Evde Deneyler

[ceyLin]

HAVADAKİ OKSİJEN MİKTARININ YÜZDESİNİN TESPİT EDİLMESİ

Kullanılacak malzemeler
Orta boy büyüklükte bir mum, süt şişesi, içi çukur bir tabak, su ve kibrit
Deneyin yapılışı
İçi çukur tabağı suyla doldurunuz. Ortasına bir mumu dikerek yakınız. Süt şişesini yanmakta olan mumun üzerine baş aşağı oturtunuz. Mum bir süre yanacak ve sonra sönecektir.
Mum sönmeye başlarken süt şişeniz de suyla dolacak, mum sönene dek su yükselmeye devam edecektir.
Su şişenin yaklaşık beşte biri kadar oranına kadar yükselecektir.Suyun beşte bir oranında yükselmesi havadaki oksijen oranını da belirtir.

BİR GAZ KARIŞIMI HAVA

Hava, yer yüzünü saran atmosfer tabakasını oluşturan renksiz, kokusuz ve tatsız bir gaz karışımıdır. Yer yüzüne yakın yerlerde hava; O2, N2, CO2, Ar ve az miktarda diğer gazların karışımıdır. Sabit bir bileşeni olup, 1 litre kuru hava normal şartlarda 29 gramdır. Yer yüzüne yakın yerlerde havanın öz kütlesi artarken yer yüzünden uzaklaştıkça azalır.Havada bulunan oksijenin önemini nefes alan canlılar için belirtmeye gerek bile yoktur. Oksijen aynı zamanda yanma olayı için gerekli bir gazdır. Oksijenin bulunma oranı ve mevcut miktarı son derece ayarlı ve kararlı bir değerdir. Eğer atmosferdeki oksijen %21 yerine %50 civarında olsaydı, yeryüzünde yanabilen her şey tutuşmaya hazır olacaktı. Bir kibrit alevi ile hava yanacak, bir şimşek çakması ile büyük yangınlar yangınlar meydana gelecek, ormanlar çatır çatır tutuşacaktı. Buna karşılık havadaki oksijen oranı %10 değerine düşseydi, boynuna kement geçirilmiş bir idam mahkumu gibi nefes alamayacaktık.
Güneş sistemindeki gezegenlerde oksijenin hayat için gerekli olan miktarı yalnız dünyamızda mevcuttur. Diğer gezegenlerde oksijen hemen hemen yok denecek kadar azdır. Bunun yerine kalın koyu bir karbondioksit ile zehirli bir gaz olan metan bulunur.
Havadaki karbondioksiti bitkiler alır, kendileri için kullanışlı hâle getirdikten sonra havaya oksijen olarak iade eder. Duman ve diğer gazların havaya devamlı karışması sonucu, karbon monoksit, hidrojen sülfür, kükürt dioksit, ve amonyak gibi gazlar havada eser miktarda bulunur. Fabrika bacalarından ve kükürtlü yakacakların yakılmasından açığa çıkan bu gazlar hava kirliliğine sebep olurlar. Kömürle çalışan enerji santrallerinin ve birçok sanayi alanının temel yakıt maddesi linyittir. Bununla atmosfere her yıl milyonlarca ton kükürt dioksit atılmaktadır. Daha sonra bunlar asit yağmuru şeklinde geriye dönmektedir. Yakılan linyitin diğer yan ürünleri de kanser yapıcı maddelerdir. Karbondioksit ve karbon monoksit uzun vadede iklim değişikliklerine bile sebep olabilmektedir. Bu olaya sera etkisi denir.
Havada değişen oranlarda su buharı daima bulunur. Toz parçacıkları, bakteriler ve bitkilerden uçuşan sporlar her zaman havada mevcuttur. Ozon ise az miktarda şimşek çakmaları sırasında oluşur. Atmosferin üst kısımlarında güneş ışınları ile havadaki oksijen arasında gerçekleşen tepkime ile oksijen ozona dönüşür. Bu tepkimeler 25 – 30 kilometre yukarılarda olur. Bu bölgede bir ozon tabakası vardır. Ozon tabakası yaşam için zararlı olan mor ötesi ışınları soğurur ve bize kadar gelmelerini büyük ölçüde önler. Atmosferin daha alt taraflarında ise su buharı ile karbondioksit güneşin kızıl ötesi ışınlarını absorbe eder. Böylece güneşten gelen mor ötesi ve kızıl ötesi ışınlar tutulmuş olur. Atmosferi geçerek gelen ışınlar da canlı için uygun olan ışınlardır.

DEV SABUN BALONCUKLARI YAPALIM

Kullanılacak malzemelerSabun tozu, şeker, su, düzgün passız 50cm kadar tel, tabak
Deneyin yapılışı
Telin bir ucunu yaklaşık 3cm çapında daire şeklinde bir halka yapınız.
Tabak içerisine su koyarak sabun tozu ve şekeri karıştırarak eritiniz. Bir ucu halka haline getirilmiş teli sabun ve şeker erittiğiniz suya daldırıp çıkarınız. Halkada meydana gelen sabun zarına yavaş yavaş üfleyiniz. Üfledikçe sabun balonunun büyüdüğünü göreceksiniz

Aynayı kırmadan nasıl kırık ayna oluşturabiliriz?

Kullanılacak malzemeler

Evinizde bulunan çok değerli bir ayna ve çok kuru bir tarafı ince sabun
Deneyin yapılışı
Bunu deneyden ziyade bir şaka olarak düşünebilirsiniz. Evde annenize bir nisan şakası yapmak istiyorsanız evdeki en değerli aynaya kuru sabunun ince tarafı ile çizgiler çiziniz.
Biraz uzaktan aynaya baktığınızda ayna kırıkmış gibi gözükür. Daha sonra da evdekileri ayna kırılmış diye etrafına toplayabilirsin....

GERİ DÖNÜŞÜMLÜ KAĞIT YAPALIM

Gerekli malzemeler

Eski gazeteler, bir parça çok ince delikli tel, bir kaç emici bez, plastik kova ve leğen, tahta kaşık yada mutfak robotu, toz boya (renkli kağıt yapmak için), naylon poşet, ağırlık (mesela kalın kitaplar)
Yapılışı

Eski gazeteleri kovaya koyun, su ekleyerek bir gece bekletin. Ertesi gün suyu süzün, ıslak gazeteleri tahta kaşıkla ezerek hamur haline getirin.

( Bu işlemi eğer annenizde izin alabilirseniz mutfak robotunda yapabilirsiniz.)

Kağıdınızın renkli olmasını istiyorsanız, boya da katabilirsiniz.

Kağıt hamurunu leğene koyun ve eşit ölçüde su ekleyip karıştırın. Teli karışımın içine sokup üzerinde kalan hamurla birlikte çıkarın.

temiz düz bir yere bir bez serin ve teli, kağıt hamurun bulunduğu yüzey alta gelecek biçimde çabucak bunun üzerine koyun. İyice bastırın ve hamur beze yapışınca kaldırın. Hamurun üzerine ikinci bir bez örtüp tekrar bastırın.

Leğendeki hamur bitene kadar bir kat hamur, bir kat bez koyarak bu işlemi tekrarlayın. En üste naylon poşeti koyun. Ağırlık yapması için kitapları üst üste dizin.


Bir kaç saat sonra kağıtları dikkatle bezlerden ayırın ve iyice kurumaları için eski gazete ya da kağıt havluların üzerine serin. Yeni kağıtlarınız kullanılmaya hazırdır.