PHP’yi bir veritabanından veri çekecek, bunlarla HTML etiketlerinin içeriğini oluşturacak ve ziyaretçimizden alacağımız bilgileri bir veritabanına işleyecek işlemleri öğrenebilecek kadar biliyoruz artık. Bu kitapçığın baş tarafındaki kurma işlemlerini birlikte yaptıysak, şu anda PHP programlarını geliştirdiğiniz kişisel bilgisayardaki kişisel Web sunucusunda MySQL sürücüleriniz ve veritabanı yönetim programınız çalışıyor olmalı. Bir kere daha tekrar etmek gerekirse, PHP ile veritabanına dayanan sayfalar yapmak için mutlaka ve sadece MySQL sürücülerini kullanmak gerekmez. Bunun yerine sözgelimi Microsoft’un ODBC sürücülerini kullanabilirsiniz. Ancak Web sitenize evsahipliği yapan firmanın size ODBC desteği verip vermediğini öğrenmeniz gerekir. Aslında aynı şekilde, evsahibi firmanın MySQL desteği verip vermediğini de öğrenmek zorundasınız. (PHP ile MS-ODBC sürücülerini kullanabilmek için Andrew Stopford’un ASP Today sitesinde asptoday.com adresindeki yazısında daha geniş bilgi bulunmaktardır.)

Web sitemizde, HTML sayfalarımızı ve PHP programlarımızı neden veriya dayalı hale getirmeliyiz? Bu sorunun cevabı, "Başka türlü elde edilemeyecek bir otomasyon, ziyaretçilerimizle gerçek anlamıyla etkili biralışveriş sağlamak için!" diye yanıtlayabiliriz. Yukarıda, bir PHP programının ziyaretçiden Frm ile alacağı bilgileri, yine kendisine gönderebileceğini ve bu bilgileri işleyebileceğini gördük. PHP programımızın bu bilgileri bir veritabanına işlediğini ve ziyaretçi bir başka sayfaya gitmek istediğinde o sayfanın içeriğinin, ziyaretçinin birkaç saniye önce yaptığı tercihlere göre belirlendiğini düşünün. Bir başka örnek, Web sitemizdeki sayfalarda yer alan unsurların güncelleştirilmesi için her güncelleştirmede çok sayıda programı yeniden yazmak veya sayfayı yeniden yapmak zorunluğu varsa, bu program ve sayfaların içeriklerini bir veritabanından alıyor olması halinde, sadece veritabanını güncelleştirmekle onlarca, belki de yüzlerce, HTLL ve PHP belgesini yeniden yazmış gibi olabiliriz.

Bu bölümde önce bir örnek veritabanı dosyası hazırlayacağız; daha sonra bunun içindeki verileri PHP programı ile sayfalarımıza katacağız. Bu dizinin ikinci kitabında Unix/Linux sistemlerinde veritabanı uygulamaları üzerinde daha geniş duracağız. Burada Windıows sisteminde bir MySQL uygulamasını ele almakla yetineceğiz.


MySQL Veritabanı

Gerçi bu kitapçığın konusu kendisi başlı başına bir dil olan SQL değil, ama burada sadece MySQL programı ile veritabanı oluşturmakla kalmayalım, bir anlamda SQL diline de çok kısa bir giriş yapalım. SQL çook geniş bir dildir. Burada yapabileceğimiz giriş ancak ilk alıştırmamaızı yapmamıza yetebilir.

SQL, (Structured Query Language, Yapısal Sorgu Dili) veritabanı endüstrisinin standart dilidir. Fakat HTML konusunda farklı firmaların sadece kendi Browserlarının tanıdığı türden etiketler geliştirmeleri gibi, SQL alanında da farklı firmaların ekleri ve dilde yaptıkları değişiklikler vardır.

MySQL, teknik tabiriyle sunucuda daemon olarak çalışır ve arzu eden programa, bildireceği (ve erişim hakkı bulunan) veritabanı dosyasından veri çekerek, sunar. Bir veritabanında farklı sayıda tablolar olabilir. Bir veritabanı dosyasında yer alan tablolarda, sütunlar ve satırlar vardır: bunların kesiştikleri yerlere biz verilerimizi yazarız. Bir SQL veritabanı dosyasında her bir kutunun ne tür veri kabul edeceği önceden belirlenir; dolayısıyla türü sayı olan verinin yazılacağı kutuya, alfanümerik değer yazılmaz. MySQL, sayısal verilerin türünü INT, belirli bir sınıra kadar değişen sayıda karakterden oluşacak verilerin türünü VARCHAR komutuyla belirler.



mySQL veri türleri

MySQL'de bir çok veri türü oluşturulabilir. Ancak Web programları açısından önemli olan bir kaçı ve özellikleri şöyle saralanabilir:

INT Tamsayı: -2147483648'den 2147483647 kadar değişen diziye "signed" (işaretli), 0'dan 4294967295'e kadar değişenine "unsigned" (işaretsiz) denir.

VARCHAR(n) n sayısını geçmemek şartıyla değişen boyutta karakter olabilir.

CHAR(n) Kesinlikle n sayısı kadar karakter olabilir.

TEXT En fazla 65535(2^16-1) karakter alabilen metin alanı.

MEDIUMTEXT En fazla 16777215(2^24-1) karakter alabilen metin alanı.

DATE 1000-01-01'den 9999-12-31'e kadar değişebilen tarih alanı.

TIMESTAMP 1 Ocak 1970'den 18 Ocak 2038'e kadar olan ve Yıl+Ay+Gün+Saat+Dakika+Saniye biçimindeki zaman bilgisi.

MySQL'de bir tablo oluşturmak için gerekli CREATE TABLE komutu şöyle kullanılır:

CREATE TABLE uyeler (adi VARCHAR(30), soyadi VARCHAR(30), üye_no INT ) ;

Bu komutla, "uyeler" isimli üç sütunlu bir tablo oluşturulur: birinci ve ikinci sütunlarda en fazla 30, karakterlik değişen boyutta alfanümerik değerler yer alırken, üçüncü sütunda sadece tam sayı olan değerler bulunabilir. Bu komutla oluşturulan tabloya INSERT INTO komutuyla veri girebilirsiniz:

INSERT INTO uyeler (adi, soyadi, uye_no) VALUES ('Muharrem','Taç','1234')

Bir tablonun oluşturulması ile içine veri yerleştirilmesi komutları ayrı ayrı zamanlarda, ayrı işlemler olarak yapılabileceği gibi, toplu bir metin halinde, otomatik olarak da yapılabilir.

MySQL veritabanından bilgi edinmek için SELECT komutunu kullanırız:

SELECT * FROM uyeler ;

Bu, MySQL'e, uyeler adlı tablodaki bütün değerlerin okunmasını bildirir. Buradaki "*" işareti, "bütün sütunlardaki bütün değerler" anlamına gelir. Diyelim ki yukardıda oluşturduğumuz tablonun sadece "adi" ve "soyardi" sütunlarındaki bilgileri almak isteseydik, bu komutu şöyle yazacaktık:

SELECT adi soyadi FROM uyeler ;

Bir veritabanındaki bilgilerin yenileriyle değiştirilmesini, yani veritabanı dosyasının güncelleştirilmesini UPDATE komutu sağlar. Bu komutu kullanarak veritabanımızdaki bazı kutucukların içindeki bilgileri değiştirebiliriz. Veritabanı dosyalarını güncelleştirme zorunluğu bulunması ise bize veritabanı tasarımının çok önemli olduğunu gösterir. Örneğin:

UPDATE uyeler SET adi = "Şahika" ;

Bu komut, veritabanındaki bütün satırlarda, birinci sütundaki değerleri "Şahika" olarak değiştirmekle sonuçlanırdı. Amacımız bu ise, sorun değil; ancak çoğu kez MySQL'e hangi satırda (veritabanı tekniğindeki terimle söylersek, hangi kayıtlarda) değişiklik yapılacağını daha ayrıntılı sölememiz gerekir. Veritabanı dosyamızı oluştururken, her kaydın diğer kayıtlarda olmayan (unique) bir sütun (bunu da veritabanı tekniğindeki terimle söylersek. alan) bulunmalıdır, ki MySQL'e yapılacak değişikliğin tam yerini söyleyelim. Örneğin

UPDATE uyeler SET adi = "Şahika" WHERE uye_no = 1234;

MySQL bu komutu alınca sadece üye numarası 1234 olan kişinin (yani uye_no alanındaki değer 1234 olan kaydın) "adi" alanındaki değeri silecek ve yerine verdiğimiz yeni değeri yazacaktır. Böyle birincil alanı bulunan, iyi düşünülmüş bir veritabanından seçim yapmak da kolay olur. Örneğin:

SELECT adi soyadi FROM uyeler WHERE uye_no >= 123;

deyimi ile tablomuzda bulunan kayıtlardan sadece üye numarası 123'den büyük olanları seçebiliriz.

Bir MySQL veritabanındaki kaydı silmek için DELETE komutunu kullanırız:

DELETE FROM uyeler WHERE uye_no = 1234;

Vveritabanında sadece bir kayıtta üye numarası 1234 olacağı için bu komutla sadece bir satır silinecektir. Bu komutu, diyelim ki üyelik kaydını yenilememiş kişilerin tümünü silmek için de kullanabiliriz. Veritabanımızda üyelik kaydının yenilendme tarihini gösteren bir alan bulunduğunu varsayalım:

DELETE FROM uyeler WHERE yenileme_tarihi < 2000-01-31;

Bu komutla, üyeliğini yenileme tarihi 31 Ocak 2000'den eski olan bütün üyelerimizin kaydını veritabanından silmiş oluruz.

Bu komutların MySQL'in DOS komut işlemcisi ile komutsatırından yapılacağını belirtmemiz gerekir. Bunu yapabilmek için MySQL Server'ın Windows'da çalıştırılması gerekir. MySQL'in paylaşım sürümünü kullanmak için Windows sistemlerinde mysqld-shareware.exe programını çalıştırmanız gerekir. Bunun için DOS komut istemcisi penceresinde "C:/mysql/bin" dizinine giderek, şu komutu vermemiz yeter:

mysqld-shareware

MySQL sürücülerinizin kişisel Web sunucusunda başarıyla çalıştığına, kitapçığın baş tarafında belirttiğimiz küçük alıştırmayı yaparak emin olduktan sonra gerçek bir veritabanı dosyası yazabiliriz.

Yukarıda gördüğümüz komutları komut istemci satırından tek tek verebileceğimiz gibi, bir düzyazı dosyasında toplayıp, MySQL programına da otomatik olarak yaptırabiliriz. Bu dosyaya, içindeki verileri alıp veritabanına boca edeceğimiz için, Dump dosyası denir.

Aşağıdaki metni MySQL programının kurulu olduğu dizindeki /bin/ alt-dizinine (muhtemelen c:\mysql\bin) veri.dump adıyla kaydedin (Notpad kullanıyorsanız, dosya adına .txt eklendiğine dikkat edin!)

CREATE TABLE calisanlar ( id INT NOT NULL AUTO_INCREMENT, PRIMARY KEY (id), adi VARCHAR(20), soyadi VARCHAR(20), adres VARCHAR(60), pozisyon VARCHAR(60));

INSERT INTO calisanlar VALUES (1 , 'Sahika' ,'Tabak' ,'PCLife Dergisi, Istanbul' , 'Yazar');

INSERT INTO calisanlar VALUES (2 , 'Muharrem' , 'Tac' , 'Işık Kultur Merkezi, Bursa' , 'Yonetmen');

Bu metnin sadece üç satır olmasına, örneğin Notpad'de Düzen menüsünde Sözcük Kaydır maddesinin işaretsiz olmasına dikkat edin. Daha sonra yine DOS komut istemcisi penceresinde MySQL programının dizininde /bin alt-dizinine gidin ve şu komutu yazın:

mysqladmin -u root create veri

MySQL veri adlı veritabanının oluuştuğunu bildirecektir. Şimdi içi boş bir veri dosyamız oldu. Yazdığımız dump dosyasındaki bilgileri veritabanı dosyasına işletmek işini MySQL yapacakatır. Bunu, şu komutla yapabiliriz:

mysql –u root veri < veri.dump

İşlerin yolunda gidip gitmediğini c:\mysql\data dizininde veri adlı bir klasör oluşturulduğunu kontrol ederek anlayabiliriz. Bu klasörün içinde calisanlar.frm, calisanlar.isd ve calisanlar.ism adında dosyalar bulunması gerekir


Alıntıdır.