Ülkemizde üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin (tüp bebek-mikroenjeksiyon) başarısını yüzde 33 oranında artıran yeni bir uygulama geliştirilerek, bilim dünyasına sunuldu. Dünya’da ilk kez, Maya Tüp Bebek Merkezi Laboratuvar Sorumlusu Dr. Enver Kerem Dirican ve Tıbbi Direktörü Op. Dr. Osman Denizhan Özgün tarafından klinik çalışmaları gerçekleştirilen ve yayınlanan MACS (Manyetik hücre seçici) tekniği ile baba adaylarının spermleri arasından dünyaya bebek getirme yeteneği en yüksek olanları seçmek artık mümkün. Macs, tüp bebek tedavisinde embriyo oluşturma ve gebelik oranlarında yüzde 33 başarı oranı ile anne baba adaylarının bebek sahibi olmalarını kolaylaştırıyor.
Macs araştırmasının sonuçları, Dünya'da tüp bebek-mikroenjeksiyon tedavisinin başarısını artıran bir teknik olarak, infertilite alanında önde gelen süreli yayınlardan biri olan "Journal of Assisted Reproduction and Genetics" dergisinde yayınlanmak üzere onaylandı.
Spermlerde “Hücre İntiharı”
Maya Tüp Bebek Merkezi Laboratuvar Sorumlusu Dr. Enver Kerem Dirican, Macs’ın geliştirilme süreci ve faydaları hakkında bilgi verdi:
“Erkek kısırlığının tek çözüm yöntemi olan ICSI işleminin uygulama ve başarı oranlarını değerlendirirken, bizim sürekli aklımızda olan bir soru vardı ‘Neden aynı kriterlerle seçtiğimiz spermlerin döllediği yumurtalalardan oluşan embriyoların bazıları gebelikle sonuçlanırken, bazılarında sonuç alınamıyor?’ Türkiye’de sadece merkemizin yürüttüğü çalışmalarda, spermlerin kullandığımız mikroskoplarla görülemeyen bazı özelliklerinin bulunduğunu saptadık. Bizim üzerine yoğunlaştığımız soruya da cevap teşkil edecek bu çalışmaların kanıtladığı ve bizi çok heyecanlandıran önemli bir sonuç vardı. Sperm değerleri düşük olan vakalarda spermler “hücre intiharı” diye nitelendirebileceğimiz bilimsel adı “abortive apoptosis” olan bir davranış gösteriyorlardı. Yani kendilerini yaşamaya değil öldürmeye kodluyorlardı. Neden bazı spermler bu davranışı gösteriyor sorusunun cevabı ise çok çarpıcıydı; bir sperm hücresi, bazı genetik faktörler nedeniyle veya bazı dış etkenlere bağlı olarak hasar gördüğünde, hasarlı yapısını, oluşacak bebeğe taşımamak için kendisini öldürme eğilimi geliştiriyordu. Böylece sağlıksız döllenme ve gebeliklerin önüne geçecek doğal bir filtreleme sistemi oluşuyordu.”
Macs Ne Sağlıyor?
Dr. Enver Kerem Dirican, Macs yöntemi hakkında ise şu bilgileri verdi:
“Ekim 2007’den bu yana 122 hasta üzerinde uyguladığımız Macs yönteminin, klasik sperm seçme yöntemiyle karşılaştırıldığında, daha başarılı olduğu görüldü. Macs yöntemiyle saptanabilen ölüm sürecine girmemiş sağlıklı spermler anne adayından elde edilen yumurtalara enjekte edildiğinde ise gebelik oranlarında eskisine oranla yüzde 33’lük gibi büyük oranda bir artış sağlandı. Macs yönteminin ICSI işleminde kullanılarak gebelik oranlarını arttırması dünyada bir ilk olması açısından büyük önem taşımaktadır.”
Macs Nasıl Seçim Yapıyor?
“Hücre ölümü sürecine girmiş spermleri, sağlıklı spermlerden ayırt etmek için nano partüküller ve özel protein moleküllerinden yararlanıyoruz. Çok küçük demir parçacıklarının etrafına kaplanan protein, sperm örneği ile aynı tüpe yerleştiriliyor ve ölüm sürecine girmiş ve dölleme yeteneğini kaybetmiş spermleri uzaklaştırıyor” diye konuşan Maya Tüp Bebek Merkezi Tıbbi Direktörü Op. Dr. Osman Denizhan Özgün ise çalışmanın tüp bebek sektörü açısından önemini şu sözlerle anlattı:
“Son 20 yıldır sperm seçimi üzerine başarısı kanıtlanmış yeni bir teknik gelişme olmadığı gibi tüp bebek tedavisinde de başarıyı bu oranda etkileyen yeni bir uygulama da geliştirilemedi. Macs bu nedenle erkek kısırlığının çözümünde ICSI-Mikroenjeksiyon’dan sonra atılmış en önemli adımdır. Macs, Dünya’da ilk kez merkezimizde gerçekleştirilmiş ve başarısı kanıtlanmıştır. Çalışmanın sonuçları uluslararası bilimsel camiada kabul görmüştür.
Macs tekniğini daha da ileri noktaya taşımaya yönelik ar-ge çalışmaları merkezimizde TÜBİTAK destekli olarak devam etmektedir. Bu çalışmanın ekibimize ait olması ve dünyada takdirle karşılanması bizleri motive etmekte ve yeni araştırmalara yönlendirmektedir. Amacımız gelecekte sperm yapısından kaynaklanan erkek kısırlığını tamamen ortadan kaldıracak teknikler geliştirerek insanlığın hizmetine sunmaktır.”
Kimlere Uygulanabilir?
Son yıllarda yapılan araştırmalar erkek kısırlığında belirgin bir artış olduğunu gösteriyor. MACS yöntemi bugün özellikle sperm değerlerinde düşme belirlenen olgulara öneriliyor. Bunun nedeni, sperm değerlerinde düşme gözlenen olgularda, ölüm sürecine girmiş sperm oranlarının artış göstermesi.
Tekniğin uygulanabilmesi için baba adayının menisinde veya testislerinde tüp bebek-mikroenjeksiyon uygulanabilecek sayıda yeterli spermin olması gerekiyor.
MACS yönteminin erkek infertilitesinin alt gruplarında da deneme çalışmaları devam ediyor.