![]() |
![]() |
|
#1
|
|||
|
|||
![]()
KANIN YAPISI VE KAN HUCRELERI
KANIN YAPISI VE GÖREVLERİ Kan Grupları Eritrositler - Alyuvarlar Lökositler - Akyuvarlar Trombositler KANIN YAPISI Kan ![]() ![]() ![]() ![]() Plazma : Plazmanın % 90'ı sudur. Kalan %10 ise katı maddeleri içerir. Bunların % 8'i proteinler ![]() • Albumin ..... % 60 • Globulinler ...% 36 • Fibrinojen.....% 4 Hücreler : • Eritrositler • Lökositler • Parçalı Lökositler (Granulositler ![]() • Nötrofiller • Bazofiller • Eozinofiller • Parçalı Olmayan Lökositler (Agranulositler ![]() • Lenfositler • Monositler • Trombositler (Platelletler) Hücre Hücre Özellikleri Eritrositler Eritrositler : Eritrositler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kan bankalarında ![]() ![]() ![]() ![]() Lökositler Lökositler ![]() ![]() ![]() ![]() Granülositler Nötrofiller : Bu hücrenin ana işlevi ![]() ![]() Bazofiller : Bazofillerin de fagositoz yeteneği vardır ama asıl fonksiyonunu ![]() Eozinofilller : Eozinofiller de nötrofiller gibi yabancı materyali yok etmek görevi olan hücrelerdir. Özellikle ![]() Agranulositler Monositler ve Makrofajlar : Bu hücreler fagositoz yapma yeteneğindedir ve lenfositlerle direkt veya indirekt yoldan bağışıklık sisteminin regulasyonunda önemli rol oynarlar. Monositlerin dokularda bulunan şekline makrofaj denir. Lenfositler : Bu hücreleri bağışıklık yanıtının humoral kısmını oluştururlar. Çok çeşitli fonksyonlara sahip bu hücrelerin en temel işlevi ![]() ![]() Trombositler Trombositler : Trombositler kanın en küçük hücreleridir ve eritrositler gibi çekirdeksizdirler. Normalde kanın bir mikrolitresinde 100.000-400.000 kadar trombosit vardır. Esas özellikleri ![]() ![]() ![]() HÜCRE Yoğunluk (g/mL) Hacim (femtolitre) Trombositler 1 ![]() Monositler 1 ![]() Lenfositler 1 ![]() Nötrofiller 1 ![]() Eritrositler 1 ![]() |
#2
|
|||
|
|||
![]()
KAN KOMPONENTLERİ
Kan komponentleri tam kandan değişik yöntemlerle hazırlanan farklı özelliklerdeki konsantrelerdir. Antikoagülan Solüsyonlar: Torba içine alınan kanın pıhtılaşmasını engellemek ve içindeki hücrelerin yaşam sürelerini uzatmak için kullanılan solüsyonlardır. En yaygın olarak kullanılanları: • CPDA-1 : Citrate-Phosphate-Dextrose-Adenin • CPD : Citrate-Phosphate-Dextrose • ACD : Acid-Citrate-Dextrose • SAGM : Saline(NaCl)- Adenin-Glucose-Mannitol (SAGM bir antikoagülan değil ![]() Yukarıda bahsedilen solüsyonlarda bulunan kimyasalların temel özellikleri: • Citrate : Sitrat kalsiyum ile birleşerek koagülasyon sisteminin aktivasyonunu engeller. • Phosphate : 2 3 dPG düzeyini normal seviyede tutarak eritrositlerin oksijen afinitesinin normal kalmasına yardımcı olur. • Adenin : ATP sentezinde etkilidir ve azalan ATP’nin yerine konması için kullanılır. Kullanılan antikoagülan solüsyonun kana oranı 1:7 olmalıdır. Bu oran büyüdüğünde sitrat toksisitesi; küçüldüğünde ise ![]() A. Eritrosit Süspansiyonları 1. Eritrosit Süspansiyonu (Red Cells) 2. Buffy-coat’u ayrılmış E.S. (Red Cells-BCR) 3. Ek solüsyonda E.S. (Red Cells in AS) 4. Buffy-coat’u ayrılmış ek solüsyonda E.S. (Red Cells in AS-BCR) 5. Yıkanmış E.S (Washed Red Cells) 6. Lökositten arındırılmış E.S. (Red Cells ![]() 7. Dondurulmuş E.S. (Cryopreserved Red Cells) I. Eritrosit Süspansiyonlarının Hacim ![]() ![]() Komponent Volume EVF* Hb Lökosit Platellet E.S 280 ± 50 mL 0 ![]() ![]() RC-BCR 250 ± 50 mL 0 ![]() ![]() ![]() RC-AS Yönteme bağlı 0 ![]() ![]() RC-AS-BCR Yönteme bağlı 0 ![]() ![]() ![]() WRC 280 ± 60 mL 0 ![]() ![]() RC-LD 280 ± 50 mL 0 ![]() ![]() CRC > 185 mL 0 ![]() ![]() ![]() * EVF : Eritrosit Hacim Fraksiyonu II. Temel Özellikler: 1. Eritrosit Süspansiyonu (R.C): Santrifügasyonu takiben ![]() ![]() ![]() 2. Buffy-Coat’u Ayrılmış E.S. (RC-BCR) Tam kandan plasma ve buffy-coat tabakasının ayrıştırılması ile elde edilen bir komponenttir. Santrifügasyondan sonra plazma extraksiyonu yapılır. Ardından ikinci bir torbaya 40-60 mL kadar extraksiyona devam edilerek ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 3. Ek Solüsyonda E.S. (RC-AS) Santrifügasyonu takiben ![]() ![]() ![]() ![]() 4. Buffy-Coat’u Ayrılmış-Ek Solüsyonda E.S. (RC-AS-BCR) Santrifügasyonu takiben ![]() ![]() ![]() ![]() 5. Yıkanmış E.S. (WRC) Santrifügasyonu takiben ![]() ![]() ![]() 6. Lökositten Arındırılmış E.S. (RC-LD) Buffy coat’un ayrıştırılması ve filtrasyon gibi değişik yöntemler uygulanır ![]() ![]() 7. Dondurulmuş E.S. (FRC) Kandan ![]() ![]() ![]() Eritrositleri dondurmak için 2 teknik kullanılmaktadır: Yüksek gliserol (%40 w/v) ve düşük gliserol (%17 w/v) teknikleri. Her iki metod da yıkama ve degliserolizasyon prosedürlerini içerir. Yüksek gliserol tekniği ile hazırlanmış komponent –60 C° ile –80 C° arasında saklanır. Düşük gliserol tekniği ile hazırlanmış olan komponent ise ![]() III. Endikasyon ve Kontrendikasyonlar: Komponent Endikasyonlar Kontrendikasyonlar R.C Kan kaybı ![]() ![]() ![]() ![]() RC-BCR* Kan kaybı ![]() ![]() ![]() RC-AS Kan kaybı ![]() ![]() ![]() ![]() RC-AS-BCR* Kan kaybı ![]() ![]() ![]() WRC Tek endikasyonu ![]() ![]() RC-LD* Lökosit antikorlarına (HLA) karşı alloimmünizasyonu olduğu bilinen kişilerde ve CMV bulaşının önemli düzeyde risk taşıdığı durumlarda endikedir. Değişik tiplerde plazma intoleransı (Özellikle IgA) ![]() ![]() CRC Özellikle otolog transfüzyonlar için hazırlanır. Şart olmamakla birlikte RC-LD endikasyonları için de kullanılabilir/ Uygunluk testleri yapılmış olmalıdır. Açık sistemde yapıldıysa ![]() * lökositten fakir / arındırılmış süspansiyonların kullanım endikasyonlarından aşağıda ayrıca bahsedilmiştir. IV. Lökositten Fakir / Arındırılmış E.S Kullanım Endikasyonları Lökositlerin risk yaratacağı durumlarda kullanılırlar. Bu durumlar şöyle özetlenebilir: 1. Gebeler (Bebek için) ve intrauterin transfüzyon 2. Yenidoğan bebekler ve exchange transfüzyon 3. Konjenital veya akkiz immün yetmezlik veya immünsupresyon 4. Lösemi ve talasemi gibi sık transfüzyon gerektiren hastalar 5. Kemik iliği transplantasyonu olacak / olmuş hastalar 6. Tüm transplant hastaları V. Yan Etkiler Yan Etki R.C. RC-BCR RC-AS RC-AS-BCR WRC RC-LD CRC Dolaşım Yüklenmesi + + + + + + + Hemolitik Reaksiyonlar + + + + + + 0 Non-hem. Reaksiyonlar + + + + 0 Nadiren 0 HLA Alloimmünizasyonu + + + + + Nadiren 0 Viral Bulaş + + + + + Nadiren + Protozoal Bulaş + + + + + + + Sepsis (Kontaminasyon) + + + + + + + Posttransfüzyon Purpurası + + + + + + 0 Sifiliz Bulaşı + + + + + + 0 Posttransfüzyonal AC Hasarı + + 0 0 0 + 0 Elektrolit İmbalansı + + + + 0 + 0 Yan etkiler ![]() ![]() ![]() ![]() VI. Kalite Esasları Tam Kanın Kalite Esasları Kontrol Parametreleri Kalite Gereksinimleri Kontrol Sıklığı Laboratuar ABO ![]() Anti-HIV 1/2 abs Negatif Tamamı Tarama lab. HBsAg Negatif Tamamı Tarama lab. ALT (İstenirse) Negatif Tamamı Tarama lab. HBc-ab (İstenirse) Negatif Tamamı Tarama lab. HCV - Ab Negatif Tamamı Tarama lab. Syphilis Negatif Tamamı Tarama lab. CMV - Ab (İstenirse) Negatif Tamamı Tarama lab. HTLV - Abs (İstenirse) Negatif Tamamı Tarama lab. Hacim 450 mL (-/+ %10) Ürünlerin %1'inde İşlem lab. Eritrosit Süspansiyonunun (R.C.) Kalite Esasları Tam kanın kalite esaslarına ek olarak aşağıdaki kriterler (Diğer eritrosit süspansiyonları için sayfanın başında "A" kısmına bakınız) : Kontrol Parametreleri Kalite Gereksinimleri Kontrol Sıklığı Laboratuar Hacim - Volume 280 mL (-/+ 50 mL) Ürünlerin %1'inde İşlem lab. EVF 0 ![]() ![]() Haemoglobin > 45g / unit Ayda 4 ünite Kalite kontrol lab Stok sonu hemoliz < eritrosit kitlesinin %0 ![]() |
#3
|
|||
|
|||
![]()
B. TROMBOSİT SÜSPANSİYONLARI
1. Trombosit Süspansiyonu Tam kandan santrifügasyon yolu ile elde edilirler. Her bir ünite ortalama 50 mL (40-70 mL) hacmindedir ve herbiri en az 5 ![]() ![]() Platellet saklama olmadığı durumlarda ![]() ![]() Kullanım Endikasyonları : Özellikle kanamayı durdurmaya veya önlemeye yetmeyecek sayıda trombosit bulunduğu veya sayıca yeterli olduğu halde fonksiyonel açıdan yetersiz platelletlerin söz konusu olduğu durumlarda kullanılmalıdır. Platellet sayısı 100.000/mm3 olan stabil hastalarda trombosit süspansiyonu kullanmanın gereği yoktur. Kullanılacak miktar ![]() ![]() ![]() 2. Trombositten Zengin Plazma Trombosit süspansiyonu ile içerdiği plazma hacmi dışında aynı özelliklere sahiptir. Platelletten zengin plazmanın her bir ünitesi ![]() ![]() |
#4
|
|||
|
|||
![]()
C. PLAZMA KOMPONENTLERİ
1. Plazma Kan alımından sonra santrifügasyonla ayrıştırma ile elde edilir. Kullanım süresi ![]() Kullanım Endikasyonları : Faktör V ve VIII dışındaki koagülasyon faktörlerinin replasmanında ve warfarin etkisinin geri döndürülmesinde kullanılır. 2. Taze Donmuş Plazma Kan alımın takiben 6-8 saat içerisinde plazmanın ayrıştırılıp dondurulması ile elde edilen bir kan komponentidir. Koagülasyon faktörleri açısında oldukça zengin bir üründür. Özellikle ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Isı Aralığı Saklama Süresi -18 C° ile –25 C° 3 ay -25 C° ile –30 C° 6 ay < -30 24 ay Kullanım Endikasyonları : İzole Koagülasyon Faktör yetersizliğinin tedavisi ![]() ![]() ![]() ![]() Kullanım dozu altta yatan hastalığa bağlı olarak değişmektedir. Ancak standart doz olarak ![]() ![]() 3. Cryopresipitat TDP’den elde edilen ve özellikle fibrinojen açısından çok zengin bir kan komponentidir. Her bir ünite 10-15 mL hacimdedir ve her ünite ![]() ![]() ![]() Kullanım Endikasyonları : Fibrinojen replasmanı ![]() ![]() Tedavi dozu ![]() 4. Supernatant Plazma Cryopresipitatı ayrıldıktan sonra geriye kalan plazmadır. Sadece ![]() |
#5
|
|||
|
|||
![]()
Kan grubu
Vikipedi ![]() Git ve: kullan ![]() Kan Grubu ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() A ![]() ![]() Grup Sıklık Avrupa Türkiye¹ O Rh+ 38% 29% A Rh+ 34% 39% B Rh+ 9% 14% O Rh- 7% 4% A Rh- 6% 6% AB Rh+ 3% 5% B Rh- 2% 2% AB Rh- 1% 1% ¹ Kaynak Kan grupları insanlar arasında eşit dağılmamıştır. O Rh+ en sık ve AB Rh- en ender görülen gruplardır. Değisik toplumlarda kan gruplarının degisik oranlarda bulunabilinmektedir. Tablodaki değerler Avrupa kökenli ve Türk insanlar içindir. Genotip sıklığına göre değişik toplumlarda tahmin edilen Rh faktörü sıklığı: Toplum Rh(D)- Rh(D)+ Avrupa kökenliler 16% 84% Afrika kökenliler 0.9% 99.1% Diğer 0.1% 99.9% Kan grubu uyumu [değiştir] Her ne kadar aşagıdaki tablo genel olarak doğru ise de uzun dönem kan tranfüzyonu gerektiren kişilere kendi kan gruplarının aynısının verilmesi zorunludur. Kan uyum tablosu Alıcı Kan Grubu Verilebilen kan grupları AB Rh+ Tüm kan grupları AB Rh- O Rh- A Rh- B Rh- AB Rh- A Rh+ O Rh- O Rh+ A Rh- A Rh+ A Rh- O Rh- A Rh- B Rh+ O Rh- O Rh+ B Rh- B Rh+ B Rh- O Rh- B Rh- O Rh+ O Rh- O Rh+ O Rh- O Rh- |
![]() |
|
|