Aydınlanma

Işık ışınları vardıkları her noktayı aydınlatır. Her hangi bir yüzeydeki [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ı; ışık kaynağının şiddetine, yüzeyin kaynağa olan uzaklığına ve ışığın yüzeye geliş açısına bağlıdır.
Işık şiddeti ( I ): Bir kaynağın ışık şiddeti, [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] zamanda yaydığı ışık enerjisinin bir ölçüsüdür. Birimi [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ( cd )
Işık akısı ( Φ ): Bir ışık kaynağının [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] zamanda yaydığı ışık [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ına denir. Birimi lümen ( lm )
1cd şiddetindeki ışık kaynağının 1m yarıçaplı kürenin tüm yüzeyine dik olarak verdiği ışık akısı Φ= 4.π. I
Işık ışınları yüzeyle açı yapıyorsa Φ= 4.π. I.cosα
(α : ışık ışınları ile yüzeyin normali arasındaki açıdır. )
AYDINLANMA ŞİDDETİ
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] yüzeye düşen ışık akısına [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] şiddeti denir. E ile gösterilir. Birimi [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ( lx ) tür.
ve Değeri E= I/d² ile hesaplanır.

Eğer gelen ışın yüzeye dik dğilde belirli bir açı ile geliyorsa E= I.cosα/ d² ile hesaplanır. (α : ışık ışınları ile yüzeyin normali arasındaki açıdır. ) FOTOMETRELER
Işık ölçümünde kullanılan alıcıya ışıkölçer ya da [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] denir. Yağ lekeli ve [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] gibi çeşitleri bulunur. Herhangi bir ışıkölçerin kalbi ışık alıcısıdır. Bu alıcı genellikle fotokatlandırıcı tüpten meydana gelir. Fotokatlandırıcı tüp gelen ışık şiddetiyle orantılı olarak bir [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] akımı yaratır. Çıkan akım bir kayıt cihazı tarafından ölçülmeden önce yükseltilmelidir, aksi halde oluşan akım çok düşük olacaktır.

Işıkölçerdeki önemli parçalardan biri diyaframdır. Bu teleskopun görüş alanında çok küçük bir bölgeden gelen ışığın ölçülmesini sağlar. Bu da genellikle içine ancak bir yıldızı alabilecek genişliktedir. Ancak yine de yıldızın çevresindeki gökyüzünün parlaklık değerleri dahildir ölçümlere. Bu yüzden yıldızın ışığı ölçüldükten sonra hemen yakın çevresinde boş gökyüzünün parlaklığı ölçülür ve bu değer daha sonraki işlemlerde yıldızın değerinden çıkarılır. Bunun nedeni de gökyüzünün tam karanlık olmamasıdır. Atmosferdeki toz parçacıklarından yansıyıp gelen şehir ışıkları vardır.
Bir çok ışıkölçerde farklı [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] seçenekleri bulunmaktadır. Genellikle bunların içinden en küçük olanının kullanılması tercih edilir. Böylece gökyüzünden gelen ışık minimuma indirilmiş olur. Fakat teleskopun takip mekanizmasının hassas olmaması durumunda yıldızın kayarak [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] dışına çıkması söz konusudur. Bunun için bir kaç gözlem gecesi takip motorunun hareketi incelenir. Daha sonra uygun bir diyaframda karar kılınabilir.
Işıkölçerin bir diğer elemanı ise dönebilen aynadır. Bu ayna ile ışıkölçere giren ışık bir göz merceğine yönlendirilir. Bu ışıkölçere giden görüntünün nasıl olduğunu görmemizi sağlar. Yani önce bu göz merceğinden bakarak yıldız [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ın ortasına alınır daha sonra 45° dönebilen düz ayna yardımıyla ışığın fotokatlandırıcı tüpe gitmesi sağlanır.
Fotokatlandırıcıya giden ışınlar teleskoptan ya da yıldızın titreşmesinden kaynaklanan sapmalar gösterebilir. Bu etkiler, doğrudan ölçümleri etkileyeceğinden arındırılması gerekir. Bunu gidermek için ışınlar fotokatlandırıcıya gitmeden önce ışınları paralel hale getirecek bir mercek konur. Bu merceğe Fabry Merceği denir ve bunun sayesinde tüm ışınlar tek bir noktada toplanır.
Işınların ulaştığı fotokatlandırıcı [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] akımını yaratan ve bunu yükselten esas elemandır. Ölçümlerin hassasiyeti için etrafı manyetik bir kalkanla çevrilmiştir. Böylece çevreden kaynaklanabilecek elektronlardan etkilenmeyecektir. Bu elektronlar akımı değiştirebileceği için böyle bir manyetik kalkana ihtiyaç duyulmuştur.
Işık ölçümünün temeli fotoelektrik olaydır. Bu yüzden çoğu yerde fotoelektrik ışık ölçüm diye de anılır. Gökbilimde çok uzun bir zamandır kullanılan ışıkölçerler yerini yavaş yavaş CCD’ lere (Charge Coupled Device - Yük Bağdaştırıcı Aygıt) bırakmaktadır. Ancak kullanım kolaylığı ve ucuzluğu nedeniyle ışıkölçerler hala en yaygın alıcıdır. Dünya’ da en yaygın ışıkölçer üreticisi OPTEC ve INC’ dır.
Farklı [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ın aydınlanmaları kıyaslanarak, ışık şiddetinin bulunur. Bu düzeneklere [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] denir.
Bunsen fotometresinde; ortaya yağlı kağıt ve iki kenarına ışık [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]ı konularak oluşturulur. Yağlı kağıdın her iki tarafındaki aydınlanmalar eşit olunca yağ lekesi görünmez. Böylece ışık şiddeti bilinmeyen ışık kaynağının ışık şiddeti bulunur. İki yüzeyin aydınlanması farklı ise, ışık şiddeti fazla olan yüzeyde yağ lekesi siyah renkte, az aydınlanan yüzeyde beyaz renkte görünür.
[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL]
Fotometrelerde E1 = E2 geçerlidir. Yani birinci ışık kaynağının [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] şiddeti ile ikinci ışık kaynağının [Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] şiddeti birbirine eşitlik esası geçerlidir.