ile beslemenin genel yararları iyi bilinmektedir. Doğum sonrası depresyon açısından ele alındığında ise anne sütü ile beslemenin olumlu ve olumsuz etkileri olabilmektedir. Anne sütü veren kadınlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kendilerine ayıracak zamanlarının çok az oluşuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif emzirme nedeniyle uykusuz kalmalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ilaç kullanmaları gerektiğinde bebeğe zararı olacak endişesi duymaları gibi nedenlerle kolaylıkla negatif duygu durumuna girebilirler. Bunun yanında anne sütünün hızla kesilmesinin bazı hormonal değişiklikler yoluyla depresif belirtileri daha da kötüleştirdiği düşünülmektedir.
Doğum sonrası depresyon sık görülmesine karşın çoğu kez tanı konulamamaktadır. Bu durumun başlıca nedenleri kadının negatif duyguları nedeniyle kendini yalnız hissetmesi ya da utanmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif rutin kontrol için çağrıldığı 6. doğum sonrası haftaya kadar doktorla görüşme olanağı bulamamış ya da hangi doktora başvuracağını kestirememiş olmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yeni doğan bebeğin verdiği heyecanla yakınmalarını dile getirememesi olabilir. Çoğu kadın sorunlarını depresyon olarak algılamazhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yine çoğu bu konuda destek arayışı içinde değildir. Bu konuda yardım arayışında olan bir kadın da çoğu kez bebeğinin doktorundan bu konuda bir yardım alabileceğini düşünmez. Ağır doğum sonrası depresyonu olan kadınların yalnızca %50′den azı belirtilerini depresyon olarak değerlendirmektedir.
Kadında doğum sonrası depresyon tanısı konulunca; bireysel ya da aile psikoterapisihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif farmakolojik tedavi ve sosyal servislerin desteğinden yararlanılabilir. Aynı zamanda planlanmamış gebelikler ya da işsizlik gibi risk etkenleri aile planlaması yöntemleri ya da iş olanaklarının sağlanması ile azaltılabilir.
Uludağ Üniv. Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı
Doğum yapan kadınlardahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif doğumdan sonraki bir yıl içinde bazı psikiyatrik sorunlar diğer zamanlara göre daha sık ortaya çıkabilir. Bu sorunlardan birisi de yaklaşık doğum yapan her 10 kadından birinde gelişen doğum sonrası depresyondur. Genellikle doğumdan sonraki 2-8. haftalar içinde başlar ve en az iki hafta en çok bir yıl kadar sürer. Tedavi görmeyen kadınlarda 3 ay- 1 yıl arasında kendiliğinden düzelir.
Doğum sonrası depresyonun bulguları doğum yapmayan kadınlardaki depresyondan farklı değildirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ancak normal involüsyonel fenomenden (kilo kaybıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif uykusuzluk vb.) ya da doğum sonrasındaki ilk günlerde %50-70 sıklıkla görülen annelik hüznünden ayırt edilmesi güç olabilir. Bununla birlikte doğum sonrası depresyonda ailesine karşı sevgisizlik ve bebeğine karşı zıt duygular daha ön plandadır. Doğum sonrası depresyonun diğer bulguları; duygu durumun baskılanmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif aktivitelere ilginin azlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif iştah değişikliğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yorgunlukhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif uyku bozukluklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif çocuğun bakımında güçlüklerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif suçluluk hissihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kendine güven azlığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif konsantrasyon güçlüğühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif psikomotor retardasyon ya da ajitasyon ve intihar düşünceleridir.
Doğum sonrası depresyonun nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Hızlı fizyolojik değişikliklerin rolü olabileceği düşünülmektedirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ancak hangi etmenlerin daha fazla neden olduğu açık değildir. Bununla birlikte bazı risk etmenlerini taşıyan kadınlarda doğum sonrası depresyonun daha sık görüldüğü bilinmektedir. Bu risk etmenleri; kadının ya da eşinin işsizliğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif sosyal desteğin yetersiz olmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif evlilikle ilgili sorunlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif beklenmedik yaşamsal olaylar (ölümhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ayrılık vb.)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif planlanmamış gebeliklerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif çok doğum yapmış olmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif daha önceki gebeliklerde depresyon geçirilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif anne sütü ile beslememehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kayıpla sonlanan gebelik ve doğum deneyimlerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif erken anne-bebek ayrılığı ve bebeğin bakımı ile ilgili duyulan kaygılardır.
Gebelik sırasında ya da daha önce geçirilen majör depresyon öyküsünün doğum sonrası depresyon gelişimi açısından risk yarattığı bildirilmektedir. Anne sütü ile beslemenin genel yararları iyi bilinmektedir. Doğum sonrası depresyon açısından ele alındığında ise anne sütü ile beslemenin olumlu ve olumsuz etkileri olabilmektedir. Anne sütü veren kadınlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kendilerine ayıracak zamanlarının çok az oluşuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif emzirme nedeniyle uykusuz kalmalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ilaç kullanmaları gerektiğinde bebeğe zararı olacak endişesi duymaları gibi nedenlerle kolaylıkla negatif duygu durumuna girebilirler. Bunun yanında anne sütünün hızla kesilmesinin bazı hormonal değişiklikler yoluyla depresif belirtileri daha da kötüleştirdiği düşünülmektedir.
Doğum sonrası depresyon sık görülmesine karşın çoğu kez tanı konulamamaktadır. Bu durumun başlıca nedenleri kadının negatif duyguları nedeniyle kendini yalnız hissetmesi ya da utanmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif rutin kontrol için çağrıldığı 6. doğum sonrası haftaya kadar doktorla görüşme olanağı bulamamış ya da hangi doktora başvuracağını kestirememiş olmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yeni doğan bebeğin verdiği heyecanla yakınmalarını dile getirememesi olabilir. Çoğu kadın sorunlarını depresyon olarak algılamazhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yine çoğu bu konuda destek arayışı içinde değildir. Bu konuda yardım arayışında olan bir kadın da çoğu kez bebeğinin doktorundan bu konuda bir yardım alabileceğini düşünmez. Ağır doğum sonrası depresyonu olan kadınların yalnızca %50′den azı belirtilerini depresyon olarak değerlendirmektedir.
Kadında doğum sonrası depresyon tanısı konulunca; bireysel ya da aile psikoterapisihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif farmakolojik tedavi ve sosyal servislerin desteğinden yararlanılabilir. Aynı zamanda planlanmamış gebelikler ya da işsizlik gibi risk etkenleri aile planlaması yöntemleri ya da iş olanaklarının sağlanması ile azaltılabilir.