#1
|
|||
|
|||
1924-1925 Yılları
1 Ocak 1924 Gazi Mustafa Kemal İzmir'e gitti.
2 Ocak 1924 T.B.M.M.'nde "Hafta Tatili Hakkında Kanun" kabul edildi. (O güne değin hafta tatili zorunluluğu yoktu.) 2 Ocak 1924 İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde gazeteciler beraat etti. 28 Ocak 1924 Türkiye-Avusturya dostluk, ticaret ve ikamet antlaşmaları imzalandı. (İstanbul) 7 Şubat 1924 T.B.M.M.'nde, Milli Mücadelede şehit olan gönüllü ve subayların ailelerine maaş bağlanmasına ilişkin kanun kabul edildi. 13 Şubat 1924 İstanbul İstiklal Mahkemesi'nin mahkum ettiği gazetecilerin affı T.B.M.M.'nde kabul edildi. 15 - 22 Şubat 1924 İzmir'de harp oyunları yapıldı. (Bu günlerde, Hilafetin kaldırılması için karar verildi. Gazi Mustafa Kemal ile İsmet (İnönü) bu konuda görüştüler.) 29 Şubat 1924 Halife Abdülmecit için İstanbul'da son Cuma selamlığı töreni yapıldı. 1 Mart 1924 Gazi Mustafa Kemal, T.B.M.M.'nin açış konuşmasında, öğretimin birleştirilmesi ve ordunun siyasetten ayrılmasının gereğine işaret etti. 1 Mart 1924 Gazi Mustafa Kemal Kastamonu'da, Şapka ve Kıyafet Devrimini başlattı. 2 Mart 1924 C.H.P. Grubu toplantısında, ertesi gün alınacak kararlar üzerinde görüşüldü. 3 Mart 1924 Hilafet kaldırıldı. 3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edilerek, eğitimde birlik sağlandı. 3 Mart 1924 Şeriye ve Evkaf Vekaletleri kaldırıldı. (laik devlete doğru ilk adım) 3 Mart 1924 Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. (Genelkurmay Başkanlığı, hükümet ve siyaset dışına çıktı) 5 Mart 1924 T.B.M.M.'nde "Ziraat ve Ticaret Vekaletleri Teşkiline Dair Kanun" kabul edildi. 8 Mart 1924 T.B.M.M. Birinci dönem üyelerine İstiklal Madalyası verilmesi yolunda karar aldı. 13 Mart 1924 T.B.M.M.'nde "Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu" kabul edildi. 18 Mart 1924 T.B.M.M.'nde "Köy Kanunu" kabul edildi. 30 Mart 1924 Mehmet Rıfat (Börekçi), Diyanet İşleri Başkanlığına atandı. 1 Nisan 1924 Ergani Bakır madeninin devletçe işletilmesi konusunda Kanun, T.B.M.M.'nde kabul edildi. 8 Nisan 1924 "Mehakim-i Şer'iyenin İlgasına ve Mehakim Teşkilatına Ait Ahkamı Muaddil Kanun" ile dinsel mahkemeler kaldırılarak mahkemeler birleştirildi. Kanun, Mayıs başında yürürlüğe girdi. 13 Nisan 1924 Mithat, Mahmut Şevket, Talat Paşalar, Reşit Hikmet Bey ve başkalarının ailelerine vatan hizmetinden dolayı maaş bağlanması konusunda kanun T.B.M.M.'nde kabul edildi. 16 Nisan 1924 T.B.M.M'i "Aff-ı Umumi Kanunu" ile, Kurtuluş Savaşı sırasında düşmanlara yardım edenleri bağışladı. 20 Nisan 1924 Yeni Anayasa kabul edildi. 21 Nisan 1924 T.B.M.M.'nde "İstanbul Darülfünunu'nun Şahsiyet-i Hükmiyesi Hakkında Kanun" kabul edildi. 22 Nisan 1924 T.B.M.M.'nde "Anadolu Demiryollarının Mübayaasına ve Müdüriyet-i Umumiyesinin Teşkiline ve Vezaifine Dair Kanun" kabul edildi. (Bu Kanun'la, Devlet Demiryolları kurulmuş oldu.) 23 Nisan 1924 Ankara'da toplanan kurultay ile Türk Ocakları yeniden kuruldu. (İlk kuruluş, 25 Mart 1912. 1931'de kapatılmış, yerlerine Halkevleri açılmıştı.1949'da yeniden kurulmuştur.) 4 Mayıs 1924 Genç Türkiye Cumhuriyeti, Atatürk'ün özel çabaları ve büyük özveriler sonucunda Paris Olimpiyatlarına katıldı. 19 Mayıs 1924 Türk-İran sınırı konusunda Türkiye - İngiltere görüşmeleri İstanbul'da başladı. (5 Haziran'a değin sürmüş, antlaşmaya varılamamış, konu Milletler Cemiyeti'ne götürülmüştür.) 1 Haziran 1924 Milli Mücadele aleyhinde çalışmaları nedeniyle, Lozan Antlaşması'na bağlı genel af beyannamesinin dışında bırakılan 150 kişinin yurt dışına çıkarılması konusunda Bakanlar Kurulu karar verdi. 6 Haziran 1924 İstanbul'da Papa Eftim (Erenerol)'in girişimi ile Türk Ortodoksları Panaiya kilisesinde kongre yaptılar ve "Müstakil İstanbul Türk Ortodoks Kilisesi"ni kurarak başına Papa Eftim'i getirdiler. 8 Ağustos 1924 Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi. 22 Ağustos 1924 Kadınlarımızın yargıçlığa atanmak istemeleri. 25 Ağustos 1924 Gazi Mustafa Kemal, Ankara'da Muallimler Birliği Kongresi üyelerine verilen çayda: "Cumhuriyetin fedakar muallim ve mürebileri; yeni nesil, sizin eseriniz olacaktır" dedi. 26 Ağustos 1924 Türkiye İş Bankası kuruldu. 30 Ağustos 1924 Gazi Mustafa Kemal, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da yapılan törendeki uzun konuşmasının sonunda, gençlere seslenerek : "Ey yükselen yeni nesil; İstikbal sizindir. Cumhuriyeti biz tesis ettik; onu ila ve idame edecek sizsiniz" dedi. 30 Ağustos 1924 Dumlupınar'da Meçhul Asker anıtının temeli atıldı. 1 Aylül 1924 Ankara'da Musiki Muallim Mektebi kuruldu. 22 Eylül 1924 Gazi Mustafa Kemal Samsun'da, İstiklal Ticaret Mektebi'nde öğretmenlerle yaptığı konuşmada: "Dünyada her şey için medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlmin ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir" dedi. 25 Ekim 1924 Ziya Gökalp öldü. 26 Ekim 1924 Komutanların siyaseti seçmeleri nedeniyle bunalım doğdu. 29 Ekim 1924 T.B.M.M. bugün CENTO'nun bulunduğu ikinci binasında Cumhuriyetin yıldönümünü kutladı. 1 Kasım 1924 T.B.M.M. toplantı yıllarına Kasım'da başladı. 10 Kasım 1924 Halk Fırkası, "Cumhuriyet Halk Fırkası" adını aldı. 17 Kasım 1924 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. 21 Kasım 1924 İsmet (İnönü) Paşa, Başbakanlıktan çekildi. (22 Kasım'da Fethi (Okyar) Bey Başbakan oldu. 2 Mart 1925'e değin Başbakanlıkta kaldı.) 26 Kasım 1924 Kazım (Özalp) Paşa T.B.M.M. Başkanı oldu. (1 Mart 1935'e değin) 20 Aralık 1924 "Kırkkilse İsminin Kırklareli'ye Çevrilmesi Hakkında Kanun" T.B.M.M.'nde kabul edildi. 29 Aralık 1924 T.B.M.M.'nde "Bahriye Vekaleti Teşkili Hakkında Kanun" kabul edildi. 1 Ocak 1925 Gazi Mustafa Kemal Konya'ya doğru yola çıktı. 3 Ocak 1925 Türkiye-Letonya dostluk antlaşması (Varşova) yapıldı. 11 Ocak 1925 Mustafa Kemal Paşa'nın Birinci İnönü Zaferi'nin Dördüncü Yıldönümü dolayısıyla Konya'da bir konuşma yaptı ve bu zaferin inkılâp tarihimizin bir sayfası olduğunu belirtti. 11 - 15 Şubat 1925 Doğu'da Şeyh Sait ayaklanması başladı. 14 Şubat 1925 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa öldü. (T.B.M.M.'nde Ali Fuat (Cebesoy) ile vuruşması sonucu) 16 Şubat 1925 Türk Hava Kurumu (Türk Tayyare Cemiyeti adı ile) kuruldu. 17 Şubat 1925 Âşar kaldırıldı. 25 Şubat 1925 Dinin siyasete alet edilmemesi hakkındaki kanunun kabul edildi. 26 Şubat 1925 Fransız şirketince yönetilen Tütün Rejisi'nin 1 Mart'ta kaldırılmasına ilişkin "Tütün İdare-i Muvakkatesi ve Sigara Kağıdı İnhisarı Hakkında Kanun" T.B.M.M.'nde kabul edildi. 2 Mart 1925 Fethi (Okyar) kabinesi istifa etti. İsmet (İnönü) 3 Mart'ta Hükümeti kurdu. (Bu olay da Şeyh Sait Ayaklanmasına bağlıdır) 4 Mart 1925 Takrir-i Sükun (huzur ve güveni sağlama, anarşiyi önleme) Kanunu TBMM de kabul edildi. 8 Mart 1925 Adliye vekillerinden Prof. Seyit (Bey) öldü. 9 Mart 1925 6 Mart'ta Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatılan dört gazeteden sonra bugün iki gazete daha kapatıldı. 5 Nisan 1925 Şeker Fabrikalarının kurulması ile ilgili kanun T.B.M.M.'nde kabul edildi. 17 Nisan 1925 Ankara-Yahşihan demiryolu işletmeye açıldı. (20 Kasım : Yahşiyan - Yerköy demiryolu işletmeye açıldı) 19 Nisan 1925 "Cumhuriyet'in İlanına Müsadif 29 Teşrinievvel (Ekim) Gününün Milli Bayram Addi Hakkında Kanun T.B.M.M.'nde kabul edildi. 19 Nisan 1925 T.B.M.M.'nde "Ticaret Sanayi ve Maadin Bankası Kanunu" kabul edildi. 22 Nisan 1925 T.B.M.M.'nde "Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu" kabul edildi. 22 Nisan 1925 T.B.M.M.'nde "Kadastro Kanunu" kabul edildi. 5 Mayıs 1925 Ankara'da Gazi Orman Çiftliğinin kurulması için işe başlandı. 5 Mayıs 1925 Yunanistan'daki Ermeni komitecilerinin Gazi Mustafa Kemal'i öldürmekle görevlendirdikleri Manok Manükyan Ankara'da idam edildi. 3 Haziran 1925 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatıldı. 29 Haziran 1925 Şeyh Sait ile 46 adamı Diyarbakır İstiklal Mahkemesi'nce bir gün önce idama mahkum edildi; bugün asıldı. 23 Ağustos 1925 İstanbul'da Sarayburnu'nda Mustafa Kemal'in ilk heykeli dikildi. 23 Ağustos - 1 Eylül 1925 Gazi Mustafa Kemal şapka ve tekkeler konusunda bir geziye çıktı.. 27 Ağustos 1925 Mustafa Kemal Paşa şapka ile İnebolu Türkocağına geldi. (Kastamonu seyahati boyunca, kıyafet inkılabı ile ilgili konuşmaları.) 1 Eylül 1925 Ankara'da Birinci Türk Tıp Kongresi toplandı. 2 Eylül 1925 Tekke ve Zaviyeler kapatıldı. 2 Eylül 1925 Sivas'ta gericiler şapka ve tekkeler konusunda ayaklandı. (İstiklal Mahkemesi'nce cezalandırıldılar) 4 Eylül 1925 İstanbul'da bir baloda Türk Kadınları ilk kez güzellik yarışmasına katıldı. 13 Eylül 1925 Gazi Mustafa Kemal, Elazığ İstiklal Mahkemesinde yargılanan gazetecileri bağışladı. 1 Ekim 1925 Bursa dokuma fabrikası, Gazi Mustafa Kemal'in konuşmasıyla açıldı. 11 Ekim 1925 "İcra Vekilleri Heyet-i Celilesinin 2626 Numaralı ve 11 Teşrinievvel 1341 Tarihli Kararnamesi yayınlandı: Resmi Merasimde Giyilecek Elbise ve Teferruatı Hakkında Talimatname" (Frak, silindir v.b.) 14 Ekim 1925 Gazi Mustafa Kemal, İzmir Erkek Muallim Mektebi'nde yaptığı konuşmada : "Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak muallimlerdir" dedi. 5 Kasım 1925 Ankara Hukuk Mektebi açıldı. 14 Kasım 1925 Gazi Mustafa Kemal'in Mütareke sıralarında Şişli'de oturduğu eve bir plaka kondu. 22 Kasım 1925 İstanbul Darülfünunu'na İnkılap tarihi kürsüsü konulması ve bir inkılap müzesi kurulması konusunda Edebiyat Fakültesi meclisinde karar alındı. 23 Kasım 1925 Şuray-ı Devlet (Danıştay) yeniden kuruldu. 25 Kasım 1925 Şapka Kanunu çıktı. 30 Kasım 1925 Tekke ve Zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlar ile bazı ünvanların men ve ilgasına dair kanun yürülüğe girdi. 8 Aralık 1925 Maarif Vekaleti "Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar" üzerine bildiri yayınladı. (Kürt, Laz, Çerkez, Kürdistan, Lazistan adlarının kullanılmaması, bu konularda mücadele edilmesi) 9 Aralık 1925 T.B.M.M.'nde "Yerli Kumaştan Elbise Giyilmesine Dair Kanun" kabul edildi. 17 Ararlık 1925 Türk - Sovyet tarafsızlık ve saldırmazlık antlaşması ve bağlı üç protokol Paris'te imzalandı. (S.S.C.B. bu antlaşmayı 7 Kasım 1945'te bozdu.) 26 Aralık 1925 Milletlerarası saat ve takvimin kabulü hakkında Kanun kabul edildi. |