KANIN YAPISI VE KAN HUCRELERI
KANIN YAPISI VE GÖREVLERİ Kan Grupları





Eritrositler - Alyuvarlar Lökositler - Akyuvarlar Trombositler
KANIN YAPISI
Kan damarlar içerisinde sürekli hareket halinde olan canlı bir sıvıdır. Bu sıvı iki temel kısımdan oluşmaktadır : Plazma ve Hücreler. Plazma kısmı büyük oranda sudan meydana gelir ve içerisinde besin maddeleri proteinler ve metabolitler gibi bir çok katı maddeyi barındırmakta ve bunların dokulara naklini sağlamaktadır. Normal bir insanda 5000-6000 mL (5-6 litre) kadar kan bulunmaktadır. Kanın % 50-60' sıvı kısım olan plazmadan ve %40-50'si ise hücrelerden meydana gelmektedir.
Plazma :
Plazmanın % 90'ı sudur. Kalan %10 ise katı maddeleri içerir. Bunların % 8'i proteinler % 2'si ise diğer çözünmüş maddelerdir. Kanın temel protein içeriği şöyle özetlenebilir :
• Albumin ..... % 60
• Globulinler ...% 36
• Fibrinojen.....% 4
Hücreler :
• Eritrositler
• Lökositler
• Parçalı Lökositler (Granulositler PMNL)
• Nötrofiller
• Bazofiller
• Eozinofiller
• Parçalı Olmayan Lökositler (Agranulositler MNL)
• Lenfositler
• Monositler
• Trombositler (Platelletler)
Hücre Hücre Özellikleri
Eritrositler

Eritrositler : Eritrositler kanın en yoğun hücre grubudur. Kandaki ertrositlerin hacminin kan hacmine oranına Hematokrit denir. Bu değer kadınlarda %38-46 ; erkeklerde ise % 40-54 arasında değişir. Eritrositler içinde bulunan hemoglobin molekülü eritrositin temel işlevi olan gaz transportunu sağlamaktadır. Bu molekül akciğerlerde oksijen bağlayarak vücut hücrelerine taşımakta oradan aldığı atık madde olan karbondioksiti de akciğerlere taşıyarak vücuttan uzaklaştırılmasını temin etmektedir. Normal hemoglobin düzeyi 12-165 gr/dL arasındadır. 12 gr altındaki hemoglobin düzeyleri anemiyi (kansızlığı) işaret eder ve nedenlerinin araştırılması gerekir. Normalde kanın her mikrolitresinde 4 - 65 milyon eritrosit bulunmaktadır.
Kan bankalarında ağırlıklı olarak Eritrosit içeren kan komponentleri yani Eritrosit Süspansiyonları elde edilmektedir. Böylece kanın plazma kısmı ayrıştırılmış olmakta ve hastaya gereksiz olarak plazma verilmesi engellenmiş olunmaktadır. Bunun bir avantajı da ayrıştırılmış olan plazma dondurularak saklanabilmekte ve plazma ihtiyacı olan başka bir hastada kullanılabilmektedir. Bir kısım plazmadan da kan ürünleri elde edilebilmekte ve bu ürünlere ihtiyaç duyan hastalara verilmektedir.

Lökositler Lökositler çekirdeklerinin yapısına göre parçalı (Granülositler) ve Parçasız (Agranülositler) olarak ikiye ayrılırlar. Lökositler kanda 4.000-10.000 hücre/mikrolitre düzeyinde bulunurlar. Bu sayının 10.000 üzerine çıkmasına lökositoz denir. Bunun nedeni genellikle enfeksiyon hastalıkları olmakla birlikte daha pek çok sebebi olabilmektedir.Yine lökosit sayısının 4.000'den düşük olmasına ise lökopeni denir. Bu durumunda pek çok sebebi vardır. Lökositlerin temel işlevi vücudun savunmasıdır. Her lökosit biçiminin farklı özellik ve görevleri bulunmaktadır.
Granülositler

Nötrofiller : Bu hücrenin ana işlevi vücuda zararlı olan yabancı materyalleri bulmak ve tahrip etmektir. Bulduğu yabancı materyali fagositoz denen bir yöntemle içine alır ve içindeki çeşitli enzimlerle tahrip eder.

Bazofiller : Bazofillerin de fagositoz yeteneği vardır ama asıl fonksiyonunu çeşitli maddeler salgılayarak gösterir.

Eozinofilller : Eozinofiller de nötrofiller gibi yabancı materyali yok etmek görevi olan hücrelerdir. Özellikle parazitlere bağlı enfeksiyonlarda belirgin rol oynarlar.
Agranulositler

Monositler ve Makrofajlar : Bu hücreler fagositoz yapma yeteneğindedir ve lenfositlerle direkt veya indirekt yoldan bağışıklık sisteminin regulasyonunda önemli rol oynarlar. Monositlerin dokularda bulunan şekline makrofaj denir.

Lenfositler : Bu hücreleri bağışıklık yanıtının humoral kısmını oluştururlar. Çok çeşitli fonksyonlara sahip bu hücrelerin en temel işlevi mikroorganizmaları tanıyıp onlara karşı antikor yapımını gerçekleştirmektir.
Trombositler

Trombositler : Trombositler kanın en küçük hücreleridir ve eritrositler gibi çekirdeksizdirler. Normalde kanın bir mikrolitresinde 100.000-400.000 kadar trombosit vardır. Esas özellikleri pıhtılaşmada oynadıkları önemli roldür. Kan bankalarında tam kandan ayrıştırılmak suretiyle Trombosit Süspansiyonları elde edilmekte ve sadece bu hücreye gereksinimi olan hastalarda kullanılabilmektedir. Trombosit süspansiyonları aferez yoluyla da elde edilebilmektedir.

HÜCRE Yoğunluk (g/mL) Hacim (femtolitre)
Trombositler 1058 16
Monositler 1062 740
Lenfositler 1070 230
Nötrofiller 1082 270
Eritrositler 1100 87