Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi

GALANTHUS (kardelen)
• Classis:Liliopsida
• Ordo:Asparagales
• Familia:Amaryllidaceae
• Genus:Galanthus
• Kardelenler baharda filizlenen ilk çiçeklerdendir.
• Galanthus türleri Avrupanın büyük bir kısmında bilinir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] yayılış alanları batıda İspanyaya [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]kuzeyde Fransa ve Almanyadan Polonyaya[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]İtalya Yunanistan ve Türkiye[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]doğuda Ermenistan ve Ukraynayı kapsar.Çoğu bölgede tanınır ve yöresel isimlerle çağrılır.Çoğunlukla britanya kökenli [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]en azından britanyaya romalılar tarafından getirilmiş bir yabani tür olduğu tahmin edilmesine rağmen büyük ihtimalle 16. yüzyılda tanınmıştır.Diğer çoğu galanthus türü; güney rusya[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] gürcistan ve azerbeycanda bulunmasına rağmen doğu akdeniz orjinlidir.
• Galanthus elwesii
• Soğanlı çok yıllık otsulardır.Yapraklar kaidede ve 2 adet[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]çiçekler tek[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]aşağı sarkık duruşlu ve beyaz renktedir.
• Kardelen;nergisgiller (amaryllidaceae) familiası içinde sınıflandırılan bitki türlerinin ortak adıdır.Ülkemizde halk arasında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’’kardelen’’den başka[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’’garipçe’’[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’’öksüz Ahmet’’[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’’aktaş’’[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’’boynubükük’’[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’’kargasoğanı’’[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]’ ’akçabardak’’ gibi yerel adlarla da anılırlar.
• Türkiye ‘de bazı kaynaklara göre 9[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]bazı kaynaklara göre de 11 doğal türü bulunduğu belirtilmektedir.Bunlardan en çok bilineni ise Galanthus elwesii’dir.
• Galanthus elwesii
Toros Kardeleni
* Kuzeybati[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Bati[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Güneybati Anadolu'da yayilis gösterir.
*900-1800 metrede ardiç ( Juniperus ) ve çam ( Pinus ) ormanlari arasindaki açiklik[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] kayalik alanlarda serin yerlerde nemli[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] humusca zengin topraklarda yetisir.
*Sicakligin -15°C'ye kadar düsmesinden etkilenmez. Kismi günes alan yari gölge yerleri sever.
*2-3 cm. genisliginde iki tane grimsi yesil yapragi 10-15 cm. uzunlugundadir. En uzun kardelen türlerinden birisidir.
*Yaprak uçlari baslik seklindedir.
*Ocak sonundan Mart sonuna kadar çiçek açar.

• Galanthus elwesii(İzmir-Nif Dağı’ndan)
• *Galanthus elwesii ilk olarak 1874 yilinda[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] İzmir yakınındaki daglarda bulunmus ve bilim dünyasina tanıtılmıştır.
• *Türkiye'den ihraç edilen çiçek soğanları listesinde ilk sırada yer alır.
• * Galanthus elwesii ile Galanthus woronowii türleri dışındaki kardelen soğanlarının doğadan toplanarak ihraç edilmesi yasaktır. *Sırasıyla "Toros kardeleni" ve "Karadeniz kardeleni" olarak anılan iki türün soğanlarının ihracatı sınırlandırılmıştır.
• Galanthus woronowii
Karadeniz Kardeleni
* Ulaşılabilen taksonomi kaynaklarında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] kardelenler için farklı tür listeleriyle karşılaşmak mümkündür .
* Aşağıda sunulmuş olan listeyse[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] Birleşik Devletler Tarım Bakanlığı (United States Department of Agriculture[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] USDA) Tarımsal Araştırma Servisi (Agricultural Research Service[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ARS) bünyesindeki DNA Kaynakları Bilgi Ağı (Germplasm Resources Information Network[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] GRIN)'nın kardelen türleri listesidir.
• Galanthus türleri
*Tür: Galanthus x allenii
*Tür: Galanthus alpinus
*Tür: Galanthus angustifolius
*Tür: Galanthus cilicicus
*Tür: Galanthus elwesii - Toros kardeleni
*Tür: Galanthus fosteri
*Tür: Galanthus gracilis
*Tür: Galanthus x grandiflorus
*Tür: Galanthus ikariae
*Tür: Galanthus koenenianus
*Tür: Galanthus krasnovii
*Tür: Galanthus lagodechianus
*Tür: Galanthus nivalis - bayağı kardelen
*Tür: Galanthus peshmenii
*Tür: Galanthus platyphyllus
*Tür: Galanthus plicatus
*Alt tür: Galanthus plicatus byzantinus
*Alt tür: Galanthus plicatus plicatus
*Tür: Galanthus reginae-olgae
*Alt tür: Galanthus reginae-olgae reginae-olgae
*Alt tür: Galanthus reginae-olgae vernalis
*Tür: Galanthus rizehensis
*Tür: Galanthus transcaucasicus
*Tür: Galanthus trojanus
*Tür: Galanthus woronowii - Karadeniz kardeleni
• Galanthus alpinus Galanthus angustifolius
• Galanthus cilicicus
• Galanthus fosteri
• Galanthus nivalis Galanthus trojanus
• [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ler[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] tıbbi açıdan önemli oldukları düşünülen bitkilerdir:
*Türkiye'de halk arasında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] toprak üstü kısımları kalbi kuvvetlendirici[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] mideye iyi gelen ve âdet söktürücü ilaç; toprak altı kısımları ise taze haldeyken ezilerek[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] çıbanları olgunlaştırmak için hazırlanan lapa olarak kullanılır.

*İçerdikleri ve ilaç olabilme olasılığı bulunan alkaloit ve lektinler nedeniyle[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] çok sayıda araştırmaya konu olmaktadırlar.

*Türkiye'de 9-11 türünün doğada yetiştiği bilinen [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]lerden bazılarının soğanları Türkiye'nin ihraç ürünleri arasında bulunmaktadır. Galanthus elwesii ile Galanthus ikariae ve/veya Galanthus latifolius adlı türler[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] uzun yıllardan beri ve başta Hollanda olmak üzere bazı ülkelere[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] "süs bitkisi" adı altında ihraç edilmiştir.
• *Osmanlı İmparatorluğu döneminde[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]1875 yılından beri yurtdışına satılan kardelen soğanlarının miktarı zaman zaman çok artmış[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ancak alınan kısıtlama önlemleriyle ihraç miktarı kontrol altında tutulmaya çalışılmıştır.1984yılında 40milyon adete kadar çıkan kardelen soğanı dışsatımı[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1986dan sonra 30 tona çekilmiş[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]1991 de 20[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]1992 ve 93 yıllarında ise 14 milyona indirilmiştir.
•
• kardelenler[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] özellikle 1960’lı yıllardan sonra yılda kırk milyona yakın soğanın yurtdışına satılması sonucu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bugün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Türkiye’de doğa koruma örgütleri ve bilim adamlarının yıllar süren çabaları sonucu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] doksanlı yılların başlarından itibaren uygulanmaya başlanan “Soğanlı Bitkiler Yönetmeliği” ve Türkiye’nin 1996 yılında taraf olduğu uluslararası CITES Sözleşmesiyle önemli yasal önlemler alınmış. Buna göre[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] her yıl doğadan toplanacak çiçek soğanlarının sayısı uzmanlarca önceden kararlaştırılıyor ve artık çiçek soğanlarının üretimine daha çok önem veriliyor.
• Aşıklı Köyünde kendiliğinden yetişen kardelen
* Toros Dağları’nın eteklerinden toplanarak[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] yurtdışına gönderilen kardelen çiçeği yok oluyor. 60 yıl öncesine göre yaklaşık yüzde 90 azaldığı gözlenmektedir.
* 'Kardelen tarımı şart'
* Köylüler kardelenleri ekmek yerine doğadan toplamayı tercih ediyor[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] çünkü ekilen kardelen ancak üç yıl sonra çiçekleniyor.
* Toroslar'da kırdan toplanıp Hollanda'ya satılan kardelenlerin sayısı hızla azalıyor. Uzmanlara göre çare kardelenin buğday gibi ekilip toplanması .
İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ
*Kardelen bitkisi yarıgölge ve serin ortamları; ağaç altlarındaki nemli ve organik madde yönünden zengin bitek bahçe toprağını sever. Bitki[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] soğanlarının ekimiyle üretilir. Soğanları toprakta 1015 cm. derinliğe ve 10'ar cm. aralıklarla ekilir. *Kardelen bitkisinin çiçeklenme dönemi bittikten sonra[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ilkbaharda toprağın altında çoğalmış soğanları sökülerek ve değişik yerlere ekilerek bitki çoğaltılabilir. İstenirse bitki topraktan sökülüp başka yerlere şaşırtılır ve bu durumda kardelen bitkisi yeni yerine kolayca uyum sağlayıp gelişmesini sürdürür. Ayrıca[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] kardelen çiçekleri bol sayıda tohum verir. Bu tohumlar[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] çiçeklerden alınır alınmaz bekletilmeden dere kumu[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] torf ya da yaprak çürüntüsü (kompozit) içeren harca ekilir ve kolayca çimlendirilebilir. Ama bu yöntemle çoğaltılan bitkinin[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] soğanla üretimin tersine çok geç[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 34 yıl sonra çiçek açacağı akıldan çıkarılmamalıdır. Kardelen bitkisi üretilirken çevresindeki otlar temizlenmez. Çünkü bunlar bitkiye nem ve gölge sağlar. Ama yaz mevsiminde kardelen bitkisinin yaprakları sararıp solunca yabani otlar temizlenir. Kardelen[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] üretimi çok kolay ve bakımı en zahmetsiz bitkilerdendir.
• Kardelen’de karşılaşılan önemli hastalık ve zararlılar
• Kardelen soğanları fare[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]köstebek ve diğer kemirgenler tarafından yenilerek zarara uğrayabilir.Bu durumlarda bitkide botrytis hastalığı görülür.Ayrıca ince[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]şerit ve siyah noktalı hastalıklı kardelen soğanları dikilirse yumuşak çürüklük sclerotinia görülür.
Galanthus(kardelen)un üretimi
• Üretimleri genellikle soğanla olur.Çiçeklenme devresinden sonra soğanlar oldukları yerde bırakılırlarsa[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]uzun yıllar zarar görmeden çiçek açmaya devam ederler.Üretimde kullanılmak üzere yavru soğanlar gerekli ise temmuz-ağustos aylarında soğanlar çıkarılarak ayrılırlar.yavru soğanlar hemen ya da ekim ayında tekrar dikilirler.Tohumla üretim daha çok ıslah çalışmaları için söz konusudur.
• Yurt dışına kaçırılan bitkilerin genleri değiştirilip[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] sanki o ülkeye özgü bir tür haline getiriliyor. Hatta bu genleri değiştirilmiş bitkilerin bize geri satıldığı söyleniyor.
*Bitki üzerinde doku kültürü çalışmalarıyla gen şifreleri çözülerek farklı renk ve görünümlerde yeni bitkiler üretiliyor. Kaçırılan bitkilerin patentleri alınarak o ülkelerin malı haline getirilip tekrar bize satılıyor.
*Bu sayede[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] malı üretenler bu mallara ihtiyacımız olduğunu bildiğinden bizi kendilerine bağımlı hale getirmek için sürekli olarak ülkemizden bitki kaçırıp genetiği ile oynayıp bize pazarlayarak kâr sağlıyor .
• Kardelen;bakıldığında gövdeden çıkan 3 süt damlası gibi görünür.zaten latincede ‘galanthus’kelimesi de süt beyazı çiçekler anlamındadır.
• kardelen ile ilgili kısa bir mitolojik hikaye:
• 3000 yıl önce[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]Homer’in Odyssey adlı destanında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]tanrı Merkur Ulysses’e Moly (galanthus)isimli bir bitki vermiştir.Bu bitki cadı Circe’nin Ulysses ve mürettabatı üzerine yaptığı unutkanlık büyüsünü bozmuştur.
• Yunan ve roman mitolojisinde tanrı Merkür;tanrıların mesajcısı ve rüyaların getiricisi olarak bilinir.rüyaların getiricisinin Ulyssey’e bu bitkiyi vermesi belki de bu bitkinin unutkanlığa olan etkisine bir kanıttır.
• Galanthus elwesii’den in Vitro koşullarda soğan üretimi