Algıda Seçicilik

[eLanuR]

Algıda seçicilik insanın algı sürecinde aktif bir rol oynadığı görüşü çerçevesinde ortaya atılmış bir kavramdır. Kavram insanın algı sürecinde pasif olmadığını algı objesini fotoğraf gibi algılamadığını görmek istediği gibi gördüğünü yeni verileri mevcut kategorilerine uydurduğunu önyargı ve stereo-tiplerinden etkilendiğini önceki tutum ve görüşlerini destekleyici enformasyonlara duyarlı olduğunu ve benzeri hususları ifade etmektedir.

Seçici algı konusu pek çok kez laboratuvar ortamında ve gerçek yaşamda incelenmiştir. Örneğin Bruner ve Postman (1949) oyun kanlarıyla düzenledikleri deneyde bazı kartları hatalı bir renkle boyayarak örneğin kırmızı sinek dörtlüsü sunmuşlar ve deneklerin bu tür kartları sunuluşlarından farklı algıladıklarını (örneğin siyah sinek dörtlü veya kırmızı kupa dörtlü gibi) saptamışlardır.

H. Cantrill'in II. Dünya Savaşı öncesindeki kitle paniği incelemesi de klasik bir çalışma olarak anılabilir. Cantrill savaş öncesi radyodan yayınlanan ve dünyanın Marslılar tarafından işgalini konu alan radyo piyesine insanların tepkilerini araştırmıştır. Piyesi radyo haberleri olarak algılayan ve Marslıların saldırısını gerçek sanarak sokaklara dökülen pek çok Amerikalı kendileriyle yapılan görüşmelerde şu tür ifadelerde bulunmuşlardır:

1) Pencereden baktım cadde arabalarla doluydu; insanların kaçmakta olduğunu düşündüm
2) Pencereden baktım; sokakta hiç bir araba yoktu; bir yerlerde trafiğin tıkandığını düşündüm
3) Pencereden baktım herşey eskisi gibiydi; Marslıların henüz bizim sokağa gelmediğini düşündüm gibi.