Genel Paylaşım Forumu - Coğrafyanın Çıkışı

Geçmişte coğrafya farklı kimselere farklı zamanlarda farklı şeyler ifade etmişti şimdi de farklı şeyler ifade etmektedirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Bazılarında uzak yerler ile ilgili imajlar uyandırıp, hiç kimsenin gitmediği yerlere giden cesur kaşifleri hatırlatırken; diğer bazıları içinde coğrafyacı, dünyanın en uzun nehirleri, en yüksek dağları, en büyük şehirleri hakkında ansiklopedik bilgidirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

Coğrafya en eski inceleme alanlarından birisidirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif İlk coğrafyacı da, diğer tarafta ne olduğunu görmek için bir ağaca tırmanan veya bir akarsuyu geçen insandıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Belki de o kişi hala coğrafyacıların sordukları o soruları kendi kendine sormuştur; orası neresi ve orada ne var? Coğrafya da temelde insanın kendi yapısında bulunan, kendilerininkinden başka ülkeler, yerler hakkındaki eski ve gidilemez merakın ürünüdürhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

Coğrafyanın ortaya çıkması insanoğlunun kendi çevresi ve başka yerleri tanıma merakının sonucunda olmuşturhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Bu kişisel merakın coğrafya olarak nitelenebilecek çalışmalar haline gelmesi Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifÖhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif1http://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifyüzyılda olmuşturhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Bundan önceki çalışmalar dünyanın tanınması, ölçülmesi, tasvirleriyle ilgili genel çalışmalardıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif İlk Yunan yazımlarında bu çalışmalar üç grup halinde görülmektedir:

· Topografik Gelenek-yeryüzünün ve üzerinde yaşayan insanların tasvirihttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

· Matematik ve Astronomik Gelenek-yeryüzünün çeşitli kısımlarının ölçümühttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

· Teolojik Gelenek-insanın yeryüzünde varoluş nedeni hakkındaki soruların yanıtlarının bulunmayısa çalışılmasıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

Topografik yazımların tümü Herodot’un (yaklaşık Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifÖhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif485-425) Tarihler adlı yapıtında birikmiştihttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Değişik yerler ve insanlar hakkındaki merak coğrafi bilgilerin artmasını sağlamıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Topografik çalışmaların yanında yeryüzünün ölçülmesi ve astronomi de gelişmeye başlamıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Tales güneş sistemini incelemiş çeşitli ölçümler yapmıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Pisagor dünyanın bir ateş etrafında başka gök cisimleriyle birlikte dönmekte olduğunu ileri sürmüş ve gök cisimlerinin yuvarlak olma olasılıklarının daha fazla olacağı üzerinde durmuştuhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Dünyanın yuvarlaklığı Plato (yaklaşık Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifÖhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif427-347) tarafından derinlemesine incelenerek ortaya konulmuşturhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Topografik ve astronomik hesaplar teolojik gelenekle sıkı sıkıya bağlantılıydıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Dünyanın büyük güç tarafından bir yaratılış amacı ve bir düzeni olduğu; çevrenin insan üzerinde bir etkiye sahip olduğu ve insanın da çevreyi değiştirdiği inancı vardıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

Helenistik Çağın sonuna doğru, Roma İmparatorluğu’nun güçlenmesiyle coğrafi bilgiler de artmayısa başlamıştıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Yunanlı Strabo’nun (yaklaşık Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifÖhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif60-Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifShttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif21) dünyanın tasvirlerini içeren 17 ciltlik çalışması Geographia’nın çıkmasıyla coğrafya “kendi yaşayan ifadesi”ni bulmuşturhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Bundan sonra Plinius’un (Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifShttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif23-79) Doğal Tarih adlı çalışması önemli bir çalışmadırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Burada yerküre bir astronomik konum içinde ele alınarak “dünyanın ve elemanlarının bir dökümü” yapılmıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Batlamyus (Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifShttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif90-168), Strabo ve Plinius’un çalışmalarına zıt çalışmalar yapmıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Çalışmasında belirli yerlerin çeşitli özelliklerinin hesaplanmasıyla ilgili matematik ölçümler (enlem, boylam vbhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif) ağır basmaktadırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden, Avrupa’da aydınlanma çağı olan 15http://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifyy’da Rönesans çağına kadar uzun bir dönem boyunca batıda çok az coğrafi bilgi birikimi olmuşturhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Bu yüzden de Batlamyus’un coğrafyayla ilgili kitabı 1406’da Latince olarak tekrar ortaya çıktığında bile hala coğrafi bilginin en yetkili tek kaynağı olarak kabul ediliyorduhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Strabo ve Batlamyus’un coğrafyaları sayesinde klasik dönemin coğrafyası ortaçağda da hayatta kalabilmeyi başarmıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

476’da Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle Avrupa’da “karanlık çağ”a girmiş, coğrafyası da bundan etkilenmiştirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Birçok çalışma yok olmuş ve de tahrip edilmiştirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Doğu Asya’da ise askeri fetih amaçlı coğrafi bilgiler artmıştıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Avrupa karanlık çağı yaşarken Çin’de geniş bir coğrafi literatür birikmiştihttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Haritacılık da büyük ilerleme göstermiştirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif

İslam dininin yayılmasıyla coğrafya biliminde bir başka büyük gelenek ortaya çıkmıştıhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Yunan ve Roma eserleri Arapça’ya tercüme edilmiştirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Yapılan fetihler, doğuyla ticari ilişkiler nedeniyle Çin’den gelen kültürel ve bilimsel etkiler coğrafi bilgilerin artmasını sağlamıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Mekke’ye yapılacak hac ziyaretleri için çeşitli bilgilerin sağlanması gerekli olmuştuhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Bu sebeple sayısız rehber hazırlanmıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif İslam coğrafyacılarının ilk çalışmaları öncekilerden yapılan alıntılardan oluşuyorduhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif El Mukaddisi’nin (Mhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gifShttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif945-988) çalışmalarıyla yeni bir bakış açısı gelmiştirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Yazdıkları tamamen kendi deneyimlerine dayanıyorduhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif El İdrisi (1099-1180) Avrupa hakkında bilgi toplamış, dünyanın diğer kesimleriyle birlikte bir harita hazırlamıştırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Arap gezginleri arasında en tanınanı İbni Batuta’dır (1304-1368)http://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif Hindistan, Anadolu, Batı Afrika ile ilgili tasvirleri hem çok ayrıntılı hem de çok önemlidirhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif İslam coğrafyacıları dünya hakkında topografik hesaplar ve kartografik tasvirler kadar, astronomik çalışmalar da yapmışlardırhttp://www.e-okul.biz/images/smilies/nokta.gif