Çocuklarda 3–5 ya?lary arasynda, anne ve babalaryny çok zorlayan, kendileri için de güç olan inatçylyk dönemi ba?lar. O ya?a kadar kolay yönetilen ve genellikle anne babasynyn isteklerini yapan çocuk, ba? kaldyran, ters, huysuz ve dayanylmaz biri olur. Her ?eyi reddeder, kendi bildi?ini okur, anne-babasynyn isteklerine öfke ile kar?y koyar. En basit bir iste?i bile sadece inat olsun diye yapmamaya ba?lar. O ya?lara kadar gayet uysal olan çocu?a bir anda ne olmu?tur da bu kadar de?i?mi?tir. Yoksa bir problem mi vardyr?

Kyz çocuklarynda biraz daha erken dönemde olmak üzere 3-4 ya?larynda ortaya çykan inatçy davrany?lar, aslynda normal bir geli?im olarak kabul edilir. Çocuk bu ya?larda kendini ilk defa yeti?kinlerden, özellikle de anne ve babasyndan ba?ymsyz bir varlyk olarak görmeye ba?lar. Etrafyndaki yeti?kinlerin isteklerine yerli yersiz direnme göstererek hem kendilerine hem de çevrelerine kar?y bunu göstermek ister. Yani “artyk ben sizden ayryyym ve istedi?imi yaparym” dü?üncesi vardyr. Çocu?un geli?iminde yeni bir devre ba?lady?y için aslynda do?al olan ve sevinilecek bir durumdur. Bu süre içinde çocuk her ?eyi kendi ba?yna yapmak ister. Kendinin yapty?y ?eyler ho?una gider ona güven verir. Çevreden gelen ve kendi benli?ine yapyldy?yny sandy?y direni?i kyrmaya çaly?yr. Ystedi?i gibi davranmasyna engel olunmamasyny ister. Bunun sa?lanmamasy halinde inatçy olur. Bu inatçylyk devresinde anne-babalaryn bilmesi gereken en önemli nokta ?udur;

Bu devrede çocu?un inatçy gücünü engellemeye çaly?mak, benlik ba?ymsyzlyk ve ?uurlanma duygusunu zedeleyece?inden, do?ru de?ildir ve yapylmamaya çaly?ylmasy gerekir.

Peki inatçylyk yapan çocuklara nasyl davranylmalydyr?

Ynatçyly?a kar?y alynacak en uygun önlem, çocu?u kendi haline byrakmaktyr. Çocu?a uygulanacak emir ve yasaklarla çocu?un benlik algysy ve hareket serbestli?i engellenmemelidir. Burada önemli olan nokta çocu?u kendi haline byrakma davrany?ynyn, çocu?un istedi?i her ?eyi yapmasyna göz yummak anlamyna gelmedi?inin anla?ylmasydyr.

Bir örnek ile bunu anlatmak gerekirse, mesela çocu?un annesinin yemek yedirme iste?i kar?ysynda yemek yememek için direndi?ini farz edelim. Bu tür bir inatta yapylacak en do?ru hareket çocu?un sofradan kalkmasyna izin vermektir. Fakat sofra toparlandyktan sonra çocuk büyük bir ihtimalle yemek isteyecektir. Y?te bu durumda, çocu?un yeti?kin otoritesine hükmetmemesi ve ailesinin temel terbiye prensiplerini bozmamasy için sonraki ö?üne kadar ona yemek verilmemelidir.

Yine inatçy bir çocu?a inatçy bir yakla?ym göstermemenin do?ru sonuçlar do?urmayaca?y bilinmelidir. Çocuklarymyza kötü model olmamaly, inatçy davrany?lardan kaçynmalyyyz. Ynatçy olan çocu?u arkada?lary ile oyun oynamaya te?vik etmek, oyun alanyny geni?leterek ilgisini ba?ka yöne çekmeye çaly?mak faydaly olacaktyr.

Psikolog Asly DALAN