Ankara, Türkiye Cumhuriyeti'nin Başkenti, dünyanın 40. büyük şehri. Nüfusu 2007 nüfus sayımına göre 4.466.756 kişidir. Topraklarının büyük bölümü İç Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Sakarya bölümünde yer alan Ankara ilinin merkez kenti'dir. Rakımı ortalama 890 metredir.

Ankara'nın konumu


Ankara Türkiye Cumhuriyetinin başkenti, ikinci büyük şehri. Nüfus bakımından
İstanbul’dan, yüzölçümü bakımından da Konya’dan sonra ikincidir.

İsminin kökeni

Ankara ismi için muhtelif rivayetler vardır. Her millet kendine göre mana vermiştir. Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanır. Bölüm genel olarak dağlıktır.
Frigyalılar (gemi çıpası) manasına gelen “Amküra” demişlerdir. M.Ö. 12-7. yüzyıllar arasında Anadolu’nun batısında hakimiyet kuran topluluk. Frigler M.Ö. 1200 yılından sonra Trakya’dan Anadolu’ya dalgalar halinde gelmişlerdir. Bunların yerleştikleri bölgeye Frigya denmektedir. Bu bölge Tuz Gölünün kuzeybatısında kalan mıntıka ile bunun kuzeybatısında kalan yerlerdir. Hitit İmparatorluğunun parçalanması üzerine Orta Anadolu yaylalarına yayılarak başkent Gordion’u ve önemli bir dini merkez olan Midas (Yazılıkaya) şehirlerini kurdular.
Romalılar “Aneyre” demişler, Romalılar, MÖ 9 yy'de Italyan yarımadasında bulunan Roma adındaki şehir-devlette başlayan medeniyeti ve o medeniyetin mensuplarını belirler. Dilimizde anlamı aynı zamanda günümüzün Roma şehirinde yaşayan insanları da kapsar.
Yunanlılar (koruk) manasına gelen “Agurida” veya (hıyar) manasına gelen “Anguri” ismini vermişlerdir. M.Ö. 3 yüzyılda "Appoloyons" isimli bir tarihçinin Ankara ile ilgili iddiaları doğru değildir. Bu tarihçiye göre, Yunanlar'ın MÖ 20. yüzyılda kitleler hâlinde Balkan Yarımadası'nın güneyine göç ettikleri inanılır. Yunanlar zaman ile Ön Asya'da (Anadolu'da) ve Güney Karadeniz'de büyük koloniler kurmuşlar ve gerek Anadolu'da gerek Yunanistan'da uzun yıllar hüküm sürmüşerdir.
Galatlarla Pontus birleşerek Mısır’a sefer yapmışlar. Kazandıkları zaferin hatırası olarak bir gemi çıpasını alıp dönüşlerinde Ankara’yı kurmuşlardır. Halbuki Ankara, Frigya ve Ankara ile birlikte Kırıkkale'yi ve yakın çevresini kapsayan bölge Galatia olarak biliniyor. Galatlar'ın ve bölgenin ilginçliği hep doğudan batıya doğru bilinen göçlerin tersi olmasından da geliyor. MÖ. 278-277 yıllarında Orta Avrupa'dan göçüp bölgeye yerleşen Galatlar'ın 20 bin kişi oldukları biliniyor.
Hitit devrinde bilinen bir şehirdir. Frikçe’de “Ank” (kıvrıntı) manasına gelir. Persler ve Hititler'in Anadolu'ya göç tarihleri kesin olarak bilinmemektedir. Hint-Avrupalı bir kavim olan Hititler'in, MÖ 3000'li yılların sonunda, 2000'li yılların başında küçük gruplar halinde Kafkaslar üzerinden Anadolu’ya girdikleri en kabul gören tezlerdendir. Tezlerden bir diğeri Çanakkale Boğazı'ndan, bir başkası ise, Karadeniz'den geldikleri varsayımıdır. Yeni gelenler yerli Anadolu Hatti Beylikleri'ni egemenlikleri altına almışlar, kısmen politik ve askeri, bir dereceye kadar da ekonomik gücü ell
İlhanlılar, İlhanlılar yada İlhanlılar Devleti, Cengiz Han'in (Çingiz Han)torunu Hülagû Han tarafından, merkez Tebriz olmak üzere İran'da kuruldu (1256). "İlhanlı" ismi; "Büyük Kağanlı" anlamına gelmektedir. Çünkü İlhanlılar'ın kendi bayrakları ve paraları olsa da, bir çeşit eyalet sistemiyle yönetilmekteydiler ve Moğollar'ın Büyük Kağan'ına bağlıydılar. İlhanlı kelimesinin tartışılan bir başka anlamı ise; İl-eyalet hanı olabileceğidir. Son derece büyük ve hızlı hareket eden bir orduları vardı
Farsça üzüm manasına gelen “Engür”, Araplar “Enguriye” ismini kullanmışlardı. Kökü itibarıyla dünyanın en eski dilleri arasında yer alan Farsça, milattan yediyüz yıl öncesine ait açık tarihi ve bin yıllık yazılı eserleriyle İran’ın köklü ve sağlam kültürünü komşu ülkelere kadar tanıtmıştır.
Selçuklular “Zatül Selasil”, Selçuklular, Türk-İslam devletlerinin en büyüklerindendir. Oğuzların Üçoklar kolunun, Kınık boyuna mensupturlar. 10. yüzyılın sonu ile 11. yüzyılın başlarında İslamı kabul ettiler. Selçuklular; Çin'den, Batı Anadolu dahil bütün Ortadoğu ülkeleri, Akdeniz sahilleri, Kuzeybatı Afrika, Hicaz ve Yemen'den Rusya içlerine kadar yayılan hakimiyetin, muazzam bir kültür ve medeniyetin temsilcisidir.
Osmanlılar ise “Angara” ve nihayet “Ankara” demişlerdir.

Ankara, tarih boyunca pek çok isimle anılmıştır. Beki L. Bahar, Efsaneden Tarihe Ankara Yahudileri adlı kitabında Ankara'nın isimlerinin kronolojik isim sıralaması vardır. Ankuva, Ankir, Anküra, Ankyra, Ankora, Tektasagon Neocoros Lamportante Metropolis Sebaste, D'antoniania Ankyra, Engüriye, Engürü, Ankara, Aneras , Beldei-el Selasil, İmariye, İmadiye, Amudiye, Kala-i Selasil ...
Tarih

Ankara tarihi Ankara M.Ö. 333'de Makedonya Kralı Büyük İskender tarafından Persler'den alınana kadar; tarihi boyunca Frigyalılar, Lidyalılar, Persler ve Hititler'in egemenliğine girmiştir. O yıllarda Anadolu’ya gelen savaşçı bir kavim olan Galatlar eski Ankara Kalesi’ni yapmışlardır. Daha sonra bölgede siyasal birliği kuran Romalılar M.Ö. 189 yılında Galatlar'ı yenerek Ankara’yı ele geçirmişlerdir.

M.S. 3. Yüzyıl ortalarında Roma İmparatorluğu’ndan ortaya çıkan sosyal ve ekonomik çöküntüyle paralel olarak kent o günlere kadar koruduğu açık kent niteliğini yitirmiş; çevresi surlarla çevrilmiştir. Roma İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul’a taşınınca, Ankara’dan geçen ve başkenti doğuya bağlayan yolların önemi daha da artmıştır. M.S. 10. yüzyıla kadar Ankara diğer Bizans Kentleri gibi para ekonomisinin geliştiği, örgütlü bir ekonomik yapısı olan önemli bir merkez özelliği kazanmıştır. Bu dönemde, kent planının temel öğeleri; kent düşman saldırılarına karşı koruyan kalın surlar, pazar yeri işlevini gören agora ve kilisedir.

Ankara’nın Selçuklular'ın eline geçmesi, Malazgirt Savaşı'ndan sonra 1073 yılına rastlar. 12 ve 13. yüzyıllarda Selçuklu sultanlarının da çabasıyla transit ticaret bir gelişme gösteren Ankara 1304’de görevli özerklik verilerek Osmanlı Devleti'ne bağlandı. I. Murat zamanında kesin olarak Osmanlı topraklarına bağlanan kentte, 1402 yılında Timur ve Osmanlı Yıldırım Beyazıt arasındaki Ankara Savaşı yapıldı. Savaşta kent ve çevresinin büyük ölçüde harap olmuş, Anadolu birliğini yeniden kuran II. Murat zamanında yeniden onarılmıştır.

I. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti savaştan yenilgiyle ayrılınca; Mustafa Kemal AtatürkKurtuluş Savaşı'nı başlatan en büyük adımı Ankara'da atmış, ilk ulusal meclis burada açılmış, Kurtuluş SavaşıAnkara'dan yönetilmiştir. Savaş sonucunda Türk Milleti bağımsızlığını tekrar kazanmış, 13 Ekim1923'te Ankara yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti olmuştur.

Coğrafya

Ankara coğrafyası
Ankara'nın ilçeleri


İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeybatısındadır. Doğusunda Kırşehir ve Kırıkkale, batısında Bilecik- Eskişehir, kuzeyinde Çankırı, kuzeybatısında Bolu, güneyinde Konya ve Aksaray illeri yer almaktadır.

Ovalık bir alanda kurulan ilin yüzölçümünün; yaklaşık % 50’sini tarım alanları, % 28’ini ormanlık ve fundalık alanlar, %12’sini çayır ve meralar, % 10’unu tarım dışı araziler teşkil etmektedir.

Dağlık ve ormanlık Kuzey Anadolu ile kurak Konya Ovası arasında yer alan Ankara, Kızılırmak ve Sakarya Nehri ve havzaları ile çevrilmiş olup, kuzey ve kuzeybatısındaki dağlar yer yer ormanlık alanlarla kaplıdır.

İlin, en yüksek noktasını 2.015 m. yüksekliğindeki Elmadağ Dağı, en geniş ovasını 3.789 km²'lik yüzölçümü ile Polatlı Ovası, en büyük gölünü yaklaşık 490 km²'lik yüzölçümü (İl içi) ile Tuz Gölü, en uzun akarsuyunu yaklaşık 151 km.lik (İl içi) uzunluğu ile Sakarya Nehri, en büyük barajını 83,8 km².lik yüzölçümü ile Sarıyar Barajı oluşturmakta olup, il geneli itibarıyla 14 doğal göl, 136 sulama göleti ve 11 baraj bulunmaktadır.

İlin başlıca akarsuları; Kızılırmak, Sakarya Nehri, Ankara Çayı, Kirmir Çayı, Ova Çayı ve Balaban Çayı’dır. Başlıca gölleri; Tuz Gölü, Mogan Gölü ve Eymir Gölü’dür. Başlıca barajları; Sarıyar, Kesikköprü, Çubuk-1, Çubuk-2, Bayındır, Kurtboğazı, Çamlıdere ve Asartepe barajlarıdır.

Geniş arazi yapısı itibarıyla güneyde bozkır, kuzeyde ılıman ve yağışlı bir iklim tipinin görüldüğü Ankara'da genel olarak yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları soğuk ve kar yağışlı kurak bir karasal iklim tipi görülmektedir.

İlçeleri

Akyurt - Altındağ - Ayaş - Bala - Çankaya - Çubuk - Elmadağ - Etimesgut - Gölbaşı - Kalecik - Kazan - Keçiören - Mamak - Pursaklar - Sincan - Yenimahalle - Beypazarı - Çamlıdere - Evren - Güdül - Haymana - Kızılcahamam - Nallıhan - Polatlı - Şereflikoçhisar

İklim

Ankara'nın büyük bölümünde karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. İç Anadolu'dan gelen Karasal iklimin etkisi ile ilin orta ve güneyinde bozkırlar,Karadeniz'den gelen Karadeniz iklimi etkisi ile de kuzeyde ormanlar yaygındır. Ankara Türkiye'deki üç ana iklim tipinin de görüldüğü üç ilden biridir (diğerleri Kırklareli ve Bolu'dur). İlin kuzeybatı ucunda Bolu sınırına yakın bir noktada bulunan Uluhan civarında iklim koşulları kısmen Akdeniz iklimi (geçiş iklimi) özelliklerini yansıtır. İlin kuzey kesimleri karadeniz iklimi etkisindeyken diğer yerlerde karasal iklim hüküm sürer. Güney ve güneydoğuya gidildikçe günlük ve yıllık sıcaklık farkları artarken yağış miktarı da azalır. Kuzeyde Kazan, Kızılcahamam ve Çamlıdere ilçeleri Karadeniz ikliminin açık etkisi altındadır. Ortalama en sıcak aylar temmuz ve ağustos en soğuk ay ise ocaktır. İlde kışın sis etkili olup hayatı olumsuz etkiler. İl genelinde yıllık ortalama sıcaklık 11.7 derece, yıllık ortalama yağış ise 389.1 mm olup ortalama basınç değeri de 913.1 mb dir. Donlu gün sayısı yılda ortalama 60-117 arasında değişir karla örtülü ortalama gün sayısı ise yılda 60.5 gündür. Ankara ili sınırları içerisinde en yüksek sıcaklık 30.07.2000 tarihinde Beypazarı ilçesinde 43.0 derece olarak ölçülmüştür. Ankara'da tespit edilen en yüksek rüzgar hızı ise saniyede 29.2 metre olarak ölçülmüştür (105,120 km/h).

Nüfus

Ankara, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS) göre 2007 nüfusu 4 466 756 'dır. Nüfusun 2 225 033 'ü erkek, 2 241 723 'ü ise kadındır.

Nüfusunun en yoğun olduğu yaş grubu ise 1978 ile 1983 doğumlular oluşturmaktadır ki toplam sayıları 429.946 'dır.

Ulaşım

Şehir içi ulaşım


EGO otobüsleri


Ankara şehir içi ulaşımı, 1920'li ve 1930'lu yıllar arasında yerleşim kale ve gar arasında olduğundan ve ufak kent görünümü nedeniyle ağırlıklı yayan olmak üzere çok sınırlı sayıda araç ile yapılmakta idi. 1930 - 1935 yılları arasında Ankara’ nin nüfusu kentin Yenişehir ve Cebeci bölümlerine kaymasından dolayı şehri yüzey alanı genişlemiş yaya mesafesini aşmıştır. Ulaşım ihtiyacı kaptı-kaçtı adındaki tahta otobüslerle giderilmeye çalışılmıştır. Bu otobüsler 12 toplu taşım hattında belediye tarafından belirlenen tarifeye göre Ulus merkezli olarak çalışmıştır. 22 Ocak1930 tarihinde Bakanlar Kurulunun aldığı karar ile de Ankara da otobüs, minibüs ve elektrikli tramvay işletme yetkisi Belediyeye verilmiştir.

1935'te Ankara BelediyesiOtobüs İdaresi kurularak belediyenin ilk otobüs toplu taşıma hizmeti başlatılmıştır.; 1 Ekim1935’de SSCB’den kredi ile topluca alınan 100 adet ZİS marka uzun alınmış. Ankara genelinde; 12 adet hat açılmış ve bu otobüsler servislere verilmiştir.

1940'lı yıllarda küçük girişimciler Station Wagon tarzında 7 kişilik Amerikan yapımı otomobillerle taksi dolmuş uygulaması başlatmış. Bu tip araçlarla ulaşım 1970'li yıllarda da devam ettirilmiştir. 1982 yılında taksi dolmuş uygulamaları tamamiyle yasaklanmıştır.

17 Ekim1946’da çıkan bir yangında otobüs garajının büyük bir bölümü ve otobüs filosunun önemli bir kısmı yanarak kullanılamaz hale gelmiştir. Bunun üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla İstanbul’un Anadolu yakasında İETT’den bağımsız olarak hizmet veren Üsküdar Kadıköy Halk Tramvayları Şirketi’nin elindeki 5 adet Ford otobüs ile Hatay’dan 2 Ford ve 2 Twin Coach marka otobüs Ankara’ya gönderilmiştir.

1947 yılında , Türkiye'nin ilk Troleybüs Şebekesi kurularak hizmete açılmıştır. 1 Haziran1947’de 10 adet Brill marka , 1948’de yine 10 adet FBW marka troleybüs ; Ulus - Bakanlıklar hattında hizmete girmiştir. 1952’de alınan 13 MAN araçla birlikte, Ankara’da çalışan troleybüs adedi; 33’e ulaşmıştır.

1951-1960 yılları arasında otobüs parkına 133 Büssing otobüs eklenmiştir. 1960’da ise İstanbul İETT idaresi ile birlikte İtalya’dan Ansaldo San Giorgio marka 33 adet troleybüs getirildi ve böylece EGO’nun troleybüs parkı; 66’ya yükselmiştir.

1962-69 dönemi içinde de Büssing otobüs alımları devam etmiş ve filoya 175 yeni araç daha katılmıştır.

1974’de ilk kez toplu Mercedes-0302 otobüs alımı yapılmış. 50 Mercedes-RST filoya katılmıştır.

1976-77 yılları arasında MAN-590 model 175 araç yerli piyasadan temin edilmiştir.

1977’de yolcu yoğunluğu az olan ve daha çok gecekondu bölgelerine hizmet veren hatlarda kullanılmak üzere 20 adet Magirus marka midibüs alınmıştır.

1979 yılında Macaristan’dan İkarus marka 50 körüklü ve 35 solo otobüs filoya katılmıştır. Ankara’ya 1979-80 yıllarında gelen bu yeni araçlar, aynı zamanda şehrin ilk 3 kapılı otobüsleriydiler. Bu yıldan itibaren EGO, otobüs kapı numaralarını numaralandırma sistemini değiştirerek, klâsik sistemi terketti ve Türkiye’de ilk kez; “Alınış yılı-sıra numarası” kalıbına geçti (Bu yöntem, 1994’de de İETT’de uygulanmaya başlandı).

1979-1981 döneminde trafiği aksattıkları ve yavaş gittikleri gerekçesiyle 56 troleybüs hizmetten kaldırıldılar (Brill marka troleybüsler, 1973 yılından önce hizmetten alınmışlardı) ve bu tarihten itibaren EGO İşletmesi günümüze kadar sadece otobüs bazında hizmetini ettirmektedir.

1982 yılında kent içi toplu taşımaya sarı renkli özel halk otobüsleri de katılmıştır.

1984’ lü yillarda otobüslerde biletçi uygulaması kaldırılarak tek tip ücret ve kumbara uygulaması baslatılmış, Dikimevi-Beşevler arasında 5,3 Km.'lik otobüs özel yolu hizmete açılmıştır.

Şehir içi ulaşımda son zamanlarda en yoğun taşımacılık metro ile yapılmaktadır. EGO Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Ankara metrosu günde yaklaşık 150.000 yolcu taşımaktadır. Metro ağında halihazırda Metro ve Ankaray adı altında iki ayrı taşıma sistemi çalışmaktadır. Ankaray Metroya göre daha hafif bir raylı sistemdir. Ağ halen süren çalışmalarla şehrin dört bir yanına ulaşma hedefine doğru gitmektedir.

Günlük ulaşımda belediye tarafından işletilen otobüsler ile özel olarak işletilen dolmuşlar da kullanılmaktadır. Belediyeye ait araçlarda manyetik kontörlü kartlar kullanılmaktadır. Özel araçlarda ise nakit kullanılmaktadır.

Şehirde taksi sayısı da halkın ihtiyacını karşılayacak düzeydedir ve 24 saat hizmet vermektedir. Saat 24 ile sabah 6 arası taksiler zamlı tarife uygulamaktadır.

Şehir dışına ulaşım


Esenboğa Hava Limanı


Kentin kuzeyinde yer alan Esenboğa Uluslararası Havalimanı şehre havayolu ile giriş çıkışı sağlayan, en önemli noktadır. 2006 yılında tamamen yenilenip kapasitesi ve işlevi çağdaşlaştırılmıştır. Hava limanını şehir merkezine bağlayan yol da tamamen yenilenmiş ve yeni geçitler devreye sokulmuştur. Havayolu ile kente ulaşmanın bir başka yolu da ordunun hizmetindeki Etimesgut Askeri Havalimanıdır. Bu havalimanı sivil uçuşlar için kullanılmasa da gerektiğinde alternatif olarak kullanılabilmektedir.

Şehre giriş çıkışlarda ikinci önemli yer ise Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi kısaca ''AŞTİdir. Avrupanın en büyük otobüs terminalleri arasında yer alan tesislerde restoranlar, emanet, büfeler ve firmalar için servis istasyonları da bulunur. Tesislerin Ankaray bağlantısı olduğu gibi yeterli sayıda taksi servisi de vardır.

Tren yolu ile giriş çıkışta en önemli yer Türkiye Cumhuriyeti Devlet DemiryollarıAnkara Garı'dır. Burası aynı zamanda ülkenin doğusu ile batısının ayrıldığı noktadır. Halihazırda ülkenin dört bir yanına ve banliyölere buradan tren seferleri düzenlenmektedir. Eskişehir üzerinden kenti İstanbul'a bağlayacak olan hızlı tren projesi ise hizmete girmiştir.

Nüfus

Kentin nüfusu 2007 adrese dayalı nüfus sayımına göre 3.763.591 kişidir. Bunun 1.870.831'i erkek, 1.892.760'ı kadındır.

Uygarlık

Müzeler

Ankara'daki müzeler Ankara şehir merkezi sınırları içerisinde çeşitli kurumlarca işletilen 42 müze bulunmaktadır.

Arkeolojik Alanlar


Ankara Roma Hamamı kalıntıları


Roma HamamıUlus meydanından Yıldırım Beyazit Meydanına uzanan Çankırı Caddesi üzerinde, Ulus'tan itibaren yaklaşık 400 m. uzaklıkta, yolun batısında, caddeden 2.5 metre kadar yükseklikte yer alır, III. Yüzyılda Septimius Severus'un oğlu Roma İmparatoruCaracalla (212-217) tarafından Sağlık Tanrısı Asklepion adına yapılmıştır.

Kale Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte Hititlere uzanan tarihi boyunca birçok kez tamirden geçirildiği tahmin edilmektedir. Romalılar, Bizanslılar hakimiyetinde kalan kale, 1073 yılında Selçukluların eline geçmiştir. 1101 yılında Haçlılarca ele geçirilen kale 1227 yılında tekrar Selçukluların hakimiyetine girmiştir. Selçuklular döneminde onarılan ve eklemeler yapılan kale Osmanlı döneminde 1832'de Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa tarafından bir onarımdan geçirilmiştir.

Augustus Tapınağı Ankara Ulus'ta Hacı Bayram Camii bitişiğindedir. M.Ö. II. yüzyılda Frigya tanrısı Men adına yapılmış olan tapınak zamanla yıkılmıştır. Bugün kalıntıları bulunan tapınak ise son Galatya hükümdarı Amintos'un oğlu kral Pilamenes tarafından Roma İmparatoru Augustus adına bir bağlılık nişanesi olmak üzere yaptırılmıştır.

Jülian SütunuUlus bölgesinde bulunur. Sütün 362 yılında Roma İmparatoru Julianın Ankaraya ziyareti onuruna karşılık dikilmiştir.

Akköprü Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde, Varlık mahallesi'nde bulunan Anadolu Selçuklu sultanı I. Alaeddin Keykubad zamanında yaptırılmış tarihi bir köprüdür.

Roma Tiyatrosu Ulus Meyda'nından Ankara Kalesine çıkan Hisar Parkı Caddesi üzerindedir. Roma döneminde M.S. 1. yüzyıl'ın ikinci yarısı ile M.S. 2. yüzyılın başına tarihlendirilmiştir.

Yapılar

İbadethaneler





Kocatepe Camii Ankara'nın Kocatepe semtinde 1967'de inşaatına başlanan ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından 1987'de inşaatı tamamlanan cami.

Hacı Bayram Câmii Ankara'nın Ulus semtinde bulunan tarihi camii. Augustus (Ogüst) Tapınağı'nın bitişiğindedir.

Karacabey Camii 15. yüzyılda Karacabey tarafından yaptırılmıştır.Bugün Hacettepe Kampusü içinde kalmıştır.

Arslanhane Camii 1289 - 1290 yılları arasında Ahi Şerafeddin tarafından yaptırılmıştır. Samanpazarı semtindedir.

Sultan Alaeddin Cami 1211-1236 yılları arasında Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından bugün eski Ankara denilen Kaleiçi’nde yaptırılmış Ankara’nın ilk camisi.

Maltepe Camii

Ahi Elvan Camii 1382 yılında Ahi Elvan Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. Koyunpazarı semtinde bulunmaktadır.

Cenab-ı Ahmet Paşa Camii 1566 yılında Anadolu Beylerbeyliği yapmış Cenabı Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Ulucanlar caddesi üzerinde bulunmaktadır.

|Zincirli Camii||1687 yılında Şeyhülislam Ankaralı Mehmet Emin tarafından 1687 yılında yapılmıştır.Anafartalar Caddesindedir

Ağaçayak Camii 1705 yılında yapılmıştır. Ulucanlar caddesindedir.

Leblebicioğlu Camii 1711 yılında yapılmıştır. Denizciler cadddesindedir.

Eskicioğlu Camii Ne zaman yapıldığı ve kim tarafından yaptırıldığı belli değildir. Eskicioğlu mahallesinde yer almaktadır.

Hacettepe Camii Hacettepe Mahallesi, Sarı Kadın caddesindedir.Kapısının üzerinde dört satırlık kitabesi bulunmaktadır.

Hacı Hidayet Camii Basın EvleriBasın Caddesi'ndedir. Hacı İlyas Camii Hacı Musa Camii Kurşunlu Camii Azize Teresa Latin Katolik Kilisesi Samanpazarı Musevi Cemaati Sinagogu

Türbeler

Hacı Bayram Türbesi Karacabey Türbesi Arslanhane Türbesi Cenab-ı Ahmet Paşa Türbesi Karyağdı Türbesi 1577 - 1578 yıllarında Karyağdı Hatun adına inşa edilmiştir. İtfaiye Meydanında bulunmaktadır. Kesikbaş Türbesi Yörük Dede Türbesi Hüseyin Gazi Türbesi

Hazireler

Taceddin Camii Haziresi Taceddin Camisinin avlusunda yer almaktadır. Cenabı Ahmed Paşa Haziresi Cenabı Ahmed Paşa Camisinin doğu tarfındaki avlusunda yer alır. Kırklar Mezarlığı Yalçınkaya Mahallesi'nde bulunmaktadır

Hanlar

Çengel Han Ankarada 1522-1523 tarihlerinde Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa tarafından inşa ettirilmiş tarihi bir handır. Atpazarı mahallesi Kaleönü Depo sokakda bulunmaktadır. Şu anda binada Rahmi Koç Müzesi bulunmaktadır

Taşhan 1880'li yılların sonuna doğru Ankara'nın Ulus Meydanı'nda inşa edilmiş olan ve yıkıldıktan sonra yerine Sümerbank binasının yapıldığı bir binadır.

|Suluhan||1685 yılında Şeyhülislam Cevvarzade Mehmet Emin Bey tarafından yaptırılmıştır. Posta caddesi üzerinde bulunmaktadır.

Safran Han 1512 yılında Hacı İbrahim Bin Hacı tarafından yaptırılmıştır. Atpazarı , Salman sokakta bulunmaktadır Çukurhan Kurşunlu Han Sadrazam Mahmut Paşa tarafından yaptırılmıştır. Şu anda binada Anadolu Medeniyetleri Müzesi yer almaktadır.

Hamamlar ve Çeşmeler

Eyne Bey Hamamı Ankara Gazi lisesi ile Denizciler Caddesi arasındadır. Sultan I. Murat'ın subaşılarından Eyne Bey tarafından 14. yüzyıllın sonu veya 15. yüzyıl başında yaptırılmıştır.

Karacabey Hamamı Talat Paşa Bulvarı üzerindedir. 1440 yılında Karaca Bey tarafından yaptırılmıştır. Şengül Hamamı Anafartalar Caddesi üzerindedir. Kitabesi olmadığından yapım tarihi kesinleşmemiştir. İshak Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Hanifi Rum Çeşmesi Kitabesine göre 1804 yılında yapılmıştır. Hacettepe Merkez Öğrenci yurdu arkası Zülüflü sokakta bulunmaktadır.

Gicik Çeşmesi 1901 yılında yapılmıştır. Ulucanlar Cadddesi Gicik Mescidi'nin önünde yer alır. Molla Büyük Çeşmesi Kayabaşı Mahallesi Yasa Sokakta yer alır. Molla Büyük Mescidinin kuzeyindedir. Kitabesine göre 1804 yılında Sahire Hanım tarafından yaptırılmıştır.

Anıtlar ve Heykeller

Cumhuriyet dönemi Ankara'sında açılan ilk anıt namazgah tepedeki Etnoğrafya Müzesi önüne yerleştirilen Atlı Atatürk Anıtıdır , anıt 29 Ekim1927 yılında açılmış , bu anıtı Zafer Meydanındaki Mareşal Atatürk Anıtı ve Ulus Zafer Anıtı izlemiştir.Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi - Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları - ISBN 975-95848-3-2

1980'li yıllarda dönemin belediye başkanı Ali Dinçer, kentte oluşturulan yaya bölgelerine heykel koymak üzere girişimde bulunur. Ankara, Gazi Eğitim Enstitüsü Heykel hocalarından Burhan Alkar, Remzi Savaş ve Metin Yurdanur üçer adet heykel yaparlar. Burhan Alkar’ın soyut anlayışta galvandizli su borusundan yaptığı Atılım isimli heykeli konulduğu Sakarya yaya bölgesinden kaldırılır. Yine aynı bölgeye konulan Barış kompozisyonu yerinde durmaktadır. Remzi Savaş Abdi İpekçi parkındaki havuza bronz fıskiye kompozisyonuyla, Sakarya yaya bölgesine konulmak üzere iki adet soyutlanmış bronz kompozisyon gerçekleştirir. Ancak bu iki heykel yerlerine konulamadan 12 Eylül 1980 yönetimi tarafından malzemelerinden yararlanmak amacıyla eritilir. Metin Yurdanur’un Ankara Garı önündeki Miras isimli heykeli ve Sıhhıye Abdi İpekçi parkındaki Eller heykeli de bu dönemde yapılmış çalışmalardır.

Cumhuriyet Dönemi Yapılar

AnıtkabirTürk Kurtuluş Savaşı'nın ve inkılaplarının önderi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün, Ankara Anıttepe'de (''eski adıyla Rasattepe'') bulunan anıt mezarıdır. 1973'den beri İsmet İnönü'nün kabri de Anıtkabir'dedir.

Atatürk Orman ÇiftliğiAtatürk'ün 1925 yılında, Ankara'da modern bir çiftlik kurulması için verdiği talimat ile kurulmuştur.

Ankara Garı 1937'de açılan Türkiye Cumhuriyeti Başkent'inin erken yıllarına ait en görkemli yapıtlardan birisidir.Günümüzde hâlen TCDD'nin Ankara ana istasyonu olarak kullanılmaktadır.

Siyasal Bilgiler Fakültesi 1939'da dünyaca ünlü mimar Ernst Egli'ye yaptırılmıştır.

Sümerbank Genel Müdürlük Binası 1937 - 1938 yılları arasında Alman Mimar Martin Elsaesser tarafından yapılmıştır. Merkez Bankası Genel Müdürlük Binası Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister tarafından 1931-1933 yılları arasında Emlak Bankası olarak yapılan bina, Atatürk'ün istemiyle Merkez Bankası'na dönüştürüldü. Bina 1952 yılına kadar Anadolu Kulübü olarak da faaliyet gösterdi.

TEKEL Başmüdürlük Binası İtalyan mimar G. Mongeri tarafından 1928 yılında yapılmıştır

Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası İtalyan mimar G. Mongeri tarafından 1926 - 1929 yılında yapılmıştır. Ankara'nın ilk resmi binasıdır.

Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Binası 1937 yılında Alman mimar Bruno Taut tarafından planı çizilen ve yapılan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin eğitim ve öğretim binasıdır.

Ankara Opera Sahnesi Bina ilk orijinalinde Türk mimar Şevki Balmumcu tarafından bir sergi merkezi olarak dizayn edildi. 1933 yılında açılan uluslararası yarışmada bu proje birinci seçilmişti. Yapı daha sonra Alman mimar Paul Bonatz tarafından bir opera sahnesine dönüştürüldü. Bu şekilde hizmet vermeye 2 Nisan 1948' de başladı.

Meydanlar

Hergele Meydanı Ankara Ulus'ta bugünkü İtfaiye Meydanı'nın eski adı bit pazarı ya da ikinci el eşya pazarı olarakda bilinen Hergele Meydanı adını 19.asırda şehre dışardan gelenlerin ve şehir esnafının bir araya gelmesinden dolayı her gelen uğradığı yer anlamında Hergelen Meydanı adını almıştır.

Kızılay Meydanı Türkiye'nin başkenti Ankara'nın merkezidir. İsmini Kızılay kurumundan almıştır.

Opera Meydanı Meydan adını Opera binasından almaktadır.

Tandoğan Meydanı Şehrin eski valisi 1946 yılında intihar ederek ölen Nevzat Tandoğan'ın adının verildiği semttin tam ortasında bulunan meydan.

Şili Meydanı Türkiye ile Şili arasındaki dostluğu pekiştirmek adına yapılmıştır. Meydanda Şili'nin kurtarıcısı ve Şili Cumhuriyeti'nin kurucusu Bernardo O'Higgins'in anıtı bulunmaktadır. Ulus Meydanı Hükümet meydanı

Parklar

Ankara'da cumhuriyetin ilk yıllarında inşa edilmiş ve daha sonra da oldukça geliştirilmiş açık alanlar ve parklara sahiptir.

Gençlik Parkı Gençlik Parkı lunapark, kayıkla gezilebilecek geniş bir havuz ve yeşil alanlara ev sahipliği yapar, | Kurtuluş Parkı Kurtuluş Parkı( buz pateni pisti de mevcuttur Altın Park yeşil alanlar dışında fuar alanı ve binaları da bulunur), Göksu ParkıEryaman'da eski Susuz göleti üzerine kuruludur. Soğuksu Millî Parkı 1959 yılında Millî Park olarak tesis edilmiştir. Ankara'ya yakın olması hem avantaj hem dezavantaj teşkil etmektedir. Kızılcahamam ilçesi sınırları içersinde bulunmaktadır ve Ankara merkezine 80 kilometre uzaklıktadır. Kore Parkı Ankara'da Kore Savaşı sırasında şehit olan Türk askerlerinin anısına yapılmış olan 1973 yılında açılan anıtın bulunduğu park. Atatürk Orman Çiftliği geniş imkânalara sahip bir rekreasyon ve çiftlik alanıdır. İçeriğinde hayvanat bahçesi, küçük kültür çiftlikleri , seralar, restoranlar, bir mandıra ve bira fabrikası bulunur. Burası ailece piknik yapmak, yürüyüş yapmak, bisiklete binmek ve aynı zamanda kaliteli yemekleri ve doğal güzelliği ile hoş bir mekandır. Çiftlikte ayrıca Atatürkün 1881 yılında Selanikde doğmuş olduğu evein bire bir kopyası da bulunur. Ziyaretçiler burada eski usul bira ve dondurma , taze süt ürünleri , kömür ateşinde köfte ve kebaplardan tadabilirler.

Harikalar Diyarı Avrupanın şehir limitleri içindeki en geniş parkı Mamak Mavi Göl Eski Bayındır barajının üzerine kurulu olan park. Mamak tarafındadır. Botanik Bahçesi Seğmenler Parkı Anayasa Parkı Kuğulu Park Çin tarafından hediye edilmiş olan kuğularla ünlü Abdi İpekçi Parkı Güven Park Anıt Park Bahçelievler'de Anıtkabir'in karşısında yerlan bir parktır.

Sinemalar

1975 ve 2002 yılları arasında Ankara Atatürk Bulvarı 227 numaralı binada hizmet veren Akün Sineması, bir dönem Ankara'nın en büyük sineması olma özelliği taşıyan ve Ankara'nın sembollerinden biri olarak kabul edilen, 911 koltuk kapasiteli sinema salonu oldu.

Bahçelievler Büyülü Fener, Ankara'nın Bahçelievler semtinde 1996 yılında açılmış olan sinemadır. Türkân Şoray, Şener Şen ve Yılmaz Güney'in ismini taşıyan üç ayrı sinema salonu vardır.

Kızılay Büyülü Fener, Kızılay'da29 Ocak2005 tarihinde açılan sinema ve kültür merkezidir. 11 salonu ve bin seyirci kapasitesi vardır.

Kızılay Metropol, 9 salonu ve 11495 koltuk kapasitesi olan diğer bir sinemadır.

Tiyatrolar

Ankara'da birçok devlet tiyatrosu sahnesi ve özel tiyatro grupları bulunmaktadır. Ayrıca her yıl Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali düzenlenmektedir.

Ankara Devlet Tiyatrosu: 10 sahneyle hizmet vermektedir.

Muhsin Ertuğrul Sahnesi

Mahir Canova Sahnesi

Oda Tiyatrosu

İrfan Şahinbaş Atölye Sahnesi

Altındağ Tiyatrosu

Akün Sahnesi

Şinasi Sahnesi

Küçük Tiyatro

Büyük Tiyatro

125. Yıl Çayyolu sahnesi
Ankara Çağdaş Sanat Tiyatrosu
Ankara Deneme Sahnesi
Ankara Sanat Tiyatrosu
Çan Tiyatrosu
Mavi Sahne
Sanatolia
Tiyatro Pembe Kurbağa
Öteki Tiyatro
Sahne Sanat Evi
Ekin Tiyatrosu
80.Yıl Tiyatrosu
Gülüm Pekcan Dans Tiyatrosu
Pamira Papağan Çocuk Tiyatrosu
Dikmen Nevzat Sahnesi

Müzik ve orkestralar

Ankara beş klasik müzik orkestrasına ev sahipliği yapar: Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası
Bilkent Senfoni Orkestrası
Hacettepe Senfoni Orkestrası
Orkestra Akademik Başkent
Başkent Oda Orkestrası http://www.boorkestrasi.com/

Şehirde beş konser salonu bulunur: CSO Konser Salonu
Bilkent Konser Salonu
MEB Şura Salonu
Çankaya Çağdaş Sanatlar Merkezi Konser Salonu

Sanat festivalleri

Şehir gelenekselleşmiş birçok tiyatro, müzik ve sinema festivallerine ev sahipliği yapar: Ankara Film Festivali
Ankara Uluslararası Müzik Festivali
Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali
Ankara Caz Festivali