#1
|
|||
|
|||
1921-1922 Yılları
2 Ocak 1922 Ankara Hükümeti ile Ukrayna Hükümeti arasında dostluk antlaşması imzalandı.
4 Ocak 1922 Adana boşaltıldı. (Türk ordusu 5 Ocak'ta Adana'ya girdi.) Mersin ve Dörtyol kurtuldu. (Adana'nın Kurtuluş Günü 1973'te 20 Aralıkğa alındı.) 10 Ocak 1922 Gazi Mustafa Kemal, Vakit Gazetesi için, yaşamına, anılarına değinen uzun bir demeç verdi. 1 Şubat 1922 Musul'un kurtarılması kararı alındı. 4 Şubat 1922 Başkomutanlık Kanunu'nun süresi, üç ay daha uzatıldı. 16 Şubat 1922 Merkez Ordusu kaldırıldı. 19 Şubat 1922 Kazım Karabekir, uzmanlardan oluşan ikinci bir Meclisin kurulmasını önerdi. 1 Mart 1922 T.B.M.M. 3'üncü toplantı yılına başladı. 1 Mart 1922 Rauf Bey, Meclis ikinci başkanı oldu. 4 Mart 1922 Gazi Mustafa Kemal, cepheyi denetlemek üzere Ankara'dan ayrıldı. 15 Mart 1922 Mustafa Kema,l Batı Cephesini ziyaret etti. 22 - 26 Mart 1922 Paris Konferansı. İtilaf devletleri, 22 Mart'ta Türklere ve Yunanlılara mütareke önerisinde bulundu. 26 Mart 1922 Müttefikler, Sevr Antlaşması'nda bazı değişiklikler önerdi. 30 Mart 1922 Gazi Mustafa Kemal, İsmet (İnönü) Paşa ile birlikte Akşehir'den Çay'a döndü. 12 Nisan 1922 İstanbul Darülfünunu, öğrencilerin, milliyet duygularını inciten kimi müderrislerin değiştirilmesini istemeleri üzerine, geçici olarak kapatıldı. 13 Nisan 1922 İtalyanlar, Söke yöresini boşaltmaya başladı. 14 Nisan 1922 Yusuf İzzet Paşa öldü. 17 Nisan 1922 Mustafa Kemal, Batı Cephesi karargâhından Ankara'ya döndü. 21 Nisan 1922 Söke, Yunanlılar tarafından işgal edildi. 25 Nisan 1922 İstanbul'da, Garbi Trakya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. 26 Nisan 1922 Yunan şilebini, Türk denizcileri ele geçirdi. 6 Mayıs 1922 Başkomutanlık Kanunu'nun süresi, ikinci defa üç ay daha uzatıldı. 11 Mayıs 1922 Hasan Bey, iktisat vekili oldu. 2 Haziran 1922 Moskova'dan dönen Ali Fuat Paşa, Ankara'da Mustafa Kemal ile görüştü. 3 Haziran 1922 T.B.M.M. Yunan zulmünü dünyaya duyurma kararı aldı. 4 Haziran 1922 Yunanistan'ın Anadolu Orduları Başkomutanlığına, General Hacıanesti atandı. 7 Haziran 1922 Averof gemisi ile iki Yunan gemisi, Samsun'u bombaladı. 11 Haziran 1922 Yunan ordusu başkomutanı General Hacıanesti, Afyon'a geldi. 14 Haziran 1922 Mustafa Kemal Adapazarı'nda, annesi ile görüştü. 17 Haziran 1922 İsmet Paşa, Ali İhsan Paşa'nın görevden alınmasını istedi. 18 Haziran 1922 Gazi Mustafa Kemal İzmit'te, Fransız yazarı Claude Farere ile görüştü. (T.B.M.M. Türkleri destekleyen yazara, 21 Ocak 1922 günlü toplantıda teşekkür kararı almıştı) 20 Haziran 1922 Fahrettin Paşa, Ali İhsan Paşa'nın yerine vekaleten 1. Ordu komutanlığına atandı. 24 Haziran 1922 Mustafa Kemal annesi ile birlikte, Adapazarı'ndan Ankara'ya döndü. 29 Haziran 1922 Nurettin Paşa, 1. Ordu komutanlığına atandı. 3 Temmuz 1922 Ali İhsan Paşa yargılanmak üzere, İstiklal Mahkemesine sevk edildi. 8 Temmuz 1922 T.B.M.M.'nde İcra Vekilleri Heyeti'nin, Meclis başkanınca aday gösterilmeksizin, gizli oyla seçilmesi kabul edildi. 13 Temmuz 1922 Dr. Adnan Bey, T.B.M.M. ikinci başkanı oldu. 14 Temmuz 1922 Fransız milli bayramı dolayısı ile Ankara'da Albay Mougun'in evinde verilen şölende, Gazi M. Kemal uzun bir konuşma yaptı. 16 Temmuz 1922 Gazi Mustafa Kemal , Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. "Misak-ı Milli" temel ilke kabul edildi. 20 Temmuz 1922 Gazi Mustafa Kemal'in Başkomutanlık yetkileri, süresiz olarak uzatıldı. 21 Temmuz 1922 Mustafa Kemal, Batı cephesine gitmek üzere Ankara'dan ayrıldı. 23 Temmuz 1922 Gazi Mustafa Kemal, Akşehir'e geldi. 25 Temmuz 1922 Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesinin bulunduğu Akşehir'e ulaştı. 27 Temmuz 1922 Mustafa Kemal Paşa, taarruza hazırlanma emrini verdi. 29 Temmuz 1922 İstanbul Darülfünunu'ndan, milliyet duygularına aykırı söz ve davranışları dolayısı ile bir bölük müderris çıkarıldı. 29 Temmuz 1922 İtilaf Devletleri, Yunanistan'a nota göndererek, İstanbul'u işgal etmelerine izin vermeyeceklerini bildirdiler. 30 Temmuz 1922 Planların son şeklini alması ve taarruz günü hakkında Başkomutan'ın karar vermesi. (26 Ağustos 1922) 30 Temmuz 1922 İzmir'deki Yunan Başkomiseri Sterghiades "Ionia" devletini ilan etti. (Bu kararı, İstanbul ve Ankara Hükümetleri ile İtilaf Devletleri Ağustos ayı içinde protesto ettiler) 31 Temmuz 1922 İstiklal Mahkemeleri Kanunu'nu kabul edildi. 4 Ağustos 1922 Enver Paşa öldürüldü. 6 Ağustos 1922 Batı Cephesi komutanı İsmet (İnönü) Paşa, ordulara gizli olarak "Taarruza Hazırlık" emri verdi. 6 Ağustos 1922 Gazi Mustafa Kemal, Ankara'ya döndü. 7 Ağustos 1922 Fevzi Paşa, Ankara'ya döndü. 7 Ağustos 1922 İstanbul'da İngiliz Yüksek Komiseri Sir H. Rumbold, Vahidettin'le görüştü. Padişah, Yunanlıların işgal ettikleri bölgelerin, Hükümetine verilmesi, Anadolu'daki hareketi bastırmada kendisine yardım edilmesini istedi. 13 Ağustos 1922 Genelkurmay Karargâhı'nın, Ankara'dan Batı Cephesi'ne hareketi. 14 Ağustos 1922 Celaleddin Arif Bey, başkanlık görevinden istifa etti. 16 Ağustos 1922 Genelkurmay Karargâhı, Akşehir'de göreve başladı. 17 Ağustos 1922 Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Ankara'dan cepheye hareket etti. 20 Ağustos 1922 Başkomutan, Akşehir'e geldi. 22 Ağustos 1922 Yunan başkomutanlığına General Trikopis getirildi. 24 Ağustos 1922 Akşehir'deki karargâh, Şühut'a nakledildi. 25 Ağustos 1922 Mustafa Kemal Paşa, Rauf Bey'e (Başbakan) ordularımızın yarın taarruza başlayacağını bildirdi. 26 Ağustos 1922 Büyük Taarruz başladı. (saat : 5:30'da topçu ateşi ile) 26 Ağustos 1922 İznik kurtuldu. 27 Ağustos 1922 Afyon kurtuldu. 30 Ağustos 1922 Dumlupınar'da Başkomutan Muharebesi kazanıldı. 31 Ağustos 1922 Mustafa Kemal, Fevzi ve İsmet Paşaların son durumu değerlendirmeleri ve Başkomutan'ın takip emrini vermesi. 1 Eylül 1922 Mustafa Kemal Paşa'nın Başkomutanlık emri: "Ordular! İlk Hedefimiz Akdenizdir. İleri!" 2 Eylül 1922 Yunan Başkomutanı Trikopis, Çalköy civarında esir alındı, Eskişehir kurtarıldı. 3 Eylül 1922 30 Ağustos Muharebesi'ne "Başkomutan Muharebesi" adı verildi. 3 Eylül 1922 Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar'dan Uşak'a geldi. 4 Eylül 1922 Yunanlılar Akşehir'i yaktı, Söğüt ve Kula kurtarıldı. 5 Eylül 1922 Bilecik kurtarıldı. 6 Eylül 1922 Bursa'nın Yunanlılarca işgal edilmesi üzerine, T.B.M.M. kürsüsüne örtülmüş olan kara örtü kaldırıldı. 6 Eylül 1922 Yunanistan'ın Anadolu ordularına Başkomutan olarak atadığı Polyemekalis İzmir'e geldi. 7 Eylül 1922 İtilaf Devletleri, Ankara Hükümetine başvurarak mütareke istediler. Yunanistan'ın Anadolu'yu boşaltmasını koşul olarak ileri sürdüler. 7 Eylül 1922 Yunanistan'da Hükümet istifa etti. Yeni kabineyi Kalogeropulus kurdu. 7 Eylül 1922 Aydın'ın kurtuluşu. 8 Eylül 1922 Manisa'nın kurtuluşu. 9 Eylül 1922 İzmir geri alındı. 10 Eylül 1922 Gazi Mustafa Kemal'in teklifi üzerine, Büyük Millet Meclisi saltanatın kaldırılmasına karar verdi. 10 Eylül 1922 Mustafa Kemal Paşa'nın İzmir'e girişi. 11 Eylül 1922 Bursa'nın kurtuluşu. 12 Eylül 1922 Akdeniz İngiliz Filosu Başkomutanı Amiral Brock, Ankara'nın İngilizlerle savaş halinde olup olmadığını, Gazi Mustafa Kemal'e mektupla sordu. (Gazi Mustafa Kemal, 13 Eylül'de yanıt vererek, iki hükümetin siyasal ilişkiler kurabileceğini bildirdi.) 13 Eylül 1922 Gazi Mustafa Kemal'in ulusa bildirisi. (Ulusu kutlarken, İzmir'den, Bursa'dan, Akdeniz ufuklarından ordunun selamını bildirdi.) 14 Eylül 1922 Mustafa Kemal'e "İzmir hemşehriliği" payesi verildi. 15 Eylül 1922 Ayvalık ve bazı kasabalar işgalden kurtarıldı. 15 Eylül 1922 İngiliz kabinesi aldığı kararla, Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya, tarafsız bölgeye saldırmaması için bildiride bulunmayı ve bir konferans toplanmasını öngördü. 17 Ağustos 1922 Türk birlikleri Bandırma'ya girdi. 18 Eylül 1922 İtilaf Devletleri, İstanbul ve Boğazlardaki tarafsız bölgelerin tarafsızlığına uyulması konusunda Ankara Hükümetine nota verdi. 18 Eylül 1922 Erdek ve Biga Yunan işgalinden kurtarıldı. 19 Eylül 1922 Başkomutan, General Pelle ile İzmir'de görüştü. 19 Eylül 1922 Fransız ve İtalyan'lar Çanakkale'nin Anadolu yakasını boşaltılar. 20 Eylül 1922 Fransız ve İtalyan kuvvetleri Çanakkale'den çekildi. 23 Eylül 1922 İtilaf Devletleri'nin zaferden sonra ilk notaları. 24 Eylül 1922 Damat Ferid yurt dışına kaçtı. 24 Eylül 1922 Türk kuvvetleri Çanakkale'de "tarafsız bölge" ye girdi. 27 Eylül 1922 General Harington, Gazi Mustafa Kemal'e, İstanbul'daki Yunan donanmasının uzaklaştırıldığını bildirdi. 27 Eylül 1922 Yunanistan'da ihtilal. Kral Konstantin tahtı bıraktı. 28 Eylül 1922 Franklin Bouillon'un güvence vermesi üzerine, Türk ordularının Boğazlara yönelen hareketi durduruldu. 29 Eylül 1922 Gazi Mustafa Kemal , İtilaf Devletleri'nin 23 Eylül notasına yanıt vererek, Mudanya Konferansı'nın kabul edildiğini, İsmet (İnönü) Paşa'nın delege olarak atandığını bildirdi. 30 Eylül 1922 İsmet Paşa, Mudanya Konferansı delegesi olarak Mudanya'ya hareket etti. 1-2 Ekim 1922 Franklin Bouillon, Müttefik fevkalade komiserleriyle toplantı yaptı. 3 - 11 Ekim 1922 Mudanya Konferansı. 4 Ekim 1922 İtilaf Devletleri'nin 23 Eylül notasına, T.B.M.M. Hükümeti geniş yanıtını verdi. 5 Ekim 1922 Gazi Mustafa Kemal, kendisine önerilmiş olan Ankara hemşehriliğini kabul etti. 5 Ekim 1922 Fethi Bey Dahiliye vekili oldu. 7 Ekim 1922 Paris Kararları. 9 Ekim 1922 Fransız ve İtalyan delegeleri, İsmet Paşa ile özel bir görüşme yaptılar. 10 Ekim 1922 İsmet Paşa'ya antlaşma imzalamada yetki verildi. 10 Ekim 1922 Mustafa Kemal Paşa'nın, Franklin Bouillon'a gönderdiği karşılık mesajı. 11 Ekim 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. 14 Ekim 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması, Yunan Hükümeti tarafından kabul edildi. 15 Ekim 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması yürürlüğe girdi. 15 Ekim 1922 Yunanlılar Doğu Trakya'yı boşaltmaya başladı. 16 Ekim 1922 Gazi Mustafa Kemal Bursa'ya gitti. 19 Ekim 1922 Trakya'yı teslim almakla görevlendirilen Refet (Bele), İstanbul'a geldi. 19 Ekim 1922 İngiltere Başbakanı Lloyd George iktidardan düştü. 23 Ekim'de Bonar Law kabinesi kuruldu. 23 Ekim 1922 Doğu Trakya'nın devir teslim tarihleri saptandı. 26 Ekim 1922 İsmet Paşa Hariciye vekilliğine getirildi. 26 Ekim 1922 Gazi Mustafa Kemal, kendisine "fahri müderrislik" veren İstanbul Darülfünunu Edebiyat Medresesi'ne teşekkür etti. 27 Ekim 1922 Gazi Mustafa Kemal, Bursa'da öğretmenlere bir konuşma yaptı. 27 Ekim 1922 İsmet Paşa, Batı Cephesi komutanlığından ayrıldı. 27 Ekim 1922 Fevzi (Çakmak) Paşa, Batı Cephesi komutanlığına atandı. 28 Ekim 1922 İtilaf Devletleri, Lozan'da toplanacak Konferans için Ankara ve İstanbul Hükümetlerinden delege gönderilmesini istediler. (Ankara Hükümeti 29 Ekim'de, öneriyi kabul ettiğini bildirdi.) 30 Ekim 1922 "Osmanlı İmparatorluğu'nun İnkıraz Bulup Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Teşekkül Ettiğine Dair Heyet-i Umumiye" kararı. 30 Ekim 1922 İstanbul'da son Heyet-i Vükela toplantısı yapıldı. (Askeri tıp öğrencileriyle ilgili bir karar alınmıştır.) 31 Ekim 1922 Doğu Trakya, Türk Jandarma ve sivil memurlarına teslim edilmeye başlandı. Çorlu, Silivri teslim edildi. 1 Kasım 1922 Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı bölgesinde ve diğer yerlerde yeni durumlarını aldılar. 1 Kasım 1922 Saltanat kaldırıldı. 4 Kasım 1922 İstanbul'da Tevfik Paşa kabinesinin istifasıyla son Osmanlı Hükümeti de ortadan kalktı. İstanbul Ankara Hükümetinin denetimine girdi. 4 Kasım 1922 Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesi "Takvimi Vekayi"nin son sayısı çıktı. 4 Kasım 1922 İsmet (İnönü) Paşa, Saltanatın kaldırıldığını İtilaf Devletlerine bildirdi. 5 Kasım 1922 Refet (Bele), İstanbul'da nezaretlere, her türlü çalışmaları kesmeleri buyruğunu verdi. İstanbul Hükümeti böylelikle sona erdi. 5 Kasım 1922 Lozan'a gidecek heyet, Ankara'dan ayrıldı. 6 Kasım 1922 T.B.M.M.'nce kabul edilen kanunlar, İstanbul ve Trakya'da uygulanmaya başlandı. 9 Kasım 1922 Lozan'a gidecek heyet İstanbul'dan ayrıldı. 10 Kasım 1922 Kırklareli'nin işgalden kurtuluşu. 10 Kasım 1922 VI. Mehmet Vahidettin'in son selamlık töreni yapıldı. 11 Kasım 1922 Türk Heyeti Lozan'a vardı. 16 Kasım 1922 Son Padişah Vahidettin, İşgal Orduları Başkomutanı Harrington'a yazıyla başvurarak, İstanbul'da hayatını tehlikede gördüğünü ve İngiltere'ye sığınmak isteğini bildirdi. 17 Kasım 1922 Vahidettin, İngiliz savaş gemisi Malaya ile İstanbul'dan kaçtı. 18 Kasım 1922 Vahidettin, T.B.M.M.'nce Halifelikten düşürüldü. 18 Kasım 1922 Abdülmecid Efendi Halife seçildi. 20 Kasım 1922 Lozan Konferansı'nın başlaması. 21 Kasım 1922 Lozan Konferansı'nın ilk oturumu yapıldı. 25 Kasım 1922 Edirne işgalden kurtuldu. 26 Kasım 1922 Çanakkale işgalden kurtuldu. 28 Kasım 1922 "Sened-i Hakanilerin Balasına Mevzu Tuğra Yerine "Türkiye Büyük Millet Meclisi" Nam-ı Alisinin İkamesi ve Sened-i Mezkure İzafe olunan "Hakani" Kaydının Ref'i ile "Milli" Sıfat-ı Mübeccelinin Vaz'ı Hakkında Kararname" yayınlandı. 28 Kasım 1922 Yunanistan'da, yenilgiye neden olan kabine üyleri ile Başkomutan Hacıanesti, idama mahkum edildi. 30 Kasım 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya'nın teslim işlemleri tamamlandı. 2 Aralık 1922 Gazi Mustafa Kemal T.B.M.M.'nde, üç milletvekilinin, seçim kanununun değiştirilmesi yolunda verdikleri önerge üzerinde konuştu. 6 Aralık 1922 Dr. Adnan Bey, T.B.M.M. ikinci başkanlığından istifa etti. 6 Aralık 1922 Gazi Mustafa Kemal , Ankara'da Hakimiyeti Milliye, Öğüt, Yenigün muhabirlerine, Halk Fırkası'nı kuracağını açıkladı. 13 Aralık 1922 Ali Fuat Paşa, T.B.M.M. İkinci başkanı seçildi. 16 Aralık 1922 Dr. Adnan Bey, Hükümetin İstanbul temsilcisi oldu. 22 Aralık 1922 Lozan Konferansı'nın kesilmesi ihtimaline karşı, Başkomutan orduya hazırlık emri verdi. |