Kişi başına yılda bir kutu diş macunu ve yarım diş fırçasının düştüğü bir ülkede yaşıyoruz. Bu ne demek? Nüfusun çoğunluğunun, ağız ve diş sağlığı eksik kaldığında vücutta ortaya çıkacak bütün tehditlere açık olması demek.
Sağlığına sahip çıkan nesil
Dünyanın, özellikle gelişmiş ülkelerin son derece hassas olduğu bu konuda çocuklarımızı daha bilinçli hale getirebilme şansımız var ise tabloyu biraz daha netleştirelim, tehlikenin boyutlarını daha iyi görelim: Türkiye'de yıllık diş macunu tüketimi kişi başına 86 gram. Oysa yılda; Amerika Birleşik Devletlerinde 572 gram, Almanya'da 460 gram, İngiltere'de 480 gram, İtalya'da 259 gram ve İspanya'da 155 gram diş macunu tüketiliyor. Bir İsviçreli yılda en az 2 diş fırçası kullanıyor. Avrupalılar diş doktoruna gitmekten korkmuyor. Bizim nüfusumuzun yalnızca %12'u düzenli olarak diş doktoruna gidiyor. "Belki bir sorunları olduğunda gidiyorlardır" diyebilirsiniz. Hayır, nüfusun yalnızca %51'i diş yüzünden bir sorun yaşadığında doktora gidiyor. Çocuklar, gözlerinin önündeki bu örneklerle büyüyor. Oysa onlara, diş doktoruna düzenli kontroller için gitmenin önemi, diş fırçalama teknikleri, diş ipi kullanımı ve dil fırçalamanın önemi anlatılmalı. Diş ve ağız sağlığı konusunda bilinçli bir nesil; vücuduna sahip çıkan, sağlıklı pırıl pırıl dişleriyle gülümseyen, mutluluğunu yüzüne yansıtabilen bir nesil olacak sonuçta.
Bilgi uygulamayısla birleşmeli
Ağız ve diş sağlığı ile ilgili ipuçları, ilköğretim müfredatında yerini aldı. Ancak nüfusun çoğunluğunun kırsal kesimde yaşadığı ülkemizde, kitap bilgileri uygulamayısla birleşmediğinde anlam kazanamıyor. Bu nedenle resmi eğitime hem bilgi hem de malzeme desteği gerekiyor. Bu noktada da sosyal sorumluluk projeleri devreye giriyor. Yeni neslin sağlıklı büyümesini hedefleyen ve hayati önem taşıyan çalışmalardan biri COLGATE PALMOLİVE, TOÇEV (Tüvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı) ve ADSD'nin (Ağız ve Diş Sağlığı Derneği) Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte yürüttüğü ‘Parlak Gülüşler, Parlak Gelecekler' projesi. Hem eğiticilerin hem de çocukların eğitildiği bu projede aralarında özel hazırlanmış bir çizgi filmin de bulunduğu görseller kullanılıyor, öğrencilere diş fırçası ve diş macunu da dağıtılıyor. Projenin yaratıcısı Colgate, projenin hayata geçirilmesi için bütün yükü sosyal sorumluluk anlayışıyla omuzlamış durumda. Colgate'in sosyal sorumluluğunun Türkiye uyarlaması olan ‘Parlak Gülüşler, Parlak Gelecekler' aslında 1991 yılından beri uygulamayısa başlayan ve dünyada 80'den fazla ülkede ve her yıl 50 milyondan fazla çocuğa ve ailesine ulaşılan bir kampanyanın ayağı...
Çocuklar söz konusu olduğunda, ağız ve diş sağlığı eğitiminin hedefleri çok net: Öğrencileri Dünya Sağlık Örgütünün verdiği bilgiler çerçevesinde ağız bakımı ve ve ağız sağlığı konusunda bilgilendirmek, böylece çocuklarda ağız problemlerinin görülme sıklığını azaltmak, kişi başına düşen diş fırçası sayısı ve diş macunu miktarında gelişmiş ülkeleri yakalamak ve eğitim ile sağlık otoritelerinin işbirliğinde gelecek neslin ağız sağlığını garantilemek.
Bir çocuğun ağız ve diş sağlığı ile ilgili bilgi ve uyarıları net olarak anlayacağı ve yaşamının bir parçası haline getirebileceği algı yaşı ilköğretimde üçüncü sınıfların yaş ortalamasına denk geliyor. Bu yüzden COLGATE, TOÇEV ve ADSD, ‘Parlak Gülüşler, Parlak Gelecekler' programını tıpkı bütün dünyada yapıldığı gibi üçüncü sınıflara uyguluyorlar. Eğitim ve sağlık alanında profesyonel anlamda çalışan bu kurumlar eğitim otoriteleri ve Milli Eğitim Bakanlığı nezdinde devlet ile ortak hareket ettikleri için programın başarısı her geçen gün artıyor.
Bir milyon çocuk, bir milyon fırça
Colgate hamiliğinde dünyada 1991 yılından beri uygulanan eğitim programı çerçevesinde 500 milyondan fazla çocuğa ağız ve diş sağlığı eğitimi verildi. Türkiye'de bu program 2006 yılında uygulanmayısa başladı. Geç olsa da güç olmadı aslında. Bu kısa sürede, 770.000 ilköğretim öğrencisine ulaşıldı. Program, Ankara, Cizre, İstanbul ve Kırklareli'nde uygulanmayısa başlamıştı. 2008 yılında Adana, Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Hakkâri, Kahramanmaraş, Kayseri, Kilis, Malatya, Mersin, Osmaniye, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Tokat ve Van'lı çocuklar ve bu programda eğitilerek çocuklara eğitim veren öğretmenlerle birlikte büyük bir diş sağlığı ağı oluşturulmuş oldu.
Türkiye'deki toplam 3. sınıf öğrencisi sayısı 1.3 milyon. Programın da hedefi büyük: 2009 yılında 1.250.000 öğrenci diş fırçalamayısı ve bunun önemini öğrenmiş olacak, üstelik ellerinde tamamen kendilerine ait bir diş fırçası ve diş macunu ile... Buradaki ‘kendine ait' vurgusu çok önemli çünkü diş fırçası, özellikle kırsal alanda bir evin ‘ortak' kullanım aracı olabiliyor. Bu yüzden ‘Parlak Gülüşler, Parlak Gelecekler' eğitiminde çocuklara diş fırçalarının yalnızca onlar tarafından kullanılması gerektiği anlatılıyor, eğitim kitleriyle birlikte onlara diş fırçası ve macunu hediye ediliyor. Eğitimlerde, Colgate'in bu proje için yarattığı "Dr. Tavşan ve Diş Krallığı" çizgi filmi de kullanılıyor. Maskot olarak kullanılan diş doktoru Dr. Tavşan ve meslekdaşı Dr. Parlakdiş, çocukların ilgisini çekmek ve onları diş sağlığı konusunda bilgilendirmek için değişik yöntemler kullanıyor. Eğitim öncesi ve sonrasında yapılan testler, çocuklarda diş sağlığı algısının nasıl ve ne kadar çabuk değiştiğinin de en güzel göstergesi.