Temel ÖzgÜrlÜkler

**Syst3m** · #1 7 January 2009, 15:27

TEMEL ÖZGÜRLÜKLER

1. Özgürlük Kavramı
Başkalarına zarar vermediği sürece insanların özgürlüğü engellenemez. Devlet kişilerin özgürlüğünü korumakla görevlidir.

2. Temel Özgürlükler Kavramı
Yaşama hakkı olmadan diğer haklar da olamaz. Demek ki temel özgürlüklerin ilki yaşama hakkıdır. Diğer bir temel özgürlük ise düşünce öz gürlüğüdür. Düşünce özgürlüğü olmadan bilim ve sanat özgürlüğü de olmaz.

3. Düşünce Kanaat ve İfade Özgürlükleri
İnsanın düşüncelerini özgün görüşler olarak belirtebilmesi onun en temel özelliğidir. Anayasamıza göre herkes düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Anayasamız bu özgürlüğün kullanılmasında da bazı sınırlandırmalar getirmiştir. Buna göre düşünceyi açıklama özgürlüğü :
- Suç işlemeyi özendirmemelidir.
- Devlet aile ve kişi sırlarını açıklamaya neden olmamalıdır.
- Yargılamayı engellememelidir.
- Yasaklanmış bir dille kullanılmamalıdır.

4. Bilim ve Sanat Özgürlüğü
Anayasamız "Herkes bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme açıklama yayma ve bu alanlarda araştırma yapma hakkına sahiptir." diyor.

Anayasamız bilim ve sanatı yayma hakkının kullanılmasına bir kaç sınır getiriyor. Bilim ve sanat ürünlerini yayarken :

- Türkiye'de cumhuriyetten başka yönetim biçimi savunulamaz.
- Devletin insan haklarına saygılı olma özelliği aleyhine davranılamaz.
- Cumhuriyetin Atatürk milliyetçiliğine bağlılık demokratiklik lâiklik ve sosyal hukuk devleti nitelikleri aleyhine davranılamaz.
- Türkiye'nin çıkarlarına zarar veren yabancı yayınların ülkeye girişi engellenir.

5. Basın Özgürlüğü
Bilim ve sanat birikimi yaşam boyu sürecek öğrenme etkinliği ile gerçekleşir. Bunda kitap gazete sergi radyo televizyon ve bilgisayarların etkisi vardır.

Anayasamıza göre devlet basınının haber alma hürriyetlerini sağlayacak önlemler alır. Anayasa basın ve yayın özgürlüğüne de bazı sınırlamalar getirmiştir. Basın ve yayın yoluyla :

- Devletin ülkenin ve milletin bütünlüğünü bozucu yayınlar yapılamaz.
- Yasaklanmış bir dilden yayın yapılamaz.
- Yayın yaparak suçlar özendirilemez suçlulara destek verilemez.
- Suçluların yakalanması sorgulanması ve yargılanması engellenemez.
- Devlet ve kişi sırları açıklanamaz.
- Başkalarına hakaret edilemez.

6. Din ve Vicdan Özgürlüğü

Din tanrıya inanma ve ibadet davranışıdır. Vicdan ise kişinin kendi davranışlarıyla ilgili yargıya varmasıdır.

Din ve vicdan özgürlüğü Lâikliğin temelidir. Anayasamıza göre Türkiye Cumhuriyeti lâik bir devlettir. Anayasamızın 24. maddesine göre ise :
- Herkes vicdan dinî inanç ve kanaat özgürlüğüne sahiptir.
- Din mezhep ve diğer konularda ayrımcılık yapmamak koşuluyla ibadet dinsel ayin ve törenler yapmak serbesttir.
- Kimse ibadete ve dinsel törene katılmaya zorlanamaz
- Kimse dinsel inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz.
- Din ve ahlâk eğitimi ve öğretimi devletin denetimi altında yapılır.
- Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve ortaöğretim kurumlarında zorunlu bir derstir. Bunun dışındaki din ve ahlâk eğitim ve öğretimi ancak kişilerin isteğine küçüklerin ana baba ya da yasal koruyucuların isteğine bağlıdır (md.24).
- Kimse devletin temel düzenini kısmen de olsa din kurallarına dayandıramaz.
- Kimse hiçbir gerekçeyle dini din duygularını ya da dince kutsal sayılan şeyleri kötüye kullanamaz.

7. Haberleşme Özgürlüğü

Haberleşme hürriyeti de özel hayatın korunması ile ilgilidir. Herkes haberleşme hürriyetine sahiptir. Kimsenin mektubu kolisi açılamaz telefonu dinlenemez.

UYARI: Kanun açıkça gösterdiği hallerde usulüne göre verilmiş hakim kararı olduğu zaman haberleşme engellenebilir.

8. Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü

Anayasamızın 23. maddesinde yerleşme ve seyahat özgürlüğü düzenlenmiştir. Anayasamızda yerleşme hürriyeti için sınırlamalar şunlardır :
- Suç işlenmesini önlemek
- Sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak
- Sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek
- Kamu mallarını korumak amacıyla sınırlama getirebilir.

Seyahat hürriyeti için getirilen sınırlamalar şunlardır:
- Suç kovuşturma soruşturma ve suç işlenmesini önleme amaçlarıyla kanunla sınırlanabilir.
- Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz.

9. Toplantı Hak ve Özgürlüğü

İnsanlar toplu olarak düşünmek tartışmak sorunlara görüşerek çözümler getirmek alışkanlığı edinmişlerdir. Demokratik toplantı ve gösteriler hak almada ortak gücün kullanılma yöntemidir.

Anayasamıza göre "Herkes önceden izin almadan silâhsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir" (md.34).