Seversintabi.com Türkiye'nin En Büyük Forumu Bence Seversin Tabi

Elektrokimyasal Potansiyel Dizisi

Belirli bir oksidasyon veya redüksiyon yarı-reaksiyonu için “redüksiyon potansiyeli” adıyla bilinen rakamsal bir değer mevcuttur. Sembolü E° olup standart termodinamik şartlar altında (tüm gazların 25°C[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] 1 atm de ve tüm sulu çözeltilerin 1M konsantrasyonda olduğu) anl***** gelir ve reaksiyonun yazıldığı yönde gerçekleşme olasılığının büyüklüğünü gösterir. Birimi Volt dur.

Pozitif bir redüksiyon potansiyeli değeri[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] ürünlerin (reaksiyonun sağ tarafındaki çıktılar) oluşumunu desteklerken[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] negatif bir değer reaksiyona giren maddelerin oluşumundan yanadır. Diğer bir deyişle[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] redüksiyon potansiyeli ne kadar negatifse[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] reaksiyon gerçekleşmekten o kadar uzaktır.

Örneğin;

Li(s) → Li+ + e- ..........Eº = 3.05 V

F2 + 2 e- → 2 F- ........Eº = 2.87 V

reaksiyonlarında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] lityumun oksidasyonu ve florun redüksiyonu görülmektedir. Yazıldığı şekliyle her iki reaksiyon da pozitif E° değerine sahiptir ve yazıldıkları yönde gerçekleşmeleri beklenir. Aslında bu reaksiyonlar[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bir oksidasyon (lityum) ve redüksiyon (flor) reaksiyonu için en yüksek potansiyel değerlerine sahiptirler.

E° değerleri aynı zamanda[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bir redoks reaksiyonunda hangi atomun veya molekülün elektron alacağını tahmin etmek için de kullanılabilir. Örneğin[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] manganez ve çinkonun oksidasyon potansiyelleri pozitiftir[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] her iki atomun da elektronları kolayca uzaklaştırılabilir:

Zn(s) → Zn2+(**) + 2 e-...........E° = 0.763 V

Mn(s) → Mn2+(**) + 2 e-.........E° = 1.18 V

Redüksiyon potansiyelleri karşılaştırıldığında[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] manganezin elektronlarını uzaklaştırmaya çinkodan daha yatkın olduğu görülür. Kısacası[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] hem katı hem de iyon halinde manganez ve çinko içeren bir çözeltide[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] aşağıdaki yarı-reaksiyonlar oluşacaktır:

Zn2+(**) + 2 e- → Zn(s)...........E° = - 0.763 V

Mn(s) → Mn2+(**) + 2 e-.........E° = 1.18 V

Burada çinko redüklenmek istememesine rağmen[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] manganez reaksiyonunun yüksek potansiyeli[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] çinkoyu fazla elektronları absorbe etmesi için zorlayacaktır.

Zn2+(**) + Mn(s) → Zn(s) + Mn2+(**)........E° = 0.417

Bazı redüksiyon potansiyellerinin pozitif[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] diğerlerinin negatif olması[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bu değerlerin nasıl ölçüldüğü sorusunu akla getirebilir. Redüksiyon potansiyellerinin ölçüldüğü bir “mutlak standart” yoktur. Bunun yerine[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bilim dünyası[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] H+ iyonlarının hidrojen gazına redüksiyonuna ilişkin redüksiyon potansiyelinin 0.00 V olduğunu kabul etmiştir.

2H+ + 2e- → H2..........E° = 0.00 V

Bu sistem[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] tüm diğer redoks reaksiyonları bu değere karşı ölçüldüğü için referans elektrodu veya standart hidrojen elektrodu olarak bilinir. Daha kuvvetli oksitleyici reaktifler (pozitif redüksiyon potansiyeline sahip olanlar) hidrojeni oksitlenmeye zorlarken[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] daha zayıf olanlar (negatif redüksiyon potansiyeline sahip olanlar) H+ tarafından oksitlenirler. Ancak[Link'i Görebilmeniz İçin Kayıt Olunuz.! Kayıt OL] bu değerlerin standart şartlar için geçerli olduğu unutulmamalıdır.