|
|
#1
14 December 2008, 17:39
|
|||
|
|||
Yatırım Teorisi
Kapalı bir ekonomide milli gelir ve istihdam düzeyini belirleyen iki harcama kalemi vardır: Yatırım (I) ve Tüketim harcamaları (C). Yatırım harcamaları tüketim harcamalarına nazaran daha çok dalgalanmalar gösterir ve çarpan etkisi (multiplier effect) ile milli gelir ve istihdam üzerinde daha geniş etkiler yapar. Böylece yatırım yoluyla yaratılan gelir bu amaçla yapılan harcamalardan birkaç daha fazla olmaktadır.
Yatırım: Belli bir dönemde bir ekonomide mevcut sermaye malları ve teçhizat stokuna yapılan net ilavedir.Eskime ve aşınma bedeli (depreciation) kadar yatırıma telafi edici(ikame) yatırım denir.Menkul değerlerin (hisse senedi,tahvil..) satın alınması yatırım değildir; çünkü yeni üretim kapasitesi yaratmamıştır. Hangi Harcamalar Yatırım Harcamalarıdır? Alet, makina, teçhizatgibi sermaye mallarına Bina, yol, köprü, baraj ve benzeri inşaatlara Firmalarca depolarında bulundurdukları ham, yarı ham ve mamul mallara (bu üçüne envanter ya da stok da denir) yapılan harcamalar yatırım harcamalarıdır. Otonom (autonomous) yatırımlar milli gelirdeki değişimlerden etkilenmezken uyarılmış (induced) yatırımlar etkilenir. Sermayenin Marjinal Etkinliği (marjinal efficiency of capital): Bir firmanın yatırım konusunda vereceği karar şu üç değişkene bağlıdır: Yatırım için gerekli bina, makina teçhizatın arz fiyatı Yatırımdan ömrü boyu getirmesi beklenen hasılat, Cari faiz oranı NOT: Bizim kitapta yatırımı real interest rate, sales, business confidence etkiler deniyor. İleriki bir dönemde elde edilecek hasılatın bugünkü değerini hesaplamak için K = R / ( I + i )t formülü kullanılır.K bugünkü değeri R ileride elde edilecek geliri, i faiz oranını, t de dönemi göstermektedir. İşte yatırımın ömrü boyu getireceği hasılat tahmin edilip onun bugünkü değeri hesap edilir ve buna R denirse, R'nin şu an yatırım mallarına yapılan harcamalardan fazla olması gerekir ki girişimci yatırım yapsın. Sermayenin marjinal etkinliği sermaye malından ömrü boyu getirmesi beklenen hasılat dizisinin bugünkü değerinin söz konusu sermaye malının arz fiyatına eşitleyen iskonto oranıdır, r ile gösterilir.Yatırım yaparken r ile cari faiz oranı(i) karşılaştırılır. r > i olduğu sürece yatırım yapılır. Yatırımlar arttıkça üretimde sermayenin payı artacak ve azalan verimler kanunu harekete geçecektir. Eğer yatırımlar belli bir kesime yapılıyorsa diğer koşullar sabitken arzın artması o kesimde üretilen malların fiyatlarını düşürecektir. Yatırımlar arttıkça yatırım mallarının fiyatları yükselecektir. Tasarruf - Yatırım Eşitliği Keynes S = I eşitliğini gelir ve harcamalarda meydana gelen değişmelerle açıklar (Klasik iktisatçılar faiz ile açıklıyordu). Yatırımı üretim kapasitesi ve sermaye mallarını yaratmak için yapılan harcamalar olarak düşündüğümüzde yatırım olayının harcamalar ile başladığını anlarız.Örneğin 10 milyar liralık yatırım yapacak kişi bu 10 milyarı çeşitli yerlere(arsa, demir, çimento) harcar. İşte bu harcama girişimciye gerekli mal ve hizmeti verenlerin geliri olacaktır.Fakat bu kişiler elde ettikleri gelirin tamamını harcamayacak bir kısmını tasarruf edecekitir. Tasarruf etmeyip harcadıkları kısım bir üçüncü kişi ya da kişilerin geliri olacakonlar da bir kısmını harcayıp bir kısmını tasarruf edecektir.Sonuçta yatırım harcamaları kendisi kadar bir tasarruf artışı sağlayacak S=I eşitliği kurulacaktır. Diğer bir ifade ile tasarruflar yatırımın bir fonksiyonudur ve yatırımın artması tasarrufları artırırken azalması tasarrufların da azalmasına neden olur. Tasarruf Paradoksu Yatırım harcamaları milli geliri artırıcı istihdam hacmini yükseltici bir etki yapar.Tasarrufların böyle bir etkisi yoktur.Kısa dönemde milli geliri azaltııcı etki yaparlar. Ancak yatırımlara gerekli fonu hazırlayan tasarrufların yatırımlara dönüşerek uzun vadede gelir ve istihdam artırıcı unsur oldukları açıktır. Yatırım Çarpanı (çoğaltanı) İlke olarak bir ekonomideki bağımsız tüketim harcamaları ile otonom yatırım harcamaları kendilerinin birkaç katı oranında gelir ve istihdam hacmi yaratmaktadır.Buna çarpan ya da çoğaltan etkisi (multiplier effect) denir.Tüketim harcamalarını bir yana bırakırsak yatırım harcamaları ile ilgili iki ütür çarpan vardır: 
|
Normal
