Çocuklarda gündüz veya gece idrar kaçırma sorununun altında ciddi böbrek yetmezliği, hormonal bozukluklar, idrar yolu iltihapları, sinir hastalıkları, şeker, yüksek tansiyon veya mesane çalışması bozukluğu gibi hastalıklar olabilir. İdrar kaçırma sorununun her 5 çocuktan birinde görüldüğünü belirten Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sema Akman, çocukta böyle bir sorun varsa mutlaka doktora başvurulması gerektiğini söyledi. Ailelerin idrar kaçırma sorununa ciddiyetle yaklaşmadığını ve geçici bir sorun olduğunu düşündüğünü söyleyen Doç. Dr. Akman, “5 yaşını tamamlamış bir çocuk ayda iki kereden fazla geceleri yatağını ıslatıyorsa, 3 yaşını geçmiş çocuk sadece gece değil gündüz de iç çamaşırına idrar kaçırıyorsa bu mutlaka hekim tarafından değerlendirilmeli” dedi.
GENETİK DE OLABİLİR
İdrar kaçırmanın genetik etkileri olduğuna da değinen Akman, bir çocuğun hem anne hem de babasında çocukluklarında idrar kaçırma sorunu olması halinde çocuklarında da yüzde 77 oranında gece aynı sorunun yaşandığını kaydetti. Doç. Dr. Akman, idrar kaçırma sorununun başka hastalıklardan kaynaklanabileceğini, ailelerin de bu konuya ciddiyetle yaklaşması gerektiğini belirterek, şöyle konuştu:
“Pek çok aile çocuklarındaki idrar kaçırma sorununu çözmek için komşularının kullandığı ilaçları kullanma yoluna gidiyor. Böyle bir davranış feci sonuçlar doğurabiliyor. Bundan 2 yıl önce idrar kaçırma sorunu olan 10 ve 12 yaşlarında iki çocuğun tedavisini üstlendik. İdrar kaçırma sorunu olmasına rağmen bu yaşlarına kadar aileleri doktora söylememiş. Anneleri ‘Ben de küçükken kaçırıyordum sonra geçti’ dedi. Bunun böbrek yetmezliğinden kaynaklandığını tespit ettik. Ne yazık ki bu iki kardeş şu anda diyalize giriyor. Aile erken davranmış ve zamanında hekime müracaat etmiş olsaydı belki de diyalize girmelerine gerek kalmadan böbrek sorunları çözülmüş olacaktı. Erken tanı ve uygun tedavi ile çok daha ciddi sorunların ortaya çıkması engellenebilir. İdrar kaçıran çocuklar ve aileleri doktora gitmekten utanmasın, mahcup olmasın. Bu bir bulgudur. Burnu akıyor, öksürüyor diye insanlar nasıl mahcup olmuyorsa idrar kaçırdığı için de olmamalı.”
HORMON EKSİKLİĞİ
Doç. Dr. Sema Akman, sadece gece idrar kaçıran çocuklarda ADH adı verilen bir hormonun eksikliğinin söz konusu olabildiğini söyledi. Geceleri artması gereken bu hormonun bu çocuklarda genetik nedenlerle artış gösteremediğini kaydeden Akman, hormon eksikliği nedeniyle bu çocukların idrar miktarının çok arttığını ve mesane kapasitesine göre idrar kaçırma meydana geldiğini bildirdi.
Gece idrar kaçırma sorununun bu hormonun yerine konulmasıyla tedavi edilebildiğini belirten Akman, gündüz iç çamaşırına idrar kaçırma şeklinde görülen rahatsızlıkta ise bu hormonun işe yaramayacağına değindi. Sema Akman, şunları kaydetti:
“Bu yüzden komşudan alınan ilaç ters sonuç verebilir. İdrar kaçırmanın nedenleri farklı olabilir. Altta yatan nedeni aramak bizim işimiz. Çocukta gündüz veya gece idrar kaçırma sorunu varsa altta yatan hastalık böbrek yetmezliği, hormonal bozukluklar, idrar yolu iltihapları, sinir hastalıkları, şeker, yüksek tansiyon, mesane çalışması bozukluğu olabilir. Bunu anlamak için de mesaneyi tanıyacak özel testler yapmamız gerekir.”
Sema Akman, idrar kaçıran çocukların olaydan psikolojik olarak da etkilendiğini, depresyona girdiğini ve bunun sonucunda çocukta kişilik bozuklukları oluştuğunu kaydetti. Doç. Dr. Akman, idrar kaçıran çocukların kendilerini suçlama yoluna gittiğini, psikolojik sorun yaşanmaması için ailelerin hekime zamanında gitmesi gerektiğini söyledi.
PSİKOLOJİK İDRAR KAÇIRMA
Akman, idrar kaçırmanın pek çok nedeni olduğunu, ancak halk arasında yaygın bilindiği şekliyle psikolojik nedenlerle idrar kaçırmanın her 100 çocuktan ancak 2’sinde görüldüğünü bildirdi. Deprem, ebeveyn kaybı, boşanma, yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi gibi olayların ardından bazı çocuklarda gece idrar kaçırmanın görülebildiğine işaret eden Akman, ebeveynlere bu dönemi iyi gözlemlemelerini önerdi. Bu tür travmaların ardından idrar kaçırmanın bir ayı geçmemesi gerektiğini ifade eden Akman, “Psikolojik travmayla görülen idrar kaçırmanın tipik özelliği kısa olmasıdır. Uzuyorsa başka nedenlere bağlıdır. Genel olarak bir ayı geçmemesini bekleriz” dedi.
Doç. Dr. Sema Akman, idrar kaçırmanın tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu, altta yatan nedenler tespit edilerek buna göre tedavi uygulandığını belirtti. Ayrıca, üroterapi adı verilen mesane eğitimi de verildiğini kaydeden Akman, iç çamaşırına yerleştirilen alarm sistemiyle çocuğun idrar kaçırmaya başladığı anda uyandırıldığını, bu şekilde çocukta şartlanma refleksi oluşturduklarını ifade etti.