|
|
#1
10 December 2008, 09:52
|
|||
|
|||
Çözünürlük
Çözünen miktarın bir kısmı iyonlaşıyor , bir kısmı da iyonlaşmadan kalıyorsa bir denge oluşur.
Bir çözeltide bulunan iyonlardan hangisinin molar derişimin bulmak istiyorsak , onun toplam mol sayısını hesaplarız.Çözeltinin lt cinsinden toplam hacmine böleriz. İYONLARIN DERİŞİMLERİNİN HESAPLANMASI Karışımdaki iyonların mol sayıları hesaplanır.Bu mol sayıları , karışımın lt cinsinden hacmine bölünürse iyonların molar derişimleri bulunmuş olur. [İYON] = M.V.n VT bağıntısını kullanırız. Burada köşeli parantez derişimi belirtir.M ile V ise , derişim hesaplanacak iyonun bulunduğu çözeltinin molaritesi ve hacmidir.n ise bu iyonun bileşikteki mol sayısıdır.Örneğin ; CaBr2 bileşiğinde Ca+² için n yerine 1 , Br¯ için n yerine 2 konmalıdır. ÖRNEK: 0,2 M 300 ml Na2SO4 çözeltisi ile 0,1 M 200 ml Al2(SO4)3 çözeltisi karıştırılıyor.Bu bileşiklerin suda tamamen iyonlaştıklarını kabul ettik.Karışımdaki iyonların molar derişimlerini bulunuz. ÇÖZÜM: Önce maddelerin nasıl iyonlaştıklarını bilmeliyiz. Na2SO4 2Na+ + SO4¯² Al2(SO4)3 2Al+³ + 3 SO4¯² şeklinde iyonlaşır.Çözeltide Na+ , Al+³ , SO4¯² İyonları bulunur. Na2SO4 çözeltisinde 0,2x0,3 = 0,06 mol Na2SO4 vardır. 1 mol Na2SO4 , 2 mol Na+ ve 1 mol SO4¯² vereceğinden ; nNa+ = 0,06x2=0,12 mol nSO4¯²=0,06 mol olur. ÇÖZELTİLERDE NORMAL DERİŞİM NORMALİTE Genel olarak maddelerin birbirleriyle tepkimeye giren veya birbirinin yerini alan miktarlarına kimyasal adlandırmada eşdeğer (ekivalent) ismi verilir. Bir çözeltinin 1 litresindeki eşdeğer gram sayısına o çözeltinin normalitesi denir.N ile simgelenir.Eşdeğer gram sayısı E , hacim V ile gösterilirse ; N(normalite)= E(çözünen eşdeğer gram sayısı) V(litre)çözelti Bir çözeltinin molar derişimi (M) ile normal derişimi arasında(N) arasında N = M x Etkime Değerliliği bağıntısı vardır. ÇÖZELTİLERİN BAZI ÖZELLİKLERİ 1.Bir katının suda çözünmesi ile oluşan çözeltinin kaynama sıcaklığı saf suyunkinden yüksektir.Çünkü çözeltinin buhar basıncı saf suyunkinden daha düşüktür.Çözeltinin kaynama sıcaklığı sabit olmayıp kaynama sürdükçe sıcaklık yükselir. 2.Doymuş bir çözeltinin buhar basıncı doymamış aynı tür bir çözeltininkinden daha düşük,kaynama sıcaklığı ise daha düşüktür. 3.Bir katı çözünerek oluşturulan bir çözeltide doymuş çözeltinin yoğunluğu doymamış olana göre daha büyüktür. 4.Elektrik iletkenliği fazla olan bir çözelti , elektrik iletkenliği az olan bir çözeltiden birim hacimde daha çok iyon içerir. ÇÖZELTİLERDE İYON DERİŞİMLERİ Çözeltiler ile yapıln deneylerde ve hesaplamalarda , iyonların derişimlerinin bilinmesi önemlidir. İyonların derişimlerinin hesaplanmasında öncelikle , çözünen maddenin iyonlaşarak mı yoksa moleküller halinde dağılarak çözündüğünü ve eğr iyonlaşıyorsa ne tür iyonlar verdiğini bilmemiz gerekir.Ayrıca çözün miktarının tamamen iyonlaşıp iyonlaşmadığını bilmek de önemlidir. YÜZDE DERİŞİM Bir çözeltinin 100 gramı içinde çözünmüş maddenin gram miktarına yüzde derişim (yüzde konsantrasyon) denir.Y ile belirtilir. Kısaca 100 gr çözelti içindeki çözünmüş gr anlamındadır. Bazen bu konu öğrenciler tarafından yanlış anlaşılmaktadır.Örneğin %35’lik tuz çözeltisi denildiğinde 100 gr suda 35 gr tuzun çözündüğünü sanan öğrenciler vardır. Bu düşünüş yanlıştır.%35’lik tuz çözeltisi deyince 100 gr çözeltinin 35 gramı tuz,65 gramı su olduğu anlaşılır. Bir çözeltinin yüzdesi Y ile , toplam kütlesi mt ile, çözünenin kütlesi mç ile belirtilirse , Yüzde Derişim Y = mç.100 Mt bağıntısı ile bulunur.Ya da oranlar yolu ile hesaplamalar yapılabilir. ÇÖZELTİLERDE MOLAR DERİŞİM Bir çözeltinin 1 lt’si içinde çözünmüş olan maddenin mol sayısına molar derişim denir ,M ile gösterilir.Kısaca 1 lt çözeltideki çözünmüş mol sayısı demektir.Birimi mol/lt’dir. M = n(mol) n=çözünen mol sayısı V(lt) V=litre cinsinden çözeltini hacmi ÖRNEK: 0,2 molar 1 lt NaCl çözeltisi nasıl hazırlanır. ÇÖZÜM: Molarite ,1 lt çözeltideki mol sayısı olduğundan 0,2 M deyince 1 lt’de 0,2 mol NaCl var demektir.Bu çözeltiyi hazırlamak için 0,2 mol NaCl üzerine su koyarak 1 lt’ye tamamlarız. Bir sıvı içinde bir katı madde çözülürse,sıvının buhar denge basıncı düşer.Örneğin,şekerli suyun buhar basıncı ,aynı sıcaklıktaki saf suyunkinden azdır. Sıvıda çözünen katı maddenin miktarı artınca buhar basıncı daha çok düşer. Bir sıvı içinde kaynama noktası bu sıvınınkinden daha düşük başka sıvı çözünürse buhar basıncı yükselebilir. ÖRNEK:1 atm dış basınçta suyun kaynama noktası 100°C,etil alkolün 80°C ‘dir.Saf suda biraz alkol çözülürse,karışımın buhar basıncı,saf suyunkinden yüksek olur.Çünkü alkol daha çok buharlaşır ve buhar fazına daha çok molekül çıkmış olur. Sıcaklığın artmasıyla saf sıvıların ve çözeltilerin buhar basınçları artar. ÖRNEK SORU: I.Saf su II.Saf alkol(etil alkol) III.Alkol-su karışımı IV.%5’lik tuzlu su V.%10’luk tuzlu su Aynı sıcaklıkta yukarıda verilenlerin denge buhar basınçları P1,P2,P3,P4,P5 ise büyükten küçüğe doğru sıralayınız. ÇÖZÜM: Saf alkolün kaynama noktası,saf suyunkinden düşük olduğu için alkol daha kolay ve daha çok buharlaşır.Alkolün buhar basıncı suyunkinden büyük olur.Alkol-su karışımındaki alkolden dolayı,bu karıiımın buhar basıncıda suyunkinden yüksek olur.Tuzlu suyun buhar basıncı saf suyunkinden küçüktür.Tuzluluk oranı artınca buhar basıncı daha çok düşer.Bu nedenle P2>P3>P1>P4>P5 olmalıdır. ÇÖZELTİLERDE DERİŞİM(KONSANTRASYON) Bir çözeltinin belli bir miktarı (birim miktarı) içinde çözünmüş olan madde miktarına derişim(konsantrasyon) denir.Derişimin birimi,çözeltinin ve çözenin mitarlarının hangi birimlerden alınacağına bağlıdır.Çözelti miktarı cm³ cinsinden ,çözünenin miktarı gr cinsinden olursa ,derişimin birimi gr/cm³ olur. Çözeltinin miktarı lt cinsinden, çözünenin miktarı mol cinsinden alınırsa ,derişimin birimi mol/lt olur.mol/lt cinsinden derişime molar derişim denir. ÖRNEK:250 gr suda 29 gr NaCl çözünüyor.Elde edilen çözelti 1 atm basınçta kaç °C’da donar? ÇÖZÜM: 1 mol NaCl = 58 gramdır. 29 gr NaCl = 0,5 moldür. NaCl suda NaCl(k) Na+ + Cl‾ şeklinde çözündüğü için , her 1 mol NaCl , 2 mol iyon verir.Bu nedenle 1000 gr suda 1 mol NaCl çözününce donma noktası 1,86’nın 2 katı kadar düşer. 0,5 mol NaCl 0,5x2=1 mol iyon verir.250 gr suda 1 mol iyon olursa, 1000 gr suda 4 mol iyon olur.Buna göre donma noktası 4 x 1,86=7,44 °C düşerve oluşan çözelti –7,44 °C’da donar. ÖRNEK: I.Saf su II.%20’lik tuzlu su III.%5’lik tuzlu su Yukarıdakilerden donma noktalarını büyükten küçüğe doğru sıralayınız. ÇÖZÜM: Dış basıncın 1 atm ve tuz olarakta NaCl kullanıldığını düşünelim. Tuzluluk oranı artınca donma noktası daha fazla düşer.Bu nedenle donma noktası en düşük olan II,en yüksek olanı I’dir.Donma noktaları I>III>II şeklinde sıralanır. BUHAR BASINCI Kapalı bir kapta bulunan sıvı üzerinde o sıvının buharı bulunur. Sıvı üzerinde toplanan buhar,sıvının yüzüne, kabın kenarlarına ve kapağına bir basınç yapar.İşte bu basınca denge buhar basıncı denir. Buhar basıncı sıvının türüne , Sıcaklığına ve eğer varsa ,sıvıda Buhar çözünmüş olan maddenin cinsine bağlıdır. Kabın büyüklüğüne ve içindeki sıvının miktarına bağlı değildir.Aynı sıcaklıktaki buhar basınçları saf maddeler için ayırt edici olur. 
|
Normal
